Rehber Yazı Sıçrama Bölgesi Nedir? Nasıl Belirlenir?

Sıçrama Bölgesinin Tanımı
Sıçrama bölgesi, deniz yapılarında su seviyesinin hemen üstü ve altı arasında kalan, dalga, gelgit ve yapısal hareketlerin etkisiyle sürekli olarak ıslanıp kuruyan dinamik bir alandır. Bu bölge, yoğun korozyon, yapısal yorulma ve deniz organizmalarının birikmesi gibi teknik risklerin yanı sıra ciddi iş sağlığı ve güvenliği tehlikeleri barındırır.

Bu alan, tuzlu su spreyi, oksijen zenginliği, UV ışınımı ve sıcaklık değişimleriyle adeta doğal bir “kimyasal reaktör” gibidir. Özellikle çelik yüzeylerde oluşan ıslanma-kuruma döngüsü, elektrokimyasal korozyon hızını 3 ila 5 kat artırabilir.

Sıçrama Bölgesi Nasıl Hesaplanır?
DNV-OS-C101 standardına göre sıçrama bölgesi, yapının yer aldığı bölgedeki dalga ve gelgit verilerine göre hesaplanır. Hesaplama, aşağıdaki formüllerle yapılır:

Üst Sınır (SZU):
SZU = U1 + U2 + U3 + U4

• U1: Hs-sıçramanın %60'ı
• U2: En yüksek astronomik gelgit seviyesi (HAT)
• U3: Temel oturması (varsa)
• U4: Ünitenin hareketi (varsa)

Alt Sınır (SZL):
SZL = L1 + L2 + L3

• L1: Hs-sıçramanın %40'ı
• L2: En düşük astronomik gelgit seviyesi (LAT)
• L3: Ünitenin hareketi (varsa)

Hs-sıçrama: Yapının bulunduğu sahadaki 100 yıllık dalga yüksekliğinin %67’si olarak tanımlanır.

Bölgesel Karşılaştırmalar


Endüstrilere Göre Riskler ve Örnek Vakalar

Petrol & Gaz Platformları​

• Korozyon Maliyeti: 2018’de Norveç açıklarında bir boru hattında oluşan korozyon yıllık 2.3 milyon Euro bakım maliyeti doğurdu.
• Yorulma Çatlakları: Yapısal salınımlar, özellikle kulelerde mikro çatlaklara yol açar.

Açık Deniz Rüzgar Enerjisi​

• Biyo-birikim Sorunu: Almanya’daki rüzgar çiftliklerinde, deniz midyesi birikimi %12 verim kaybına neden oldu.
• Bakım Zorluğu: ROV’ların sığ sularda manevrası sınırlıdır, temizlik işlemleri teknik olarak zordur.

Balık Çiftlikleri​

• Ağ Hasarı: Norveç’te dalgalarla yıpranan ağlar 2 yılda bir değiştirilmek zorunda kalınır (~150.000 Euro/ünite).

Operasyonel Zorluklar ve Teknolojik Çözümler

Zorluklar​

• Erişim Problemleri: Dalga ve akıntılar, dalgıçların ve ROV’ların istikrarlı çalışmasını engeller.
• Yüksek Maliyet: Geleneksel bakım yöntemleri günlük 180.000 Euro’ya kadar çıkabilir.
• Güvenlik Riskleri: Yapısal hareketler ve ani dalgalar dalgıçlar için ciddi tehdit oluşturur.
• Yasal Uyum: Deniz ekosistemine zarar vermeden operasyon yürütmek zorunludur.

Yenilikçi Çözümler​

• Drone & Yüzey Araçları: Örneğin Equinor, lazer taramalı su üstü dronelar ile sıçrama bölgesinde korozyon haritalaması yapıyor – bu yöntem %50 daha hızlı.
• Kendini İyileştiren Kaplamalar: Mikrokapsül teknolojisiyle pas oranı %70 azaltılabiliyor.
• IoT ve Yapay Zeka: Gerilim, sıcaklık ve korozyon verileri anlık izlenerek önleyici bakım sağlanıyor.

İş Güvenliği ve Önlemler

Riskler​

• Dalga/Akıntı Etkisi: Çalışanların denize düşme riski artar.
• Kaygan Yüzeyler: Tuz ve organizmalar nedeniyle düşme kazaları sık görülür.
• Kapalı Alanlar: Yetersiz hava sirkülasyonu, boğulma riskini artırır.
• Ekipman Arızaları: Korozyon kaynaklı halat veya vinç kopmaları ciddi kazalara yol açabilir.

Alınması Gereken Önlemler​

• Kişisel Koruyucu Donanım: Manyetik tabanlı ayakkabılar, otomatik enflasyonlu can yelekleri.
• Eğitim & Tatbikat: Aylık acil durum eğitimleri ve ROV simülasyonları.
• Teknoloji Kullanımı: Gerçek zamanlı dalga izleme sistemleri ile proaktif güvenlik.

Sonuç​

Sıçrama bölgesinin sınırları doğru belirlenmediğinde, çalışanlar beklenmedik dalga hareketleri ve yapısal tehlikelerle karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle, her projede yerel çevresel veriler dikkatle analiz edilmeli ve mühendislik hesaplamaları hassasiyetle yapılmalıdır. Yapılan her işin iş yapım yöntemi geliştirilmeli ve ekiple birlikte risk analizleri yapılmalıdır. Mümkün olduğunca teknolojik çözümlere yönelinmelidir.

Gerçek Operasyonlardan Bazı Kesitler