Çalışma izinlerini düzenleyen "ULUSLARARASI İŞGÜCÜ KANUN TASARISI" 28 Temmuz 2016 tarihinde Meclis genel kurulunda kabul edilerek yasalaşmıştır.
Bülten Özeti
- Yeni yasa nitelikli yabancı çalışanların işgücü piyasasına girişinin önündeki engellerin kaldırılması,sağlık, eğitim, mimarlık ve mühendislik meslek mensupları ile Ar-Ge alanında ve serbest bölgelerde çalışacak nitelikli personele, yabancı şirketlerin yönetici olan ve olmayanortaklarınave sınırötesihizmetsunucularınaverilecek çalışma izni ve muafiyetlerde kolaylaştırıcı hükümler getirmeyi hedeflemektedir.
- Bürokratik işlemlerin sadeleştirilmesi için uluslararası işgücü politikası oluşturulması, yabancı personel ihtiyacının tespitive çalışma izni işlemleri merkezleştirilerek Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının bu konularda yetkili kılınacaktır.
- Çalışma izni başvuruları yurt içinde doğrudan Bakanlığa, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçilikleri veya
- Başkonsolosluklarına yapılacak, eski yasadan farklı olarak çalışma izni ve çalışma izni muafiyet başvuruları "yetkili aracı kurum" tarafından da yapılabilecektir.
- Çalışma izni ayni zamanda oturma izni yerine geçecektir.
- Yabancı şirketlerin yönetici konumunda olan veya olmayan ortaklarına Türkiye'de ikamet edip etmemelerine göre çalışma izni verilecek veya muafiyet tanınacaklardır.
Turkuaz Kart:Yabancıya, Türkiye’de süresizçalışma hakkı, eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına iseikamet hakkı veren belgedir. Kart sahipleri geçiş süresi sonrasında Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanacaklardır.
Yetkili Aracı Kurum: Nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenen ve Bakanlık tarafından yetkilendirilenkurum olup, çalışma izni başvuruları bu kuruluşlar tarafından da yapılabilecektir.
Uluslararası İşgücü Danışma Kurulu:Uluslararası işgücüne ilişkinmevzuat geliştirme çalışmalarını, ulusal ve uluslararasıgelişmeleri ve uygulamaları izlemek, Türkiye’ninekonomik, sektörelönceliklerineuygunpolitika önerilerini Bakanlığabildirmek ile görevlidir.
Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi:Yabancı istihdamı taleplerini almak, değerlendirmek ve uluslararası işgücünün etkilerini izlemekle görevli olacak.
Yasanın Ana Hatları
Amaç ve Kapsam
Amaç; uluslararası işgücüne ilişkin politikaların belirlenmesi,verilecekçalışma izni ve muafiyetlerine ilişkinusul ve esasların, yetki vesorumluluklarındüzenlenmesidir.
Kapsam: Yasa çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan, bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya görmekte olan, staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan yabancılar ile Türkiye’de geçici nitelikte hizmet sunumu amacıyla bulunan sınırötesi hizmet sunucusu yabancıları ve yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişileri kapsar.
Uluslararası İşgücü Politikası
Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu: Uluslararası iş gücüne ilişkin mevzuat geliştirme çalışmalarını, ulusal ve uluslar arası gelişmeleri ve uygulamaları izlemek, Türkiye’nin ekonomik, sektörel ve bölgesel önceliklerine uygun politika önerilerini Bakanlığa bildirmek ile görevlidir.
Bakanlık, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararlarını dikkate alarak uluslararası işgücüne ilişkin politika belirleyecektir.
Yabancı Başvuru, Değerlendirme ve İzleme Sistemi yabancı işgücü etkilerini izleyecektir.
Çalışma İzninde Yetki
- Tüm çalışma izni ve çalışma izni muafiyetleri (serbest bölgelerde çalışacak yabancılar ve üniversitelerde görev yapacak yabancı öğretim elemanlarına verilenler dahil) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilecektir.
- Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamındakiler ile uluslararası anlaşmalarda istisna tutulan yabancılar çalışma izni almadan çalışabilecek.
- Yurt içi başvurular doğrudan Bakanlığa, yurt dışında ise konsolosluk ve büyükelçiliklere yapılır.
- Başvuruları "yetkili aracı kurum" tarafından da yapılabilecektir.
- Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışmaizni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılacak.
- Usulüne uygun başvurular otuz gün içinde değerlendirilecektir.
- Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, ikametizni yerine de geçecektir.
- Yurt dışından yapılan başvuruya istinadençalışma izni verilen yabancı, çalışma izniningeçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ayiçinde
- Türkiye’ye gelmek zorundadır. Bu süreiçinde Türkiye’ye gelmeyen yabancının çalışmaizni iptal edilir.
- Çalışma izni ve çalışmaizni muafiyeti, yabancının pasaport veya pasaportyerine geçen belgelerinin geçerlilik süresindenaltmış gün daha kısa süreli olarak verilecektir.
Yabancı Mühendis Ve Mimarlar;
Yabancı uyruklu mühendis ve mimarlarproje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislikve mimarlık mesleklerini icra edebilecekler. Diploma denkliği YÖK tarafından onaylanacaktır.
Sağlık ve Eğitim Hizmetleri:
Sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancılar, sırasıyla Sağlık Bakanlığı veya YÖK'tenön izin alacaklardır. Ön izin alan bu meslek mensuplarının başvuruları "gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı" gerekçesiyle reddedilemeyecektir.
Yabancı Şirket Ortakları
- Yabancı şirketlerin yönetici konumundaki ortakları çalışma izni alarak çalışabilecektir.
- Anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilecektir.
- Yabancı şirket ortaklarının sermaye payı değerlendirmede göz önünde tutulacaktır.
Türkiye’de gerçekleştirdiği faaliyetleri yüz seksen gün içinde doksan günü geçmeyen sınırötesi hizmet sunucusu, çalışmaizni muafiyeti kapsamında değerlendirilecektir.
Ar-Ge Alanında Çalışacak Yabancılar
Ar-Ge Merkezi sertifikalı şirketlerde çalışacak yabancı personel için Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü aranacaktır.
Serbest Bölgelerde Çalışacak Yabancılar
Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında çalışacakyabancı personelde de Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü aranacaktır.
Yabancı Öğrenciler
Yabancı ön lisans ve lisans öğrencileri part-time, mezun olan ve lisansüstü öğrenimdekiler ise çalışma izni alarak tam gün olarak çalışabilecekler.
Çalışma İzni Türleri
Süreli Çalışma İzni
- Yabancıya iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilecek.
- Aynı işverene bağlı olarak ilk uzatmada en çok iki yıl sonraki uzatmalarda ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilecek.
- Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilecek.
- Süresiz çalışma izni sahibi yabancılar Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır. Seçme, seçilme ve kamu görevine girme hakkı ile askerlik hizmeti yapma yükümlülüğü yoktur.
- Yabancı şirketlerin yönetici ortaklarına da süresiz çalışma izni verilebilecek.
- Profesyonel meslek mensubu yabancılara, diğer kanunlarda belirtilen özel şartların sağlanması kaydıyla bağımsız çalışma izni verilebilecektir.
- Bağımsız çalışma izni verilecek yabancının; eğitim düzeyi, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’deki faaliyetinin veya yatırımının ülke ekonomisine ve istihdama etkisi, yabancı şirket ortağı ise sermaye payı gibi kıstaslar göz önüne alınacaktır.
- Eğitim düzeyi, mesleki deneyimi,bilim ve teknolojiye katkısı, Türkiye’dekifaaliyetinin ülke ekonomisine etkisi olumlu bulunan veyaakademik alanda uluslararası kabul görmüş çalışmaları olan yabancılara ilk üç yılı geçiş süresi olmak üzere Turkuaz Kart verilecektir.
- Geçiş süresi sonunda süresiz Turkuaz Kart verilen yabancı süresiz çalışma izninin sağladığı haklardan yararlanacak, eş ve bakmakla yükümlü oldukları çocuklarına ikamet izni yerine geçen bir belge verilecektir.
- Geçici koruma sağlanan yabancılara Turkuaz Kart verilmeyecektir.
- Türkiye'ye işgücü ve sermaye açısından katkısı olacak nitelikteki yabacılar veya alanında kendini kanıtlamış bilim adamı ve sporcular.
- Kuzey Kıbrıs ve Avrupa Birliği ülke vatandaşları.
- Türk vatandaşı ile evli olup eşiyle Türkiye'de yaşayanlar.
- Sınırötesi hizmet sağlayıcılar.
- Belli bir süre için Türkiye'de gerçekleştirilen bir projede çalışanlar.
- Yabancı misyonlarda diplomatik dokunulmazlığı olmadan çalışanlar.
- Uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş veya şartlı mülteci yabancılar; uluslararası koruma başvurusu tarihinden,
- Geçici koruma sağlanan yabancılar ise geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabilirler.
Reddedilecek bazı çalışma izni başvuruları aşağıdadır;
- Sahte ve yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,
- Sadece Türk vatandaşlarına hasredilen işler için yapılan,
- Türkiye’de çalışması kamu güvenliği ve sağlığı açısından sakıncalı olanlarca ve resmen tanınmamış ülke vatandaşlarınca yapılan,
- Bakanlıkça belirlenen kriterleri karşılamayan başvurular.
- Yabancının izin geçerlilik tarihinden itibaren 6 ay içinde Türkiye’ye gelmemesi,
- Çalışmasının herhangi bir nedenle sona ermesi,
- Pasaport veya pasaport yerine geçen belge süresinin uzatılmaması,
- Türkiye’de çalışmasının kamu güvenliği ve sağlığı açısından sakıncalı bulunması,
- Sağlık sebepleri ve mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak 6 aydan, bağımsız çalışma sürelerinde ise aralıksız olarak 1 yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması.
- Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddi ve düzenlenen belgelerin iptali kararları, yabancı çalıştıran işverene veya bağımsız çalışma izni, süresiz çalışma izni ya da Turkuaz Kart sahibi yabancıya Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilir.
- İlgililer tarafından tebliğ tarihindenitibaren otuz gün içinde Bakanlığa itiraz edilebilir. İtirazın reddedilmesi halinde idari yargıyoluna başvurulabilir.
Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti başvuruları, nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenenaracı kurum tarafından da yapılabilecektir.
Bildirim Ve Sosyal Güvenlik Yükümlülüğü
- Yabancı çalıştıran işverenlerile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunanyabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyetikapsamında çalışmanın başlaması ve sonaermesi durumu ile çalışma izni veyamuafiyetinin iptalini gerektirecek halleri 15 gün içinde Çalışma Bakanlığına bildirecekler.
- Çalışma izni veya çalışma izni muafiyetialan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi yerine getirecektir.
.
- Bu yasanın yürürlüğünden önce verilen çalışma izinleri süreleri bitene kadar geçerlidir.
- İşlemleri devam eden çalışmaizni başvurularında, bu Kanunla yapılan değişikliklerdenönceki mevzuat hükümlerinin başvurusahibi lehine olan hükümleri dikkate alınacaktır.
- Bu Kanunun uygulanmasına ilişkin düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar mevcut düzenlemelerin bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
02 Ağustos 2016