12. Ceza Dairesi 2015/14955 E. , 2017/10374 K.
“İçtihat Metni”
Mahkemesi :Ağır Ceza Mahkemesi
Suç : Taksirle öldürme
Hüküm : Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, … hakkında: TCK’nın 85/2, 62, 50/4, 52/2-4 ve 5275 sayılı Yasanın 106/3. maddeleri gereğince mahkûmiyet; Sanıklar …, …, … ve … hakkında: Beraat
Taksirle öldürme suçundan sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, …’ın mahkumiyetlerine ilişkin hükümler sanıkların müdafiileri ile mahalli Cumhuriyet savcısı tarafından; sanıklar …, …, … ve …’nın beraatine ilişkin hükümler ise mahalli Cumhuriyet savcısı tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Sanıklar …, … müdafii ile sanıklar …, … ve … müdafiilerinin duruşmalı inceleme istemlerinin, sanıklar hakkında kurulan hükümlerin adli para cezasından ibaret olması nedeniyle, 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 318. ve 5271 sayılı CMK’nın 299. maddeleri gereğince reddine karar verilerek yapılan incelemede;
Olaya konu Köprü Barajı ve HES projesine ilişkin olarak 13/04/2006 tarihinde Enerjisa Enerji Üretim AŞ’nin (ENERJİ-SA AŞ.) %99,9 pay sahibi olduğu KEAŞ (Kahramanmaraş Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Anonim şirketi) ile Devlet Su İşleri (DSİ) arasında Köprü Barajı ve Hidroelektrik Enerji Üretim Tesisinin Su Kullanımı Hakkı ve İşletme Esaslarına ilişkin Anlaşma yapıldığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) lisans başvurusuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde 49 yıllık lisans verildiği, EPDK’nın 13/03/2008 tarihli kurul kararı uyarınca bu projenin ENERJİ-SA AŞ’ye devredildiği, KEAŞ ile … AŞ. arasında 12/09/2006 yılında, KAEŞ tarafından hazırlanmış ve DSİ tarafından onaylanmış olan fizibilite raporlarının gözden geçirilmesi, gerekli revizyonların yapılması ve önerilen tesislerin kesin projelerinin hazırlanması konusunda sözleşme imzalandığı, kesin projelerin … AŞ. tarafından 30/04/2009 tarihinde Enerji-SA AŞ’ye sunulduğu ve sözleşme hükümleri gereğince 30 günlük süre içerisinde itiraz ve görüş ileri sürülmemek suretiyle onaylandığı, ENERJİ-SA AŞ. ile … AŞ. arasında 09/02/2009 tarihinde ise … AŞ. tarafından uygulama projelerinin hazırlanması maksadıyla sözleşme imzalandığı, Enerjisa A.Ş ile …-… Adi Ortaklığı arasında 31.03.2009 tarihinde imzalanan Köprü Barajı ve Hidro Elektrik Santrali sözleşmesi kapsamında, müteahhit firma olan …-… Adi Ortaklığı tarafından Kozan İlçesi … Köyü yakınlarında bulunan Göksu Irmağı üzerinde Enerji üretimi amacıyla silindirle sıkıştırılmış beton baraj tipinde Köprü Barajı ve HES Projesi inşaat ve hidromekanik işlerinin yapımına fiilen 10.07.2009 tarihinde başlanıldığı, kazanın meydana geldiği derivasyon tüneli giriş yapısı betonarme işlerinin …-… Adi Ortaklığı tarafından 25/03/2010 tarihinde … İnşaat LTD. şirketine, bu şirket tarafından birebir aynı sözleşme hükümlerine göre 25/03/2010 tarihinde … LTD. şirketine taşere edildiği, giriş yapısının inşaatına fiilen 28/06/2010 tarihinde başlandığı, su çevirme için gerekli dökümlerin 10.10.2010 tarihinde, geri kalan dökümlerin ise 21.01.2012 tarihinde bitirildiği, 01/04/2010 tarihinde …- … Adi Ortaklığı ile … AŞ. arasında imzalanan sözleşme ile derivasyon tünelinin hidromekanik işleri olan derivasyon batardo kapağı, dipsavak teçhizatı, dipsavak, cebri borusu, giriş ızgarası ve servis kapağı, cebri boru ve emme borusu batardo kapağının uygulama projesi, tasarımı, imalatı, nakliyesi ve montajı işlerinin … A.Ş verildiği, bu kapsamda … AŞ. tarafından uygulama projeleri yapılan derivasyon tünel kapak ve kapak yuvası projeleri, … AŞ. tarafından detaylandırılarak üretiminin yapıldığı ve DSİ tarafından izin verilen 09/02/2012 tarihinde derivasyon kapaklarının, su tutma amacıyla tünel girişine monte edildiği, Köprü Barajı ve HES Projesinin hidroelektrik enerji santrali, etek santrali, şalt sahası, gövde, dolusavak, derivasyon tüneli, batardolar, enerji tüneli ve yardımcı yapılarının inşaası, hidromekanik ekipmanların temini ve montajı işlerinin, iş sahibi tarafından temin edilecek sözleşmelerde yer alan şartlara uygun olarak yapılmasının takibi ve kontrolü için ifa edilecek mühendislik hizmetleri ile ilgili olarak ENERJİ-SA A.Ş ile … Müşavirlik A.Ş (… AŞ.) ile 04.05.2009 tarihinde “Köprü Barajı ve HES Projesi Kontrollük Sözleşmesi” düzenlendiği, sözleşme hükümlerine göre … AŞ’nin projelerin incelenmesi, yapıların projelere uygunluğunun denetlenmesi, şartnamelerde öngörülen testlerin doğru şekilde yapılması ve denetlenmesi, ortaya çıkacak sorunlarda öneri niteliğinde raporlar düzenleyerek ve yapımcı mütaahitlerle toplantılar düzenleyerek konuların tartışılıp çözüme ulaştırılması, yapım müteahhitlerinin yapım sözleşmeleri gereği yapılacak işlerinin projelere göre ölçümlerinin hassasiyeti ve şartnamelere göre teknik doğruluğu hususlarında sorumlu olduğunun hükme bağlandığı, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na 25/02/2011 tarih ve 27816 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan 611 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair Kanun’un 204 maddesi ile eklenen Geçici 14 maddesinin 1 fıkrasının (f) bendi ile “20.02.2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Su Kullanım Hakkı Anlaşması çerçevesinde elektrik enerjisi üretmek maksadıyla yapılacak olan üretim tesislerinin su yapısıyla ilgili kısımları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından inşa edilecek suyla ilgili yapıların inşasının inceleme ve denetimi, masrafları ilgililerine ait olmak üzere DSİ tarafından yapılır veya gerektiğinde yetkilendirilecek denetim şirketlerine yaptırılması sağlanır. Denetim şirketleri ile ilgili uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, ilgili bakanlıkların görüşü alınmak kaydıyla DSİ tarafından çıkanlacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verildiği ve bu hüküm dayanak alınarak DSİ tarafından 13.05.2011 tarih ve 27933 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği” gereği DSİ tarafından belirlenen ve yetkilendirilen su yapıları denetim firmalarına su yapılarının inşaasının inceleme ve denetimi hakkının verildiği, yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile birlikte daha önce … AŞ. bünyesinde çalışan ve DSİ tarafından izin belgesi verilen 11 adet kontrol elemanı ve 5 denetçi mühendisin bulunduğu … LTD. şirketinin kurulduğu ve ENERJİ-SA AŞ. ile bu şirket arasında 24/10/2011 tarihinde denetim sözleşmesinin imzalandığı, 25/11/2011 tarihinde denetim sözleşmesinin noter tarafından onaylandığı ve 02/12/2011 tarihinde onaylı sözleşmelerin DSİ’ye teslim edildiği, 05/01/2012 tarihinde … LTD. Şirketi tarafından proje onayı ve yapı inşaasının denetim faaliyetleri tamamlanarak, onaylı projeler ile denetim raporlarının DSİ’ye; 06/01/2012 tarihinde de DSİ tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına teslim edildiği, denetim faaliyetlerinin devamı sırasında 30/10/2011 tarihinde Danıştay 10. Dairesi’nin 2011/8365 esas sayılı ve Danıştay 13. Dairesi’nin 2011/2768 sayılı kararı ile yönetmeliğin yürütmesinin durdurulmasına ve yönetmeliğin dayanağı olan “4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na 25/02/2011 tarih ve 27816 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan 611 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair Kanun’un 204 maddesi ile eklenen Geçici 14 maddesinin 1 fıkrasının (f) bendi’nin” Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verildiği, dosya kapsamına göre yürütmeyi durdurma kararının 09/01/2012 tarihinde DSİ’ye tebliğ edildiği, aynı tarihte DSİ Su Yapıları Denetim Hizmetleri Komisyonu Başkanlığı’nın internet sitesinde bir ilan yayınlandığı ve 13/05/2011 tarihli denetim hizmetlerine ilişkin yönetmeliğin yürütmesinin durdurulduğu ve faaliyetlere ikinci bir ilana kadar ara verildiğinin bildirildiği, ayrıca DSİ Su Yapıları Denetim Hizmetleri Müdürlüğü tarafından DSİ Bölge Müdürlüklerine 17/01/2012 tarihli yazısı ile yönetmeliğin yürütmesinin 09/01/2012 tarihi itibariyle durdurulduğu, davalar sonuçlanıncaya kadar HES projelerinin onay, inşaat denetimi ve kabul işlemlerinin bölge müdürlükleri tarafından 2010/16 sayılı Genelge doğrultusunda yapılması gerektiğinin bildirdiği görülmüştür.
Sanıklardan …’ın, Köprü Barajı ve HES Projesinin ENERJİ-SA AŞ. Kozan şantiyesindeki proje müdürü ve proje mühendisi olduğu; …’ın Köprü Barajı ve HES Projesinin ENERJİ-SA AŞ. adına Kozan şantiyesinde şantiye mühendisi olduğu ve makina mühendisi sıfatıyla hidromekanik işleri denetlediği; …’ın Köprü Barajı ve HES Projesinin ENERJİ-SA A.Ş adına Kozan şantiyesinde ve aynı zamanda Seyhan bölgesindeki ENERJİ-SA A.Ş’nin diğer sekiz HES projesi ile birlikte eş zamanlı olarak iş güvenliği mühendisi olarak görev yaptığı; …’ın …- … Adi Ortaklığı adına Köprü Barajı ve HES projesinde şantiye şefi olarak görev yaptığı; …’ın …- … Adi Ortaklığı adına Köprü Barajı ve HES projesinde iş güvenliği uzmanı ve İSİG koordinatörü olarak görev yaptığı; …’nun …- … Adi Ortaklığı adına Köprü Barajı ve HES projesinde iş güvenliği mühendisi olarak görev yaptığı; …’in Köprü Barajı … A.Ş.’de kontrol şefi olarak görev yaptığı, aynı zamanda … LTD. şirketi adına denetim faaliyetlerinde görevli olduğu ve ENERJİ-SA AŞ adına sözleşmelerde belirtilen “mühendis temsilciliği” görevini yürüttüğü; …’ın … LTD. şirketinde kontrol mühendisi olduğu ve organizasyon şemasına göre gövde derivasyon ve dipsavak işlerinden mesul kişi olduğu; …’ın … LTD. şirketinde kontrol mühendisi olduğu, uygulama projelerinin kati projeye ve DSİ standartlarına uygun olup olmadığını kontrol edip onaylayan, derivasyon tünelinin ana giriş yapısının inşaatı sonrasında projeye uygunluğunu onaylayan ve DSİ’ye sunan, denetim yönetmeliğinde “kilit personel” olarak ifade edilen kişi olduğu; …’in … AŞ.’de inşaat mühendisi olduğu ve Köprü Barajı derivasyon tünelinin giriş yapısı kati projesini yaptığı; …’ın … AŞ.’de inşaat mühendisi olduğu ve derivasyon tüneli giriş yapısı kati projesini onayladığı, derivasyon tüneli kazı ve destek sistemi uygulama projesini kontrol ettiği, derivasyon tüneli giriş yapısı kalıp ve donatı projelerinin kontrolü ve onayını yaptığı; …’ın … AŞ.’de inşaat mühendisi olduğu ve derivasyon tüneli giriş yapısı kalıp ve donatı projelerini yaptığı; …’ün … AŞ.’de endüstri mühendisi olduğu ve şantiye mühendisi sıfatıyla derivasyon batardo kapağının montajında görevli olduğu; …’nın ise … AŞ’de makine mühendisi olduğu ve derivasyon batardo kapağının montajında görevli olduğu anlaşılmıştır.
Toplam dört parçadan oluşan ve 110 ton ağırlığındaki derivasyon tüneli batardo kapaklarının, 09/02/2012 günü … AŞ. görevlileri …, …, formen …, montaj işçileri tanıklar … ve … tarafından, akışa karşı yuvasına yerleştirme işlemi yapıldığı, ilk 24 saat içerisinde suyun 322-350 metre kotları arasında ve 28 metre yüksekliğine ulaştığı, ikinci 24 saat içerisinde ise 350-360 kotları arasında 18 metre daha yükseldiği ve ilk 48 saat içerisinde toplam 46 metre su yükseldiği, kapaklar yerleştirildikten sonra tünelden su akışı olması sebebiyle su sızdırmazlık testinin yapılmadığı, sanıkların beyanlarından anlaşıldığı üzere su sızıntısının fark edilmesine rağmen, bunun basıncın artması ile kesilecek bir sızıntı olduğunun düşünüldüğü, tünel içerisindeki sızıntı sebebiyle yapılması gereken hidromekanik işlerin yapılamadığı, ilerleyen günlerde su sızıntısının giderek artması ve tünel içerisine yürüyerek girmenin imkansızlaşması üzerine 17.02.2012 günü tünelin çıkışından iş makinası ile birlikte tünele girilip durum tespiti yapılmak istenildiği, ancak sızıntı miktarının fazlalığı sebebiyle ve artan basıncın etkisiyle kapaklardan suyun suratli bir şekilde fışkırması sebebiyle kapaklara yaklaşık 25 metreden fazla yaklaşılamadığı, kapak etrafından ve beton derz aralarından su kaçağı olduğunun görüldüğü, bu tespitin ancak iş makinesi ve dalgıç kıyafeti marifetiyle yapılabildiği, sonraki günlerde olay yeri incelemeleri ve beyanlar ile sabit olduğu üzere sızıntı miktarını düşürmek amacıyla, …’ın talimatı ve fiilen şantiyede bulunan diğer sanıkların bilgisi dahilinde, batardo kapaklarının önüne baraj göleti üzerinden yaklaşık 250 – 300 kum torbası atıldığı, ilk 1-3 gün arasında sızıntının azaldığı, ancak kumun suyu geçirmesi nedeniyle sonrasında yeniden sızıntı miktarının arttığı, Köprü Barajı ve HES Hidro-Mekanik Teçhizat Teknik Şartnamesinde müsaade edilen azami su sızıntısı miktarı 0,25 1/sn/m olduğu halde su tutulmaya başlanıldıktan sonraki dönem içerisinde bu miktarın çok üzerindeki bir su sızıntısının varlığına rağmen derivasyon tünelinin çıkışının önündeki mansap bölgesinde ve nehir yatağı içerisinde güvensiz olan bu bölgede gerekli güvenlik önlemi alınmadan işçi çalıştırmaya devam edildiği, sızıntının devam ettiği 24/02/2012 günü batardo kapaklarının derivasyon tüneli giriş yapısındaki yerinden koptuğu, baraj sahasında biriken suların yaklaşık 9,5 x 8,5 metre ebatındaki tünelden mansap bölgesine tazyikli bir şekilde boşalmak suretiyle burada çalışan işçileri önüne katarak iş makinaları ile birlikte nehir yatağında sürüklediği, olay sebebiyle …, …, …, … ve …’in öldüğü, …, …, …, … ve …’ın ise sele kapılarak kayboldukları ve yapılan tüm aramalara rağmen bulunamadıkları olayda;
Soruşturma aşamasında 14/03/2012 tarihinde DSİ’de görevli mühendisler tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda belirtildiği üzere “su tutma aşamasının mümkün olduğunca uzun vadeye yayılabilmesi maksadı ile akım değerlerinin en düşük olduğu dönemlerde su tutma işleminin başlatılmasının gerektiği, akım yıllıklarındaki veriler dikkate alındığında Köprü Barajı rezervuarında su tutulması için en uygun dönemin eylül-kasım dönemi olacağı, şubat ayı ortalama akım değeri dikkate alındığında, Köprü Barajının 24.02.2012 tarihinde olay anında 404.81 kotuna ve bu kotta da 77 milyon (77 hm3) kapasiteye ulaşması için geçen sürenin 12 gün olacağı ve bu sürenin dipsavak imalat ve montajlarının yapılabilmesi için yeterli olmadığı” yönündeki tespitine rağmen, 26/01/2012 tarihli yazısı ile şubat ayında projenin su tutmasına izin verilmesi sebebiyle ve 13/05/2011 tarihli denetim yönetmeliğinin yürütmesinin durdurulması sonrasında 17/01/2012 tarihli yazı ile DSİ Bölge Müdürlüklerine HES projelerinin onay, inşaat denetimi ve kabul işlemlerinin 2010/16 sayılı Genelge doğrultusunda yapılması gereğinin bildirilmesine rağmen, 17/01/2012 tarihinden olay tarihine kadar olay yerinde yetkili DSi personeli bulundurulmadığı ve denetim görevinin yerine getirilmediği anlaşılmakla; ilgili DSi görevlileri hakkında ve dosya kapsamında bulunan tüm bilirkişi raporları ile de doğrulandığı üzere, kaza sebepleri arasında derivasyon tünelinin betonarme yapısındaki imalat hatalarının bulunduğu, özellikle iki faz beton arasında pürüzlendirme yapılmayarak boşluklar bırakıldığı anlaşılmakla, derivasyon tüneli betonarme işlerini yaptığı anlaşılan … LTD şirketi ile … LTD. Şirketi görevlileri hakkında zamanaşımı süresi içerisinde suç duyurusunda bulunularak işlem yapılması mümkün görülmüştür.
1)Sanık … hakkında kurulan beraat hükmünün temyizen incelenmesinde;
Sanık …’ın 06/01/2009 tarihli iş sözleşmesine göre ENERJİ-SA AŞ. bünyesinde bulunan Ceyhan ve Seyhan bölgesindeki HES şantiyelerinde şantiye mühendisi “İSİG” olarak görevlendirildiği, sanık beyanı ve bunu doğrulayan tanık beyanlarına göre sanığın fiili olarak yürüttüğü görevin ENERJİ-SA kreditör firması olan IFC şirketine, müteahhit firmaların aldığı iş güvenliğine ilişkin verilerin toplanarak bildirilmesinden ibaret olduğu, dosya kapsamına ve ENERJİ-SA AŞ ve …-… Adi Ortaklığı arasında düzenlenen Köprü Barajı ve HES yapımına ilişkin sözleşmenin 35. maddesine göre iş yerindeki iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasından müteahhit firma …-… Adi Ortaklığının sorumlu olduğunun görüldüğü, müteahhit firma tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilen yazıda iş yerindeki iş güvenliği uzmanlarının listesinde sanık …’ın bulunmadığı ayrıca dosya içerisinde bulunan evraklar incelendiğinde sanığın su tutma tarihinden önce 12/01/2012 tarihinde şantiye alanında bulunduğu ve koordinasyon toplantısına katıldığı anlaşılmakla, 18/09/2014 tarihli İTÜ öğretim üyeleri tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda sanığın görev , yetki ve sorumluluğu ile olay arasında uygun illiyet bağı bulunmadığından kusursuz olduğunu belirten görüşü ve mahkemenin sanığın beraatine ilişkin kabul ve uygulaması yerinde görülmekle, tebliğnamenin bozma görüşüne iştirak edilmemiştir.
Yapılan yargılama sonunda, yüklenen suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmadığı, gerekçeleri gösterilerek mahkemece kabul ve takdir kılınmış olduğundan, mahalli Cumhuriyet savcısının sanığın atılı suçu işlediğinin sabit olduğu ve mahkumiyetine karar verilmesi gerektiğine ilişkin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle, beraate ilişkin hükmün isteme aykırı olarak ONANMASINA,
2) Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, … hakkında kurulan mahkumiyet hükümlerinin temyizen incelenmesinde;
Oluş ve tüm dosya kapsamına göre, dosyada birden çok ayrıntılı bilirkişi raporu alındığı ve bu raporların hüküm kurmaya yeterli olduğu görülmekle tebliğnamenin (2) numaralı görüşüne; sanıklar hakkında alınan ekonomik ve sosyal durum inceleme tutanakları içeriğine göre bir gün karşılığı takdir edilen adli para cezası miktarlarının, sanıkların sosyal ve ekonomik durumları ile orantılı olduğu görüldüğünden tebliğnamenin (1) numaralı görüşüne; mahkemece hükmedilen hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesine ilişkin olarak gösterilen gerekçeler oluş ve dosya kapsamına uygun görüldüğünden tebliğnamenin (3) numaralı bozma görüşüne iştirak edilmemiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık müdafiilerinin ve mahalli Cumhuriyet savcısının yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine, ancak;
1-Sanıklar hakkında hükmedilen uzun süreli hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi sırasında uygulama maddesinin “TCK’nın 50/4-1.a maddesi” yerine, “TCK’nın 50/4. maddesi” olarak gösterilmesi,
2-Sanıklar hakkında hükmolunan adli para cezalarının ödenmemesi halinde cezaların TCK’nın 52/4. maddesi gereğince hapse çevrileceği ihtarı yapılması gerekirken, infaz yetkisini kısıtlar biçimde “Cumhuriyet Savcılığınca tebliğ olunan ödeme emri üzerine belli süre içinde adli para cezası ödenmezse, 6545 Sayılı Yasa ile değişik 5275 Sayılı CGTİK m.106 gereğince Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarı hapis cezasına çevrilerek, iki saat çalışma karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verileceği” ihtarının yapılması,
Kanuna aykırı olup, hükümlerin 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince BOZULMASINA; ancak, bu hususun yeniden yargılama yapılmaksızın aynı Kanunun 322. maddesi uyarınca düzeltilmesi mümkün bulunduğundan, sanıklar hakkında kurulan “II, III, IV, V” numaralı hüküm fıkralarının (6). bentlerinde yer alan “TCK 50/4 gereğince” ibarelerinin “TCK’nın 50/4-1.a maddeleri gereğince” şeklinde değiştirilmesi ile sanıklar hakkında kurulan “II, III, IV, V” numaralı hüküm fıkralarının (8). bentlerinde yer alan “bu itibarla hüküm kesinleştikten sonra Cumhuriyet Savcılığınca tebliğ olunan ödeme emri üzerine belli süre içinde adli para cezası ödenmezse, 6545 Sayılı Yasa ile değişik 5275 Sayılı CGTİK m.106 gereğince Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarı hapis cezasına çevrilerek, iki saat çalışma karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verileceğinin İHTARINA” ibarelerinin hüküm fıkralarından çıkarılarak yerlerine “TCK’nın 52/4 maddesi gereğince ve ödenmeyen adli para cezalarının hapse çevrileceğinin ihtarına” ibarelerinin yazılması suretiyle, sair yönleri usul ve kanuna uygun olan hükümlerin DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3)Sanık … hakkında kurulan beraat hükmünün temyizen incelenmesinde;
Oluş ve tüm dosya kapsamına göre sanığın 23/02/2010 tarihinde düzenlenen iş sözleşmesi ile …-… Adi Ortaklığı bünyesinde iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirildiği, sigortalı işe giriş bildirgesinde iş yeri adresi olarak Köprü Barajı HES inşaat şantiyesinin kayıtlı olduğu, …-… Adi Ortaklığı tarafından Kozan Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilen evrak içeriklerine göre sanığın şantiye organizasyon şemasına göre, şantiyede iş güvenliği uzmanı olarak görevli olduğu ve birinci derecede sorumlu kişi olduğunun bildirildiği, yine müteahhit firma tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilen yazıda sanığın şantiyenin iş güvenliği uzmanı olarak bildirildiğinin görüldüğü, sanığın …-… Adi Ortaklığını temsilen koordinasyon toplantılarına katıldığı, toplantı tutanaklarında İSAG (A) uzmanı olarak imzasının bulunduğu, …-… Adi Ortaklığı Köprü Barajı şantiyesinde İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışma Raporlarını hazırladığı, Köprü Barajı Hes İş Sağlığı Güvenliği kurulu Noter Onaylı Defter Kayıtları ve Kurul Üyelerine ilişkin defter kayıtlarının tetkikinde, 17.06.2010- 31.07.2010- 31.08.2010- 15.09.2010- 10.10.2010- 12.11.2010- 28.12.2010- 29.03.2011 -30.04.2011- 31.05.2011- 30.06.2011- 23.07.2011- 23.08.2011 -13.09.2011- 17.10.2011- 30.11.2011- 20.12.2011- 27.01.2012 tarihli iş sağlığı ve güvenliği kurulunda İSAG uzmanı (A) ve İSAG Koordinatörü sıfatlarıyla üye olarak yer aldığı, ENERJİ-SA AŞ. ve …-… Adi Ortaklığı arasında düzenlenen Köprü Barajı ve HES yapımına ilişkin sözleşmenin 35. Maddesine göre iş yerindeki iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasından müteahhit firma …-… Adi Ortaklığının sorumlu olduğu, böylece müteahhitin birinci derecede sorumlu iş güvenliği uzmanı sıfatıyla sanığın iş yerinde kapsamlı bir acil durum planlaması yapmaması ile barajda su tutma aşamasında, sızma miktarının müsaade edilen sınırların üzerinde olduğunun gözlenmesi ile tehlikeli olan mansap bölgesinin güvenlik altına alması, bölgenin işçilerden arındırılarak girişin engellenmesi hususlarında gerekli değerlendirme ve faaliyetlerde bulunmaması nedeniyle kusurlu olduğu, sanığın iş sözleşmesinin kısmi zamanlı olması, şantiyede kendi belirleyeceği şekilde haftanın 3 günü bulunması yeterliliği ve olay tarihlerinde şantiye alanında bulunmaması sebepleri ile sanığın kusursuz kabul edilemeyeceği, sanığın şantiye alanındaki birinci derecede sorumluluk gerektiren görev ve yetki kapsamı itibariyle görevinin gereklerini yerine getirmede ihmal gösterdiğinin açık şekilde görüldüğü ve meydana gelen neticeden sorumlu tutulması gerektiği kabul edilmekle, olay sebebiyle asli derecede kusurlu olan sanığın mahkumiyeti yerine hatalı gerekçe ile beraatine karar verilmesi,
Kanuna aykırı olup, mahalli Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükümlerin bu sebepden dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA,
4) Sanıklar … ve … hakkında kurulan beraat hükümlerinin temyizen incelenmesine gelince ise;
Sanıklar … ve …’nın … AŞ. bünyesinde görevli mühendisler olduğu, 09/02/2012 tarihinde planlanan su tutma işlemi için derivasyon batardo kapaklarının derivasyon tüneli girişine montajı ile görevlendirildikleri, bu montaj işleminin 01/04/2010 tarihli …-… Adi Ortaklığı ile … AŞ. Arasında düzenlenen sözleşme hükümleri ile hidro-mekanik teçhizat şartnamelerine uygun olarak yapılmasıyla sorumlu oldukları, bu sorumluluğun yerine getirilmesi bakımından kendileri ile birlikte görevlendirilen … AŞ.’de görevli montaj işçilerine emir ve talimat verme konusunda tam yetkili oldukları, montajın yapıldığı sırada sanık ve tanık beyanlarından da anlaşılacağı üzere tünel girişinden yoğun bir şekilde su akışının olduğu ve ilk kapağın indirilmesi ile birlikte akan suyun kapağı aşarak 1,5 metre yüksekliğe ulaştığı, her ne kadar hidro-mekanik teçhizat şartnamesinde kapağın akışa karşı indirilmesini yasaklayan bir hüküm bulunmasa dahi montajın inşaat yapılarına doğru şekilde monte edilebilmesi için tüm tedbirlerin alınması gerektiğinin belirtildiği, derivasyon kapak yuvalarının montajı ile derivasyon batardo kapaklarının montajı arasında geçen süre ve akışın yoğunluğu dikkate alındığında kapak yuvaların montaja uygun olmayabileceği, kapak yuvalarının temiz olup olmadığının ve kapağın yuvalara tam oturup oturmadığının tespitine ilişkin bir tutanak düzenlenmediği, her ne kadar sanıklar tarafından olaydan bir gün önce yuvalarda temizlik yapıldığı belirtilmiş ve buna ilişkin fotoğraflar dosyaya sunulmuş ise de, fotoğraflardan görüleceği üzere temizliğin iş makinası kepçesi vasıtasıyla yapıldığı, bu şekildeki tehlikeli yapılarda gösterilen şekilde etkin bir temizliğin yapılmasının mümkün olmadığı gibi hava püskürtülerek temizlik yapıldığına dair kesin bir delilin dosyada bulunmadığı, şartnameye göre yüklenici … AŞ’nin batardo kapak parçalarını, elle kumanda edilen düzeneği ile yakalayan ve bırakan yarı otomatik kaldırma kirişi temin edeceği ve montajın kaldırma kirişi vasıtası ile yapılmasının şart koşulmasına rağmen montajın sanık beyanları ve montaja ilişkin fotoğraflarda görüleceği üzere çelik halatlar ile yapıldığı ve kaldırma kirişi temin edilmesine rağmen montaj sırasında kullanılmadığı, bu sebeple kapaklara ilk aşamada müdahalenin zorlaştığı ve tamamen su altında kalması sonrasında yerinden çıkarılmasının imkansız hale geldiği, ayrıca sanık ve tanık beyanlarından anlaşıldığı üzere hidro-mekanik teçhizat şartnamesinde öngörülen şantiye kapak testlerinin şartname hükümlerinde göre yapılmadığı anlaşılmakla, şartname hükümlerine aykırı şekilde montaj yapan, kapakların montajı sonrasında su sızıntısını şartnamedeki kabul edilebilir oranı aştığının gözlenmesine, şartnamede öngörülen sızdırmazlık testinin yapılamamasına ve montaj sonrasında koordinasyon toplantılarında sızıntı miktarının giderek arttığı hususunda bilgi sahibi olunmasına rağmen sorunun çözümüne yönelik hiç bir sorumluluk almayan sanıkların meydana gelen olayda asli kusurlu oldukları anlaşılmakla, mahkumiyetleri yerine yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi,
Kanuna aykırı olup, mahalli Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükümlerin bu sebepden dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA, 18/12/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
“İçtihat Metni”
Mahkemesi :Ağır Ceza Mahkemesi
Suç : Taksirle öldürme
Hüküm : Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, … hakkında: TCK’nın 85/2, 62, 50/4, 52/2-4 ve 5275 sayılı Yasanın 106/3. maddeleri gereğince mahkûmiyet; Sanıklar …, …, … ve … hakkında: Beraat
Taksirle öldürme suçundan sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, …’ın mahkumiyetlerine ilişkin hükümler sanıkların müdafiileri ile mahalli Cumhuriyet savcısı tarafından; sanıklar …, …, … ve …’nın beraatine ilişkin hükümler ise mahalli Cumhuriyet savcısı tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Sanıklar …, … müdafii ile sanıklar …, … ve … müdafiilerinin duruşmalı inceleme istemlerinin, sanıklar hakkında kurulan hükümlerin adli para cezasından ibaret olması nedeniyle, 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 318. ve 5271 sayılı CMK’nın 299. maddeleri gereğince reddine karar verilerek yapılan incelemede;
Olaya konu Köprü Barajı ve HES projesine ilişkin olarak 13/04/2006 tarihinde Enerjisa Enerji Üretim AŞ’nin (ENERJİ-SA AŞ.) %99,9 pay sahibi olduğu KEAŞ (Kahramanmaraş Elektrik Üretim Sanayi ve Ticaret Anonim şirketi) ile Devlet Su İşleri (DSİ) arasında Köprü Barajı ve Hidroelektrik Enerji Üretim Tesisinin Su Kullanımı Hakkı ve İşletme Esaslarına ilişkin Anlaşma yapıldığı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) lisans başvurusuna göre yap-işlet-devret modeli çerçevesinde 49 yıllık lisans verildiği, EPDK’nın 13/03/2008 tarihli kurul kararı uyarınca bu projenin ENERJİ-SA AŞ’ye devredildiği, KEAŞ ile … AŞ. arasında 12/09/2006 yılında, KAEŞ tarafından hazırlanmış ve DSİ tarafından onaylanmış olan fizibilite raporlarının gözden geçirilmesi, gerekli revizyonların yapılması ve önerilen tesislerin kesin projelerinin hazırlanması konusunda sözleşme imzalandığı, kesin projelerin … AŞ. tarafından 30/04/2009 tarihinde Enerji-SA AŞ’ye sunulduğu ve sözleşme hükümleri gereğince 30 günlük süre içerisinde itiraz ve görüş ileri sürülmemek suretiyle onaylandığı, ENERJİ-SA AŞ. ile … AŞ. arasında 09/02/2009 tarihinde ise … AŞ. tarafından uygulama projelerinin hazırlanması maksadıyla sözleşme imzalandığı, Enerjisa A.Ş ile …-… Adi Ortaklığı arasında 31.03.2009 tarihinde imzalanan Köprü Barajı ve Hidro Elektrik Santrali sözleşmesi kapsamında, müteahhit firma olan …-… Adi Ortaklığı tarafından Kozan İlçesi … Köyü yakınlarında bulunan Göksu Irmağı üzerinde Enerji üretimi amacıyla silindirle sıkıştırılmış beton baraj tipinde Köprü Barajı ve HES Projesi inşaat ve hidromekanik işlerinin yapımına fiilen 10.07.2009 tarihinde başlanıldığı, kazanın meydana geldiği derivasyon tüneli giriş yapısı betonarme işlerinin …-… Adi Ortaklığı tarafından 25/03/2010 tarihinde … İnşaat LTD. şirketine, bu şirket tarafından birebir aynı sözleşme hükümlerine göre 25/03/2010 tarihinde … LTD. şirketine taşere edildiği, giriş yapısının inşaatına fiilen 28/06/2010 tarihinde başlandığı, su çevirme için gerekli dökümlerin 10.10.2010 tarihinde, geri kalan dökümlerin ise 21.01.2012 tarihinde bitirildiği, 01/04/2010 tarihinde …- … Adi Ortaklığı ile … AŞ. arasında imzalanan sözleşme ile derivasyon tünelinin hidromekanik işleri olan derivasyon batardo kapağı, dipsavak teçhizatı, dipsavak, cebri borusu, giriş ızgarası ve servis kapağı, cebri boru ve emme borusu batardo kapağının uygulama projesi, tasarımı, imalatı, nakliyesi ve montajı işlerinin … A.Ş verildiği, bu kapsamda … AŞ. tarafından uygulama projeleri yapılan derivasyon tünel kapak ve kapak yuvası projeleri, … AŞ. tarafından detaylandırılarak üretiminin yapıldığı ve DSİ tarafından izin verilen 09/02/2012 tarihinde derivasyon kapaklarının, su tutma amacıyla tünel girişine monte edildiği, Köprü Barajı ve HES Projesinin hidroelektrik enerji santrali, etek santrali, şalt sahası, gövde, dolusavak, derivasyon tüneli, batardolar, enerji tüneli ve yardımcı yapılarının inşaası, hidromekanik ekipmanların temini ve montajı işlerinin, iş sahibi tarafından temin edilecek sözleşmelerde yer alan şartlara uygun olarak yapılmasının takibi ve kontrolü için ifa edilecek mühendislik hizmetleri ile ilgili olarak ENERJİ-SA A.Ş ile … Müşavirlik A.Ş (… AŞ.) ile 04.05.2009 tarihinde “Köprü Barajı ve HES Projesi Kontrollük Sözleşmesi” düzenlendiği, sözleşme hükümlerine göre … AŞ’nin projelerin incelenmesi, yapıların projelere uygunluğunun denetlenmesi, şartnamelerde öngörülen testlerin doğru şekilde yapılması ve denetlenmesi, ortaya çıkacak sorunlarda öneri niteliğinde raporlar düzenleyerek ve yapımcı mütaahitlerle toplantılar düzenleyerek konuların tartışılıp çözüme ulaştırılması, yapım müteahhitlerinin yapım sözleşmeleri gereği yapılacak işlerinin projelere göre ölçümlerinin hassasiyeti ve şartnamelere göre teknik doğruluğu hususlarında sorumlu olduğunun hükme bağlandığı, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na 25/02/2011 tarih ve 27816 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan 611 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair Kanun’un 204 maddesi ile eklenen Geçici 14 maddesinin 1 fıkrasının (f) bendi ile “20.02.2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve Su Kullanım Hakkı Anlaşması çerçevesinde elektrik enerjisi üretmek maksadıyla yapılacak olan üretim tesislerinin su yapısıyla ilgili kısımları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından inşa edilecek suyla ilgili yapıların inşasının inceleme ve denetimi, masrafları ilgililerine ait olmak üzere DSİ tarafından yapılır veya gerektiğinde yetkilendirilecek denetim şirketlerine yaptırılması sağlanır. Denetim şirketleri ile ilgili uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, ilgili bakanlıkların görüşü alınmak kaydıyla DSİ tarafından çıkanlacak yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verildiği ve bu hüküm dayanak alınarak DSİ tarafından 13.05.2011 tarih ve 27933 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği” gereği DSİ tarafından belirlenen ve yetkilendirilen su yapıları denetim firmalarına su yapılarının inşaasının inceleme ve denetimi hakkının verildiği, yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile birlikte daha önce … AŞ. bünyesinde çalışan ve DSİ tarafından izin belgesi verilen 11 adet kontrol elemanı ve 5 denetçi mühendisin bulunduğu … LTD. şirketinin kurulduğu ve ENERJİ-SA AŞ. ile bu şirket arasında 24/10/2011 tarihinde denetim sözleşmesinin imzalandığı, 25/11/2011 tarihinde denetim sözleşmesinin noter tarafından onaylandığı ve 02/12/2011 tarihinde onaylı sözleşmelerin DSİ’ye teslim edildiği, 05/01/2012 tarihinde … LTD. Şirketi tarafından proje onayı ve yapı inşaasının denetim faaliyetleri tamamlanarak, onaylı projeler ile denetim raporlarının DSİ’ye; 06/01/2012 tarihinde de DSİ tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına teslim edildiği, denetim faaliyetlerinin devamı sırasında 30/10/2011 tarihinde Danıştay 10. Dairesi’nin 2011/8365 esas sayılı ve Danıştay 13. Dairesi’nin 2011/2768 sayılı kararı ile yönetmeliğin yürütmesinin durdurulmasına ve yönetmeliğin dayanağı olan “4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’na 25/02/2011 tarih ve 27816 sayılı Mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan 611 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair Kanun’un 204 maddesi ile eklenen Geçici 14 maddesinin 1 fıkrasının (f) bendi’nin” Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verildiği, dosya kapsamına göre yürütmeyi durdurma kararının 09/01/2012 tarihinde DSİ’ye tebliğ edildiği, aynı tarihte DSİ Su Yapıları Denetim Hizmetleri Komisyonu Başkanlığı’nın internet sitesinde bir ilan yayınlandığı ve 13/05/2011 tarihli denetim hizmetlerine ilişkin yönetmeliğin yürütmesinin durdurulduğu ve faaliyetlere ikinci bir ilana kadar ara verildiğinin bildirildiği, ayrıca DSİ Su Yapıları Denetim Hizmetleri Müdürlüğü tarafından DSİ Bölge Müdürlüklerine 17/01/2012 tarihli yazısı ile yönetmeliğin yürütmesinin 09/01/2012 tarihi itibariyle durdurulduğu, davalar sonuçlanıncaya kadar HES projelerinin onay, inşaat denetimi ve kabul işlemlerinin bölge müdürlükleri tarafından 2010/16 sayılı Genelge doğrultusunda yapılması gerektiğinin bildirdiği görülmüştür.
Sanıklardan …’ın, Köprü Barajı ve HES Projesinin ENERJİ-SA AŞ. Kozan şantiyesindeki proje müdürü ve proje mühendisi olduğu; …’ın Köprü Barajı ve HES Projesinin ENERJİ-SA AŞ. adına Kozan şantiyesinde şantiye mühendisi olduğu ve makina mühendisi sıfatıyla hidromekanik işleri denetlediği; …’ın Köprü Barajı ve HES Projesinin ENERJİ-SA A.Ş adına Kozan şantiyesinde ve aynı zamanda Seyhan bölgesindeki ENERJİ-SA A.Ş’nin diğer sekiz HES projesi ile birlikte eş zamanlı olarak iş güvenliği mühendisi olarak görev yaptığı; …’ın …- … Adi Ortaklığı adına Köprü Barajı ve HES projesinde şantiye şefi olarak görev yaptığı; …’ın …- … Adi Ortaklığı adına Köprü Barajı ve HES projesinde iş güvenliği uzmanı ve İSİG koordinatörü olarak görev yaptığı; …’nun …- … Adi Ortaklığı adına Köprü Barajı ve HES projesinde iş güvenliği mühendisi olarak görev yaptığı; …’in Köprü Barajı … A.Ş.’de kontrol şefi olarak görev yaptığı, aynı zamanda … LTD. şirketi adına denetim faaliyetlerinde görevli olduğu ve ENERJİ-SA AŞ adına sözleşmelerde belirtilen “mühendis temsilciliği” görevini yürüttüğü; …’ın … LTD. şirketinde kontrol mühendisi olduğu ve organizasyon şemasına göre gövde derivasyon ve dipsavak işlerinden mesul kişi olduğu; …’ın … LTD. şirketinde kontrol mühendisi olduğu, uygulama projelerinin kati projeye ve DSİ standartlarına uygun olup olmadığını kontrol edip onaylayan, derivasyon tünelinin ana giriş yapısının inşaatı sonrasında projeye uygunluğunu onaylayan ve DSİ’ye sunan, denetim yönetmeliğinde “kilit personel” olarak ifade edilen kişi olduğu; …’in … AŞ.’de inşaat mühendisi olduğu ve Köprü Barajı derivasyon tünelinin giriş yapısı kati projesini yaptığı; …’ın … AŞ.’de inşaat mühendisi olduğu ve derivasyon tüneli giriş yapısı kati projesini onayladığı, derivasyon tüneli kazı ve destek sistemi uygulama projesini kontrol ettiği, derivasyon tüneli giriş yapısı kalıp ve donatı projelerinin kontrolü ve onayını yaptığı; …’ın … AŞ.’de inşaat mühendisi olduğu ve derivasyon tüneli giriş yapısı kalıp ve donatı projelerini yaptığı; …’ün … AŞ.’de endüstri mühendisi olduğu ve şantiye mühendisi sıfatıyla derivasyon batardo kapağının montajında görevli olduğu; …’nın ise … AŞ’de makine mühendisi olduğu ve derivasyon batardo kapağının montajında görevli olduğu anlaşılmıştır.
Toplam dört parçadan oluşan ve 110 ton ağırlığındaki derivasyon tüneli batardo kapaklarının, 09/02/2012 günü … AŞ. görevlileri …, …, formen …, montaj işçileri tanıklar … ve … tarafından, akışa karşı yuvasına yerleştirme işlemi yapıldığı, ilk 24 saat içerisinde suyun 322-350 metre kotları arasında ve 28 metre yüksekliğine ulaştığı, ikinci 24 saat içerisinde ise 350-360 kotları arasında 18 metre daha yükseldiği ve ilk 48 saat içerisinde toplam 46 metre su yükseldiği, kapaklar yerleştirildikten sonra tünelden su akışı olması sebebiyle su sızdırmazlık testinin yapılmadığı, sanıkların beyanlarından anlaşıldığı üzere su sızıntısının fark edilmesine rağmen, bunun basıncın artması ile kesilecek bir sızıntı olduğunun düşünüldüğü, tünel içerisindeki sızıntı sebebiyle yapılması gereken hidromekanik işlerin yapılamadığı, ilerleyen günlerde su sızıntısının giderek artması ve tünel içerisine yürüyerek girmenin imkansızlaşması üzerine 17.02.2012 günü tünelin çıkışından iş makinası ile birlikte tünele girilip durum tespiti yapılmak istenildiği, ancak sızıntı miktarının fazlalığı sebebiyle ve artan basıncın etkisiyle kapaklardan suyun suratli bir şekilde fışkırması sebebiyle kapaklara yaklaşık 25 metreden fazla yaklaşılamadığı, kapak etrafından ve beton derz aralarından su kaçağı olduğunun görüldüğü, bu tespitin ancak iş makinesi ve dalgıç kıyafeti marifetiyle yapılabildiği, sonraki günlerde olay yeri incelemeleri ve beyanlar ile sabit olduğu üzere sızıntı miktarını düşürmek amacıyla, …’ın talimatı ve fiilen şantiyede bulunan diğer sanıkların bilgisi dahilinde, batardo kapaklarının önüne baraj göleti üzerinden yaklaşık 250 – 300 kum torbası atıldığı, ilk 1-3 gün arasında sızıntının azaldığı, ancak kumun suyu geçirmesi nedeniyle sonrasında yeniden sızıntı miktarının arttığı, Köprü Barajı ve HES Hidro-Mekanik Teçhizat Teknik Şartnamesinde müsaade edilen azami su sızıntısı miktarı 0,25 1/sn/m olduğu halde su tutulmaya başlanıldıktan sonraki dönem içerisinde bu miktarın çok üzerindeki bir su sızıntısının varlığına rağmen derivasyon tünelinin çıkışının önündeki mansap bölgesinde ve nehir yatağı içerisinde güvensiz olan bu bölgede gerekli güvenlik önlemi alınmadan işçi çalıştırmaya devam edildiği, sızıntının devam ettiği 24/02/2012 günü batardo kapaklarının derivasyon tüneli giriş yapısındaki yerinden koptuğu, baraj sahasında biriken suların yaklaşık 9,5 x 8,5 metre ebatındaki tünelden mansap bölgesine tazyikli bir şekilde boşalmak suretiyle burada çalışan işçileri önüne katarak iş makinaları ile birlikte nehir yatağında sürüklediği, olay sebebiyle …, …, …, … ve …’in öldüğü, …, …, …, … ve …’ın ise sele kapılarak kayboldukları ve yapılan tüm aramalara rağmen bulunamadıkları olayda;
Soruşturma aşamasında 14/03/2012 tarihinde DSİ’de görevli mühendisler tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda belirtildiği üzere “su tutma aşamasının mümkün olduğunca uzun vadeye yayılabilmesi maksadı ile akım değerlerinin en düşük olduğu dönemlerde su tutma işleminin başlatılmasının gerektiği, akım yıllıklarındaki veriler dikkate alındığında Köprü Barajı rezervuarında su tutulması için en uygun dönemin eylül-kasım dönemi olacağı, şubat ayı ortalama akım değeri dikkate alındığında, Köprü Barajının 24.02.2012 tarihinde olay anında 404.81 kotuna ve bu kotta da 77 milyon (77 hm3) kapasiteye ulaşması için geçen sürenin 12 gün olacağı ve bu sürenin dipsavak imalat ve montajlarının yapılabilmesi için yeterli olmadığı” yönündeki tespitine rağmen, 26/01/2012 tarihli yazısı ile şubat ayında projenin su tutmasına izin verilmesi sebebiyle ve 13/05/2011 tarihli denetim yönetmeliğinin yürütmesinin durdurulması sonrasında 17/01/2012 tarihli yazı ile DSİ Bölge Müdürlüklerine HES projelerinin onay, inşaat denetimi ve kabul işlemlerinin 2010/16 sayılı Genelge doğrultusunda yapılması gereğinin bildirilmesine rağmen, 17/01/2012 tarihinden olay tarihine kadar olay yerinde yetkili DSi personeli bulundurulmadığı ve denetim görevinin yerine getirilmediği anlaşılmakla; ilgili DSi görevlileri hakkında ve dosya kapsamında bulunan tüm bilirkişi raporları ile de doğrulandığı üzere, kaza sebepleri arasında derivasyon tünelinin betonarme yapısındaki imalat hatalarının bulunduğu, özellikle iki faz beton arasında pürüzlendirme yapılmayarak boşluklar bırakıldığı anlaşılmakla, derivasyon tüneli betonarme işlerini yaptığı anlaşılan … LTD şirketi ile … LTD. Şirketi görevlileri hakkında zamanaşımı süresi içerisinde suç duyurusunda bulunularak işlem yapılması mümkün görülmüştür.
1)Sanık … hakkında kurulan beraat hükmünün temyizen incelenmesinde;
Sanık …’ın 06/01/2009 tarihli iş sözleşmesine göre ENERJİ-SA AŞ. bünyesinde bulunan Ceyhan ve Seyhan bölgesindeki HES şantiyelerinde şantiye mühendisi “İSİG” olarak görevlendirildiği, sanık beyanı ve bunu doğrulayan tanık beyanlarına göre sanığın fiili olarak yürüttüğü görevin ENERJİ-SA kreditör firması olan IFC şirketine, müteahhit firmaların aldığı iş güvenliğine ilişkin verilerin toplanarak bildirilmesinden ibaret olduğu, dosya kapsamına ve ENERJİ-SA AŞ ve …-… Adi Ortaklığı arasında düzenlenen Köprü Barajı ve HES yapımına ilişkin sözleşmenin 35. maddesine göre iş yerindeki iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasından müteahhit firma …-… Adi Ortaklığının sorumlu olduğunun görüldüğü, müteahhit firma tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilen yazıda iş yerindeki iş güvenliği uzmanlarının listesinde sanık …’ın bulunmadığı ayrıca dosya içerisinde bulunan evraklar incelendiğinde sanığın su tutma tarihinden önce 12/01/2012 tarihinde şantiye alanında bulunduğu ve koordinasyon toplantısına katıldığı anlaşılmakla, 18/09/2014 tarihli İTÜ öğretim üyeleri tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda sanığın görev , yetki ve sorumluluğu ile olay arasında uygun illiyet bağı bulunmadığından kusursuz olduğunu belirten görüşü ve mahkemenin sanığın beraatine ilişkin kabul ve uygulaması yerinde görülmekle, tebliğnamenin bozma görüşüne iştirak edilmemiştir.
Yapılan yargılama sonunda, yüklenen suçun sanık tarafından işlendiğinin sabit olmadığı, gerekçeleri gösterilerek mahkemece kabul ve takdir kılınmış olduğundan, mahalli Cumhuriyet savcısının sanığın atılı suçu işlediğinin sabit olduğu ve mahkumiyetine karar verilmesi gerektiğine ilişkin yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle, beraate ilişkin hükmün isteme aykırı olarak ONANMASINA,
2) Sanıklar …, …, …, …, …, …, …, …, …, … hakkında kurulan mahkumiyet hükümlerinin temyizen incelenmesinde;
Oluş ve tüm dosya kapsamına göre, dosyada birden çok ayrıntılı bilirkişi raporu alındığı ve bu raporların hüküm kurmaya yeterli olduğu görülmekle tebliğnamenin (2) numaralı görüşüne; sanıklar hakkında alınan ekonomik ve sosyal durum inceleme tutanakları içeriğine göre bir gün karşılığı takdir edilen adli para cezası miktarlarının, sanıkların sosyal ve ekonomik durumları ile orantılı olduğu görüldüğünden tebliğnamenin (1) numaralı görüşüne; mahkemece hükmedilen hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesine ilişkin olarak gösterilen gerekçeler oluş ve dosya kapsamına uygun görüldüğünden tebliğnamenin (3) numaralı bozma görüşüne iştirak edilmemiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık müdafiilerinin ve mahalli Cumhuriyet savcısının yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine, ancak;
1-Sanıklar hakkında hükmedilen uzun süreli hapis cezalarının adli para cezasına çevrilmesi sırasında uygulama maddesinin “TCK’nın 50/4-1.a maddesi” yerine, “TCK’nın 50/4. maddesi” olarak gösterilmesi,
2-Sanıklar hakkında hükmolunan adli para cezalarının ödenmemesi halinde cezaların TCK’nın 52/4. maddesi gereğince hapse çevrileceği ihtarı yapılması gerekirken, infaz yetkisini kısıtlar biçimde “Cumhuriyet Savcılığınca tebliğ olunan ödeme emri üzerine belli süre içinde adli para cezası ödenmezse, 6545 Sayılı Yasa ile değişik 5275 Sayılı CGTİK m.106 gereğince Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarı hapis cezasına çevrilerek, iki saat çalışma karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verileceği” ihtarının yapılması,
Kanuna aykırı olup, hükümlerin 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince BOZULMASINA; ancak, bu hususun yeniden yargılama yapılmaksızın aynı Kanunun 322. maddesi uyarınca düzeltilmesi mümkün bulunduğundan, sanıklar hakkında kurulan “II, III, IV, V” numaralı hüküm fıkralarının (6). bentlerinde yer alan “TCK 50/4 gereğince” ibarelerinin “TCK’nın 50/4-1.a maddeleri gereğince” şeklinde değiştirilmesi ile sanıklar hakkında kurulan “II, III, IV, V” numaralı hüküm fıkralarının (8). bentlerinde yer alan “bu itibarla hüküm kesinleştikten sonra Cumhuriyet Savcılığınca tebliğ olunan ödeme emri üzerine belli süre içinde adli para cezası ödenmezse, 6545 Sayılı Yasa ile değişik 5275 Sayılı CGTİK m.106 gereğince Cumhuriyet savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarı hapis cezasına çevrilerek, iki saat çalışma karşılığı bir gün olmak üzere kamuya yararlı bir işte çalıştırılmasına karar verileceğinin İHTARINA” ibarelerinin hüküm fıkralarından çıkarılarak yerlerine “TCK’nın 52/4 maddesi gereğince ve ödenmeyen adli para cezalarının hapse çevrileceğinin ihtarına” ibarelerinin yazılması suretiyle, sair yönleri usul ve kanuna uygun olan hükümlerin DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
3)Sanık … hakkında kurulan beraat hükmünün temyizen incelenmesinde;
Oluş ve tüm dosya kapsamına göre sanığın 23/02/2010 tarihinde düzenlenen iş sözleşmesi ile …-… Adi Ortaklığı bünyesinde iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirildiği, sigortalı işe giriş bildirgesinde iş yeri adresi olarak Köprü Barajı HES inşaat şantiyesinin kayıtlı olduğu, …-… Adi Ortaklığı tarafından Kozan Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilen evrak içeriklerine göre sanığın şantiye organizasyon şemasına göre, şantiyede iş güvenliği uzmanı olarak görevli olduğu ve birinci derecede sorumlu kişi olduğunun bildirildiği, yine müteahhit firma tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilen yazıda sanığın şantiyenin iş güvenliği uzmanı olarak bildirildiğinin görüldüğü, sanığın …-… Adi Ortaklığını temsilen koordinasyon toplantılarına katıldığı, toplantı tutanaklarında İSAG (A) uzmanı olarak imzasının bulunduğu, …-… Adi Ortaklığı Köprü Barajı şantiyesinde İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışma Raporlarını hazırladığı, Köprü Barajı Hes İş Sağlığı Güvenliği kurulu Noter Onaylı Defter Kayıtları ve Kurul Üyelerine ilişkin defter kayıtlarının tetkikinde, 17.06.2010- 31.07.2010- 31.08.2010- 15.09.2010- 10.10.2010- 12.11.2010- 28.12.2010- 29.03.2011 -30.04.2011- 31.05.2011- 30.06.2011- 23.07.2011- 23.08.2011 -13.09.2011- 17.10.2011- 30.11.2011- 20.12.2011- 27.01.2012 tarihli iş sağlığı ve güvenliği kurulunda İSAG uzmanı (A) ve İSAG Koordinatörü sıfatlarıyla üye olarak yer aldığı, ENERJİ-SA AŞ. ve …-… Adi Ortaklığı arasında düzenlenen Köprü Barajı ve HES yapımına ilişkin sözleşmenin 35. Maddesine göre iş yerindeki iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmasından müteahhit firma …-… Adi Ortaklığının sorumlu olduğu, böylece müteahhitin birinci derecede sorumlu iş güvenliği uzmanı sıfatıyla sanığın iş yerinde kapsamlı bir acil durum planlaması yapmaması ile barajda su tutma aşamasında, sızma miktarının müsaade edilen sınırların üzerinde olduğunun gözlenmesi ile tehlikeli olan mansap bölgesinin güvenlik altına alması, bölgenin işçilerden arındırılarak girişin engellenmesi hususlarında gerekli değerlendirme ve faaliyetlerde bulunmaması nedeniyle kusurlu olduğu, sanığın iş sözleşmesinin kısmi zamanlı olması, şantiyede kendi belirleyeceği şekilde haftanın 3 günü bulunması yeterliliği ve olay tarihlerinde şantiye alanında bulunmaması sebepleri ile sanığın kusursuz kabul edilemeyeceği, sanığın şantiye alanındaki birinci derecede sorumluluk gerektiren görev ve yetki kapsamı itibariyle görevinin gereklerini yerine getirmede ihmal gösterdiğinin açık şekilde görüldüğü ve meydana gelen neticeden sorumlu tutulması gerektiği kabul edilmekle, olay sebebiyle asli derecede kusurlu olan sanığın mahkumiyeti yerine hatalı gerekçe ile beraatine karar verilmesi,
Kanuna aykırı olup, mahalli Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükümlerin bu sebepden dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA,
4) Sanıklar … ve … hakkında kurulan beraat hükümlerinin temyizen incelenmesine gelince ise;
Sanıklar … ve …’nın … AŞ. bünyesinde görevli mühendisler olduğu, 09/02/2012 tarihinde planlanan su tutma işlemi için derivasyon batardo kapaklarının derivasyon tüneli girişine montajı ile görevlendirildikleri, bu montaj işleminin 01/04/2010 tarihli …-… Adi Ortaklığı ile … AŞ. Arasında düzenlenen sözleşme hükümleri ile hidro-mekanik teçhizat şartnamelerine uygun olarak yapılmasıyla sorumlu oldukları, bu sorumluluğun yerine getirilmesi bakımından kendileri ile birlikte görevlendirilen … AŞ.’de görevli montaj işçilerine emir ve talimat verme konusunda tam yetkili oldukları, montajın yapıldığı sırada sanık ve tanık beyanlarından da anlaşılacağı üzere tünel girişinden yoğun bir şekilde su akışının olduğu ve ilk kapağın indirilmesi ile birlikte akan suyun kapağı aşarak 1,5 metre yüksekliğe ulaştığı, her ne kadar hidro-mekanik teçhizat şartnamesinde kapağın akışa karşı indirilmesini yasaklayan bir hüküm bulunmasa dahi montajın inşaat yapılarına doğru şekilde monte edilebilmesi için tüm tedbirlerin alınması gerektiğinin belirtildiği, derivasyon kapak yuvalarının montajı ile derivasyon batardo kapaklarının montajı arasında geçen süre ve akışın yoğunluğu dikkate alındığında kapak yuvaların montaja uygun olmayabileceği, kapak yuvalarının temiz olup olmadığının ve kapağın yuvalara tam oturup oturmadığının tespitine ilişkin bir tutanak düzenlenmediği, her ne kadar sanıklar tarafından olaydan bir gün önce yuvalarda temizlik yapıldığı belirtilmiş ve buna ilişkin fotoğraflar dosyaya sunulmuş ise de, fotoğraflardan görüleceği üzere temizliğin iş makinası kepçesi vasıtasıyla yapıldığı, bu şekildeki tehlikeli yapılarda gösterilen şekilde etkin bir temizliğin yapılmasının mümkün olmadığı gibi hava püskürtülerek temizlik yapıldığına dair kesin bir delilin dosyada bulunmadığı, şartnameye göre yüklenici … AŞ’nin batardo kapak parçalarını, elle kumanda edilen düzeneği ile yakalayan ve bırakan yarı otomatik kaldırma kirişi temin edeceği ve montajın kaldırma kirişi vasıtası ile yapılmasının şart koşulmasına rağmen montajın sanık beyanları ve montaja ilişkin fotoğraflarda görüleceği üzere çelik halatlar ile yapıldığı ve kaldırma kirişi temin edilmesine rağmen montaj sırasında kullanılmadığı, bu sebeple kapaklara ilk aşamada müdahalenin zorlaştığı ve tamamen su altında kalması sonrasında yerinden çıkarılmasının imkansız hale geldiği, ayrıca sanık ve tanık beyanlarından anlaşıldığı üzere hidro-mekanik teçhizat şartnamesinde öngörülen şantiye kapak testlerinin şartname hükümlerinde göre yapılmadığı anlaşılmakla, şartname hükümlerine aykırı şekilde montaj yapan, kapakların montajı sonrasında su sızıntısını şartnamedeki kabul edilebilir oranı aştığının gözlenmesine, şartnamede öngörülen sızdırmazlık testinin yapılamamasına ve montaj sonrasında koordinasyon toplantılarında sızıntı miktarının giderek arttığı hususunda bilgi sahibi olunmasına rağmen sorunun çözümüne yönelik hiç bir sorumluluk almayan sanıkların meydana gelen olayda asli kusurlu oldukları anlaşılmakla, mahkumiyetleri yerine yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesi,
Kanuna aykırı olup, mahalli Cumhuriyet savcısının temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükümlerin bu sebepden dolayı 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA, 18/12/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.