Dünya genelinde pek çok ülke, yangına karşı önlem almak ve oluşabilecek kazaları minimum seviyede tutmak için elektrik kablolarına bazı zorunluluklar getirmiştir. Projeciler için rehber niteliğindeki bu standartlar yapılan çalışmalarda yol gösterici bir özellik göstermektedir. Türkiye’de çok dikkat edilmese de yangın mevzuatı, Avrupa Birliği tarafından oldukça önemsenmektedir. Mevzuatlarda yangın durumunda emniyet ve güvenlik için oluşturulan standartların gereklilikleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir.
► Yapı içinde yangın çıkması, yangının ve dumanın yayılması sınırlı olmalıdır (Yangına Tepki).
► İnşa edilen yapının yük taşıma kapasitesi belli bir süre azalmamalıdır (Yangına Dayanım).
► Yangının çevredeki yapılara yayılması sınırlı olmalıdır (Aktif Güvenlik Sistemleri).
► Yapı sakinleri binayı terk edebilmeli veya başka yollarla kurtarabilmelidir (Algılama Sistemleri).
► Kurtarma ekiplerinin emniyeti göz önüne alınmalıdır.
Yangın öncesi ve sonrası olmak üzere emniyet parametlerinin herbiri önlem açısından önem taşımaktadır. Fakat mimari disiplin içine giren yapı malzemelerinin yangına tepki özellikleri (Yangın Performansı) özellikle değerlendirilmelidir. Yangının büyümesine malzemenin katkısı hatta malzemenin yangına karşı gösterdiği dirence yangın performansı denilmektedir.
Yangına tepki testleri son kullanıma uygun küçük ölçekli modeller ile yapılmaktadır. Binada yangının en çok büyüdüğü cephe ve çatı çizgileri modellenerek yangın testine tabi tutulmaktadır.
Bu test; tam bir kablo sisteminin ve bu kabloların bağlantı tertibatlarının, belirli bir zamanda ve gerçek yangın şartlarında, devre bütünlüğünü koruyabileceğini gösterir. Bu testin gerekliliklerini yerine getiren kablolar, E30, E60 veya E90 olarak işaretlenir. Dikkat edilirse kablo sistemlerini; 1 kV'a kadar güç kabloları, kontrol ve haberleşme kabloları, onlara uygun bağlantı elemanları ve kablo tavaları oluşturmaktadır. Bundan sonra tanımlanan bu test, sadece tek bir kabloda başarılan yalıtım bütünlüğü için değildir. Test fırını min. 3 metre uzunluğunda ve DIN 4102 bölüm 2' nin bütün gereklerine uygun olmalıdır. ISO 834' e göre, sıcaklık, standart sıcaklık-zaman eğrisi (ETK) izlenmelidir. Kablo numuneleri; fırın içine normal çalışma şartlarındaki gibi, bağlantı elemanları, kablo tavaları ve merdivenleri ile duvara ve tavana monte edilir.
Her ayrı tesisat şekli için, test edilecek kablo sayısı aşağıdaki gibidir;
Güç kabloları: 2 numune, 4 x 50mm² veya daha büyük,
Kontrol kabloları: 2 numune, 4 x 1,50 mm²,
Haberleşme kabloları: 2 numune, müsade edilebilir en küçük damar veya per sayısı.(2 x 2 x 0.8 mm)
Kabloların fırın duvarlarının dışına çıkmasına izin verilir ve uygulanan test gerilimi, güç kabloları için 400 V., haberleşme kabloları için 110 V.' tur. Devre bütünlüğü için, ölçüm süresine bağlı olarak aşağıdaki sınıflandırma yapılır;
E-30 > 30 dakika
E-60 > 60 dakika
E-90 > 90 dakika
Sadece, resmen tanınan yangın test laboratuarları DIN 4102 bölüm 12' ye göre test yapmaya ve uygun bulunan sertifikaları yayınlamaya yetkilidir. Kısa devre olmadığı veya devre bütünlüğü için programlanan süresinde akım kesilmediği zaman, test başarılı olur.
25.10.2015
► Yapı içinde yangın çıkması, yangının ve dumanın yayılması sınırlı olmalıdır (Yangına Tepki).
► İnşa edilen yapının yük taşıma kapasitesi belli bir süre azalmamalıdır (Yangına Dayanım).
► Yangının çevredeki yapılara yayılması sınırlı olmalıdır (Aktif Güvenlik Sistemleri).
► Yapı sakinleri binayı terk edebilmeli veya başka yollarla kurtarabilmelidir (Algılama Sistemleri).
► Kurtarma ekiplerinin emniyeti göz önüne alınmalıdır.
Yangın öncesi ve sonrası olmak üzere emniyet parametlerinin herbiri önlem açısından önem taşımaktadır. Fakat mimari disiplin içine giren yapı malzemelerinin yangına tepki özellikleri (Yangın Performansı) özellikle değerlendirilmelidir. Yangının büyümesine malzemenin katkısı hatta malzemenin yangına karşı gösterdiği dirence yangın performansı denilmektedir.
Yangına tepki testleri son kullanıma uygun küçük ölçekli modeller ile yapılmaktadır. Binada yangının en çok büyüdüğü cephe ve çatı çizgileri modellenerek yangın testine tabi tutulmaktadır.
Bu test; tam bir kablo sisteminin ve bu kabloların bağlantı tertibatlarının, belirli bir zamanda ve gerçek yangın şartlarında, devre bütünlüğünü koruyabileceğini gösterir. Bu testin gerekliliklerini yerine getiren kablolar, E30, E60 veya E90 olarak işaretlenir. Dikkat edilirse kablo sistemlerini; 1 kV'a kadar güç kabloları, kontrol ve haberleşme kabloları, onlara uygun bağlantı elemanları ve kablo tavaları oluşturmaktadır. Bundan sonra tanımlanan bu test, sadece tek bir kabloda başarılan yalıtım bütünlüğü için değildir. Test fırını min. 3 metre uzunluğunda ve DIN 4102 bölüm 2' nin bütün gereklerine uygun olmalıdır. ISO 834' e göre, sıcaklık, standart sıcaklık-zaman eğrisi (ETK) izlenmelidir. Kablo numuneleri; fırın içine normal çalışma şartlarındaki gibi, bağlantı elemanları, kablo tavaları ve merdivenleri ile duvara ve tavana monte edilir.
Her ayrı tesisat şekli için, test edilecek kablo sayısı aşağıdaki gibidir;
Güç kabloları: 2 numune, 4 x 50mm² veya daha büyük,
Kontrol kabloları: 2 numune, 4 x 1,50 mm²,
Haberleşme kabloları: 2 numune, müsade edilebilir en küçük damar veya per sayısı.(2 x 2 x 0.8 mm)
Kabloların fırın duvarlarının dışına çıkmasına izin verilir ve uygulanan test gerilimi, güç kabloları için 400 V., haberleşme kabloları için 110 V.' tur. Devre bütünlüğü için, ölçüm süresine bağlı olarak aşağıdaki sınıflandırma yapılır;
E-30 > 30 dakika
E-60 > 60 dakika
E-90 > 90 dakika
Sadece, resmen tanınan yangın test laboratuarları DIN 4102 bölüm 12' ye göre test yapmaya ve uygun bulunan sertifikaları yayınlamaya yetkilidir. Kısa devre olmadığı veya devre bütünlüğü için programlanan süresinde akım kesilmediği zaman, test başarılı olur.
25.10.2015