Hava Kirliliği
Hava kirliliğini kısaca şu şekilde tanımlayabiliriz; atmosferde insan sağlığına zarar verecek gazların artması olayıdır. Günümüzde hava kirliliğinin başlıca nedenleri arasında, sanayi kuruluşlarının verdiği zarar ve filtre kullanılmayan bacalar sayılabilir.
Şekil 1. Filtreli-Filtresiz Baca
Termik santrallerde veya diğer katı yakıtla çalışan santrallerde uçucu kül adı verilen küçük kül partikülleri baca gazları ile birlikte sürüklenerek kazanı doğrudan kat eder. Bu partüküllerin, herhangi bir tedbir alınmaması halinde çevreye vereceği zarar oldukça büyüktür. Bununla birlikte katı yakıtla çalışan tüm santrallerde cebri çekme, yani; kazan içinde işi biten gaz-kül parçalarının bacadan dışarı atılmasını sağlayan fanlardan önce mutlaka bir kül tutucu yerleştirilerek uçucu küllerin bacaya gitmesine ve kullanılmıştır. Bunlar;
► Çökeltme Hücreleri,
► Islak Kül Tutucular,
► Siklonlu Kül Tutucular,
► Bez Filtreler,
► Elektrofiltreler
Çökeltme hücrelerinde kül tutucu verimi %70’dir. Günümüz tesislerde pek kullanılmamaktadır.
Islak kül tutucularda verim %80 civarındadır.
Siklonlu kül tutucularda verim %90’a ulaşmaktadır.
Bez filtreler ise çok eskiden beri kullanılan bir yöntemdir verimleri oldukça iyidir.
Elektrofiltreler ve Çalışma Prensibi
Günümüzde modern santrallerde uçucu küller hemen hemen sadece elektrofiltreler ile tutulmaktadır. Çünkü bugünkü teknoloji ile %100’e yakın elektrofiltre verimleri mevcuttur.
Şekil 2. Elektrofiltre Yapısı
Bir elektrofiltrenin çalışma prensibi, kül parçacıklarının elektriksel olarak yüklenerek toplanmaları ve sistemden uzaklaştırılmaları prensibine dayanır.
Elektrofiltrelerde dikey konumda birbirine paralel birçok plaka vardır. Baca gazları bu plakaların arasından geçer. Plaka arasında elektrik alan yaratmak için plaka aralarına yerleştirilmiş olan şarj elektrotları mevcuttur.
Şekil 3. Kül Tutucu Sistem
Şekil 3'de toplama plakaları elektriksel olarak topraklanmıştır. Aynı zamanda pozitif yüklü elektrotları oluşturur. Plakaların arasındaki deşarj elektrotları ise genelde 60kV-75kV arasında bir DC kaynağa bağlanır ve negatif kutupludur. Bu nedenle deşarj elektrotları ile topraklama yüzeyleri arasında bir elektrik alan meydana gelir. Baca gazları bu alandan geçerken kül parçaları negatif yükle yüklenir. Yüklenen bu kül parçacıkları toplama yüzeyleri tarafından çekildiklerinden o tarafa doğru yönelerek yüzeye yayılırlar. Küllerin kimyasal özellikleri elektriksel olarak yüklenebilmelerini etkiler.
Elektrofiltrelerde gaz geçiş hızı ortalama 1-3 m/s’dir. Plaka yüzeylerinde toplanan kül parçacıkları birikerek tabaka oluştururlar. Bu tabakalarının periyodik olarak atılmaları gerekir. Bu nedenle en çok özel bir mekanizma ile vurularak ‘silkme işlemi’uygulanmaktadır. Ardından toplanan bu küller zaman zaman boşaltılarak santral sahasından kül sahasına taşınır.
Şekil 4. Çayırhan Termik Santrali 1. Ünite Elektrofiltre
24.11.2015
Hava kirliliğini kısaca şu şekilde tanımlayabiliriz; atmosferde insan sağlığına zarar verecek gazların artması olayıdır. Günümüzde hava kirliliğinin başlıca nedenleri arasında, sanayi kuruluşlarının verdiği zarar ve filtre kullanılmayan bacalar sayılabilir.
Şekil 1. Filtreli-Filtresiz Baca
Termik santrallerde veya diğer katı yakıtla çalışan santrallerde uçucu kül adı verilen küçük kül partikülleri baca gazları ile birlikte sürüklenerek kazanı doğrudan kat eder. Bu partüküllerin, herhangi bir tedbir alınmaması halinde çevreye vereceği zarar oldukça büyüktür. Bununla birlikte katı yakıtla çalışan tüm santrallerde cebri çekme, yani; kazan içinde işi biten gaz-kül parçalarının bacadan dışarı atılmasını sağlayan fanlardan önce mutlaka bir kül tutucu yerleştirilerek uçucu küllerin bacaya gitmesine ve kullanılmıştır. Bunlar;
► Çökeltme Hücreleri,
► Islak Kül Tutucular,
► Siklonlu Kül Tutucular,
► Bez Filtreler,
► Elektrofiltreler
Çökeltme hücrelerinde kül tutucu verimi %70’dir. Günümüz tesislerde pek kullanılmamaktadır.
Islak kül tutucularda verim %80 civarındadır.
Siklonlu kül tutucularda verim %90’a ulaşmaktadır.
Bez filtreler ise çok eskiden beri kullanılan bir yöntemdir verimleri oldukça iyidir.
Elektrofiltreler ve Çalışma Prensibi
Günümüzde modern santrallerde uçucu küller hemen hemen sadece elektrofiltreler ile tutulmaktadır. Çünkü bugünkü teknoloji ile %100’e yakın elektrofiltre verimleri mevcuttur.
Şekil 2. Elektrofiltre Yapısı
Bir elektrofiltrenin çalışma prensibi, kül parçacıklarının elektriksel olarak yüklenerek toplanmaları ve sistemden uzaklaştırılmaları prensibine dayanır.
Elektrofiltrelerde dikey konumda birbirine paralel birçok plaka vardır. Baca gazları bu plakaların arasından geçer. Plaka arasında elektrik alan yaratmak için plaka aralarına yerleştirilmiş olan şarj elektrotları mevcuttur.
Şekil 3. Kül Tutucu Sistem
Şekil 3'de toplama plakaları elektriksel olarak topraklanmıştır. Aynı zamanda pozitif yüklü elektrotları oluşturur. Plakaların arasındaki deşarj elektrotları ise genelde 60kV-75kV arasında bir DC kaynağa bağlanır ve negatif kutupludur. Bu nedenle deşarj elektrotları ile topraklama yüzeyleri arasında bir elektrik alan meydana gelir. Baca gazları bu alandan geçerken kül parçaları negatif yükle yüklenir. Yüklenen bu kül parçacıkları toplama yüzeyleri tarafından çekildiklerinden o tarafa doğru yönelerek yüzeye yayılırlar. Küllerin kimyasal özellikleri elektriksel olarak yüklenebilmelerini etkiler.
Elektrofiltrelerde gaz geçiş hızı ortalama 1-3 m/s’dir. Plaka yüzeylerinde toplanan kül parçacıkları birikerek tabaka oluştururlar. Bu tabakalarının periyodik olarak atılmaları gerekir. Bu nedenle en çok özel bir mekanizma ile vurularak ‘silkme işlemi’uygulanmaktadır. Ardından toplanan bu küller zaman zaman boşaltılarak santral sahasından kül sahasına taşınır.
Şekil 4. Çayırhan Termik Santrali 1. Ünite Elektrofiltre
24.11.2015