Tehlikeli maddeler; doğaları, içerik ve durumları itibariyle dikkatsizlik ve kazalar sonucunda çevre güvenliğini, insanları, hayvanları ve genel güvenliği tehlikeye atan maddeler olarak tanımlanmaktadır. Tehlikeli maddeler; karayolu eşya taşımacılığında kendi içerisinde dokuz farklı gruba ayrılmaktadır. Her bir grup farklı tehlike ve risk özelliklerine sahip olması nedeniyle farklı depolama operasyonlarına tabi tutulmaktadır. Bu dokuz farklı sınıfta tanımlanmış tehlikeli maddeler; farklı etiket ve işaretlerle belirtilmektedir.Tehlikeli maddelerin depo sahasına girmesinden paketlenerek sevk edilmesine kadar olan operasyonunda insana ve çevreye zarar gelmesini engelleyecek önlemlerin alınma mecburiyeti vardır. Operasyon sürecinde ortaya çıkabilecek gaz, buhar, sis, duman, toz ve liflerin insan sağlığını ve çevreyi olumsuz etkilememesi için gereken önlemler alınmasına özen gösterilmektedir.
Tehlikeli maddelerin depolandığı alanda kıvılcım veya alev çıkartabilecek ısıtma sistemleri kullanılmamaktadır. Depo içerisinde havanın kurumasına izin verilmemekte ve havanın belirli ölçüde nemli kalması sağlanmaktadır. Özellikle yanıcı ve patlayıcı maddelerin depolandığı tehlikeli madde depolarının meskun mahal dışında yer alması, yaşam alanlarına en fazla beş yüz metre mesafede inşa edilmiş olması gerekmektedir.
Tehlikeli madde depolarının etrafı duvar veya tel örgü ile çevrilmiş, kapalı kamera sistemi ile takip ediliyor, en az iki güvenlik görevlisi tarafından güvenliğinin sağlanıyor, yıldırım düşme tehlikelisine karşı en az iki paratoner ile korunuyor olması gerekmektedir.
Tehlikeli madde depolama alanlarında, sigara, çakmak ve ateşle yaklaşılmayacağım gösteren ikaz levhaları bulundurulmaktadır. İkaz levhaları herkesin görebileceği yerlere asılmaktadır. Tehlikeli madde deposunda çalışan personelin depo sahasına giriş yaparken üzerinde kibrit, çakmak, metal eşya ve yüzük gibi nesneler bulundurmaması; bulunduruyor ise depo sahasına girmeden önce giriş kapısında bunları teslim etmesi gerekmektedir.
Yangın çıkma tehlikesine karşı depo personeline eğitim verilerek yangın söndürme ekipleri oluşturulabilmektedir. Depoda yangın önlemek ve söndürmek için gerekli tüm donanımlar eksiksiz kurulmakta ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır. Aynı zamanda tehlikeli madde deposunda yangın alarmı bulunması gerekmektedir. Bu tür depolarda kullanılmak amacıyla anti statik malzemeden üretilen ekipmanlar satın alınmaktadır. Elektrik sisteminin de topraklanması gerekmektedir.
Aşındırıcı maddelerin bulunduğu depoların zeminleri aşınmaz malzemeden imal edilmektedir. Diğer taraftan birbirleri ile reaksiyona girebilen maddeler depoda aynı yerlerde değil, birbirlerinden yalıtılmış şekilde ayrı yerlerde depolanmaktadır.
Depo personeli statik elektrik oluşturabilecek polyester, naylon vb. malzemelerden yapılmış kıyafetler ile çalışmamakta, pamuktan yapılmış ve statik elektrik tutmayan kıyafetler ile çalışmaktadır.
İstifleme yapılırken, tehlikeli madde ile zemin arasında en 10 cm lik açıklık bırakılmakta, tehlikeli madde direkt olarak zemine oturtulmamaktadır. Aradaki açıklığın sağlanabilmesi için gerektiği takdirde takozlar kullanılabilmektedir.
Tehlikeli maddelerin depolanması ve taşınması sırasında oluşabilecek tehlike riskleri değerlendirilerek her tehlike sınıfına ait standart güvenlik prosedürleri oluşturulmaktadır.
Tehlikeli madde deposunda muhafaza edilen patlayıcı malzemeler için net patlayıcı miktarı (NPM), (patlayıcının miktarı / mesafe çizelgelerinde kullanılan miktarı) hesaplanmaktadır. Buna göre olası bir patlama durumunda yeterli emniyet mesafesi belirlenebilmektedir.
Gıda Depolarının Özellikleri Gıda depolarında ısı kontrolünün sağlanabilmesi açısından havanın depo içindeki dolaşımının kesintiye uğramaması için gıdaların istiflendiği raf ve yapıların yerden belirli yüksekte olması gerekmektedir. Ürünlerin zemine konması ya da rafların zemine yakın olması durumunda ürünün hava ile teması kısmen kesileceğinden ürünün zemine yakın kısmında bozulmalar söz konusu olabilecektir.
Rafların üzerinde daha önce istiflenen ürünlerin kalıntıları ya da toz, kir vb. kalması halinde bu kalıntılar mikrobiyolojik canlıların üremesine zemin hazırlayarak ürünün yine aynı şekilde zarar görmesine (örneğin bozulmasına ve çürümesine) yol açabilmektedir. Bu nedenle ürünün muhafaza edildiği raf ve yapıların kolaylıkla temizlenebilir olması gerekmektedir.
Gıda ürünleri depolarında iç ve dış sıcaklıklar ile nem oranının sürekli olarak kontrol edilmesi elzemdir. Uygulamada depo içerisine sürekli aynı derecede ısı ve nem verilmesi ürünler için zararlı olabilmektedir. Bu nedenle ürünlerin ihtiyaç duyacağı ısı derecesi ve nem oranı sağlandıktan sonra ancak değerler kabul edilebilir seviyelerin altına düştüğünde sürece müdahale edilmektedir. Bu uygulama mümkün olduğu kadar otomatik sistemler ile yapılmalı, ısı ve nem değişikliklerini anında tespit edecek ve gerekli müdahaleyi yapabilecek sistemler kullanılmalıdır.
Gıda ürünleri dışında başka türde ürünlerin aynı yerde depolanması halinde, gıda ürünlerinin depolandığı kısımlar diğer alanlardan ayrıştırılmakta, gıda depoları içerisinde depolama haricinde başka nitelikteki kullanım alanları (yemekhane, mutfak, banyo, wc, soyunma odaları vb.) bulunmamaktadır.
Depo sahasına giren personel dış ortamdan kaynaklanan ve gözle görülmeyecek mikrobiyolojik canlıları üzerlerinde taşıdıklarından dolayı depoya girmeden önce dezenfekte işleminden geçmektedir. Aynı şekilde hijyen kurallarına da harfiyen uyulması gerekmektedir. Personelin çalışma sırasında iş kıyafetinin kirli olması, ürünün bozulmasına neden olabilecek canlıların kirler ve kalıntılar üzerinde artabilmesine yol açabilmektedir. Bu nedenle personelin giydiği kıyafetler kolaylıkla temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir olmalıdır.
Depo sahasında sıvı yakıtlı forklift kullanılmamaktadır. Sıvı fosil yakıtlı forkliftlerin egzoz atıkları depo sahasında bulunan ürünlerin kimyasal ve fiziksel olarak kirlenmesine aynı zamanda bu kimyasalların ürün ile hava temasını ortadan kaldırmaları nedeniyle biyolojik olarak bozulmasına neden olabilmektedir. Uygulamada gıda depolarında emisyonu olmayan akülü forklift tercih edilmektedir. Gıda depolarında kullanılan ekipmanlar günlük, haftalık ve aylık süreçlerde dezenfekte edilmekte ve periyodik olarak bakımları yapılmaktadır. Depo giriş ve çıkışlarının (kapı, pencere vb.) her türlü zararlının depo sahasına girmesini engelleyecek şekilde dizayn edilmiştir.
Tehlikeli maddelerin depolandığı alanda kıvılcım veya alev çıkartabilecek ısıtma sistemleri kullanılmamaktadır. Depo içerisinde havanın kurumasına izin verilmemekte ve havanın belirli ölçüde nemli kalması sağlanmaktadır. Özellikle yanıcı ve patlayıcı maddelerin depolandığı tehlikeli madde depolarının meskun mahal dışında yer alması, yaşam alanlarına en fazla beş yüz metre mesafede inşa edilmiş olması gerekmektedir.
Tehlikeli madde depolarının etrafı duvar veya tel örgü ile çevrilmiş, kapalı kamera sistemi ile takip ediliyor, en az iki güvenlik görevlisi tarafından güvenliğinin sağlanıyor, yıldırım düşme tehlikelisine karşı en az iki paratoner ile korunuyor olması gerekmektedir.
Tehlikeli madde depolama alanlarında, sigara, çakmak ve ateşle yaklaşılmayacağım gösteren ikaz levhaları bulundurulmaktadır. İkaz levhaları herkesin görebileceği yerlere asılmaktadır. Tehlikeli madde deposunda çalışan personelin depo sahasına giriş yaparken üzerinde kibrit, çakmak, metal eşya ve yüzük gibi nesneler bulundurmaması; bulunduruyor ise depo sahasına girmeden önce giriş kapısında bunları teslim etmesi gerekmektedir.
Yangın çıkma tehlikesine karşı depo personeline eğitim verilerek yangın söndürme ekipleri oluşturulabilmektedir. Depoda yangın önlemek ve söndürmek için gerekli tüm donanımlar eksiksiz kurulmakta ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır. Aynı zamanda tehlikeli madde deposunda yangın alarmı bulunması gerekmektedir. Bu tür depolarda kullanılmak amacıyla anti statik malzemeden üretilen ekipmanlar satın alınmaktadır. Elektrik sisteminin de topraklanması gerekmektedir.
Aşındırıcı maddelerin bulunduğu depoların zeminleri aşınmaz malzemeden imal edilmektedir. Diğer taraftan birbirleri ile reaksiyona girebilen maddeler depoda aynı yerlerde değil, birbirlerinden yalıtılmış şekilde ayrı yerlerde depolanmaktadır.
Depo personeli statik elektrik oluşturabilecek polyester, naylon vb. malzemelerden yapılmış kıyafetler ile çalışmamakta, pamuktan yapılmış ve statik elektrik tutmayan kıyafetler ile çalışmaktadır.
İstifleme yapılırken, tehlikeli madde ile zemin arasında en 10 cm lik açıklık bırakılmakta, tehlikeli madde direkt olarak zemine oturtulmamaktadır. Aradaki açıklığın sağlanabilmesi için gerektiği takdirde takozlar kullanılabilmektedir.
Tehlikeli maddelerin depolanması ve taşınması sırasında oluşabilecek tehlike riskleri değerlendirilerek her tehlike sınıfına ait standart güvenlik prosedürleri oluşturulmaktadır.
Tehlikeli madde deposunda muhafaza edilen patlayıcı malzemeler için net patlayıcı miktarı (NPM), (patlayıcının miktarı / mesafe çizelgelerinde kullanılan miktarı) hesaplanmaktadır. Buna göre olası bir patlama durumunda yeterli emniyet mesafesi belirlenebilmektedir.
Gıda Depolarının Özellikleri Gıda depolarında ısı kontrolünün sağlanabilmesi açısından havanın depo içindeki dolaşımının kesintiye uğramaması için gıdaların istiflendiği raf ve yapıların yerden belirli yüksekte olması gerekmektedir. Ürünlerin zemine konması ya da rafların zemine yakın olması durumunda ürünün hava ile teması kısmen kesileceğinden ürünün zemine yakın kısmında bozulmalar söz konusu olabilecektir.
Rafların üzerinde daha önce istiflenen ürünlerin kalıntıları ya da toz, kir vb. kalması halinde bu kalıntılar mikrobiyolojik canlıların üremesine zemin hazırlayarak ürünün yine aynı şekilde zarar görmesine (örneğin bozulmasına ve çürümesine) yol açabilmektedir. Bu nedenle ürünün muhafaza edildiği raf ve yapıların kolaylıkla temizlenebilir olması gerekmektedir.
Gıda ürünleri depolarında iç ve dış sıcaklıklar ile nem oranının sürekli olarak kontrol edilmesi elzemdir. Uygulamada depo içerisine sürekli aynı derecede ısı ve nem verilmesi ürünler için zararlı olabilmektedir. Bu nedenle ürünlerin ihtiyaç duyacağı ısı derecesi ve nem oranı sağlandıktan sonra ancak değerler kabul edilebilir seviyelerin altına düştüğünde sürece müdahale edilmektedir. Bu uygulama mümkün olduğu kadar otomatik sistemler ile yapılmalı, ısı ve nem değişikliklerini anında tespit edecek ve gerekli müdahaleyi yapabilecek sistemler kullanılmalıdır.
Gıda ürünleri dışında başka türde ürünlerin aynı yerde depolanması halinde, gıda ürünlerinin depolandığı kısımlar diğer alanlardan ayrıştırılmakta, gıda depoları içerisinde depolama haricinde başka nitelikteki kullanım alanları (yemekhane, mutfak, banyo, wc, soyunma odaları vb.) bulunmamaktadır.
Depo sahasına giren personel dış ortamdan kaynaklanan ve gözle görülmeyecek mikrobiyolojik canlıları üzerlerinde taşıdıklarından dolayı depoya girmeden önce dezenfekte işleminden geçmektedir. Aynı şekilde hijyen kurallarına da harfiyen uyulması gerekmektedir. Personelin çalışma sırasında iş kıyafetinin kirli olması, ürünün bozulmasına neden olabilecek canlıların kirler ve kalıntılar üzerinde artabilmesine yol açabilmektedir. Bu nedenle personelin giydiği kıyafetler kolaylıkla temizlenebilir ve dezenfekte edilebilir olmalıdır.
Depo sahasında sıvı yakıtlı forklift kullanılmamaktadır. Sıvı fosil yakıtlı forkliftlerin egzoz atıkları depo sahasında bulunan ürünlerin kimyasal ve fiziksel olarak kirlenmesine aynı zamanda bu kimyasalların ürün ile hava temasını ortadan kaldırmaları nedeniyle biyolojik olarak bozulmasına neden olabilmektedir. Uygulamada gıda depolarında emisyonu olmayan akülü forklift tercih edilmektedir. Gıda depolarında kullanılan ekipmanlar günlük, haftalık ve aylık süreçlerde dezenfekte edilmekte ve periyodik olarak bakımları yapılmaktadır. Depo giriş ve çıkışlarının (kapı, pencere vb.) her türlü zararlının depo sahasına girmesini engelleyecek şekilde dizayn edilmiştir.