SGK işten çıkış kodları, işçinin işten ayrılış nedenini tanımlayan ve işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirmekle yükümlü olduğu kodlardır. İş sözleşmesi feshedildiğinde bu kodlar aracılığıyla işten çıkış nedeni resmi kayıtlara geçirilir. Kodlar, işçi ve işveren arasındaki olası uyuşmazlıklarda yargıya taşınan süreçlerde önemli bir rol oynar ve aynı zamanda işçilerin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı veya işsizlik maaşı alıp almayacağı konusunda belirleyici olur. SGK’nın bu kodlar detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.
SGK İşten Çıkış Kodlarının Önemi
İş sözleşmesinin sona ermesi durumunda, işverenin doğru işten çıkış kodunu bildirmesi zorunludur. Bu kodlar, olası mahkeme süreçlerinde temel referans olarak değerlendirilir. İşçiler için ise bu kodlar, işten çıkışlarının hukuki sonuçlarını anlamalarına ve haklarını talep etmelerine olanak sağlar.SGK İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesi
Eğer işveren tarafından yanlış bir işten çıkış kodu bildirildiyse, bu hata işten ayrılış tarihinden itibaren 10 gün içinde üzerinden düzeltilebilir. Ancak 10 günlük süre aşıldığında, düzeltme işlemi yalnızca SGK’ya yazılı bir dilekçe ile başvurularak yapılabilir. SGK’nın onayı doğrultusunda düzeltme gerçekleştirilir.İşçi, İşten Çıkış Kodunun Düzeltilmesini Talep Edebilir mi?
İşçi, doğrudan SGK’ya başvurarak işten çıkış kodunun değiştirilmesini talep edemez. 2013/11 sayılı SGK Genelgesi’ne göre, işten çıkış kodunun değişikliği yalnızca işveren ve işçinin ortak başvurusu ile mümkündür. İşçinin bireysel talepleri bu nedenle reddedilmektedir.İşten Çıkış Kodu Değiştirme Davası
İşçi, işten çıkış kodunun gerçeği yansıtmadığını düşünüyorsa ve yukarıdaki yöntemler çözüm sağlamıyorsa, işverene karşı dava açabilir. Bu dava, kodun doğruluğunun tespitine yönelik bir dava niteliğindedir. Bu süreçte SGK veya İŞKUR’a karşı dava açılmaz; husumet yalnızca işverene yöneltilir.SGK İşten Çıkış Kodları ve Anlamları
SGK, işten çıkış kodlarına yeni düzenlemeler getirmiştir. Örneğin, "29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeniyle fesih" kodu kaldırılmış ve “42-50” arasındaki yeni kodlar eklenmiştir. Bu düzenlemelerle kodlar daha kapsamlı hale getirilmiştir ve güncel bilgiler SGK Genelgesi’nde detaylı olarak yer almaktadır.| İşten Çıkış Kodları | İşten Çıkış Kodları Açıklamaları | Kıdem Tazminatı | İhbar Tazminatı | İşsizlik Ödeneği |
|---|---|---|---|---|
| 01 | Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi Deneme süresi içinde veya sonunda işveren herhangi bir tazminat ödemeksizin ya da bildirim süresiz vermeksizin sözleşmeyi derhal feshetmektedir. Bu SGK işten çıkış kodunda işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanmamaktadır. | |||
| 02 | Deneme süreli iş sözleşmesinin çalışan tarafından feshi Deneme süresi içinde veya sonunda sözleşme işçi tarafından sona erdirilmişse bu kod seçilmelidir. Bu SGK işten çıkış kodunda işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanmamaktadır. | |||
| 03 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin çalışan tarafından feshi (İstifa) İş sözleşmesi işçi tarafından istifa etmek suretiyle sona erdirilmesi halinde bildirilen SGK işten çıkış kodudur. Bu kodda işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanmamaktadır. | x | ||
| 04 | Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı bir sebep bildirmeden feshedilmektedir. Bu SGK işten çıkış kodunda işçi ihbar ve kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. | x | x | x |
| 05 | Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. Tanımda belirtilen sürenin sona ermesi ile iş sözleşmesi kendiliğinden sonra erecektir. | x | x | |
| 08 | Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle İşçi; emekli aylığına veya toptan ödemeye hak kazanacak şekilde işten ayrılıyorsa bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | x | ||
| 09 | Malulen emeklilik nedeniyle İşçi; malulen emeklilik nedeniyle işten ayrılıyorsa bu kod seçilmelidir. | x | ||
| 10 | Ölüm İşçinin ölümü halinde iş sözleşmesi kendiliğinden sonra erecek olup işveren tarafından bu kod seçilmelidir. | x | ||
| 11 | İş kazası sonucu ölüm İş kazası neticesinde işçinin ölümü gerçekleşmişse bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. İşçinin ölümünün iş kazası olduğu noktasında çelişki var ise iş kazası olduğu kesinleşene kadar SGK işten çıkış kodu 10 seçilmelidir. İş kazası olduğu kesinleştiği takdirde 11 olarak düzeltilecektir. | x | ||
| 12 | Askerlik nedeniyle istifa İşçi askerlik hizmetini yerine getirmek üzere işten ayrılmışsa bu kod seçilmelidir. | x | x | |
| 13 | Evlilik nedeniyle kadın çalışanın istifa etmesi İş Kanunu, kadın işçiye evlilik sebebiyle iş akdini sona erdirme ve tazminat hakkı tanımıştır. Kadın işçi evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde evlilik gerekçesiyle iş akdini sona erdirmiş ise bu SGK çıkış kodu seçilmelidir. | x | ||
| 14 | Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması Çalışanların emeklilik için; prim günü, sigortalılık süresi ve yaş olmak üzere üç şartı sağlamış olmalıdırlar. Bir çalışanın yaş dışında diğer şartları tamamladığına ilişkin yazılı belgeyi SGK’dan temin ederek, işverene sunması halinde kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilecektir. Böyle bir durumda bu kod seçilmelidir. | x | ||
| 15 | Toplu işçi çıkarma İşveren bazı usuli ve hukuki şartları yerine getirerek toplu olarak işçi çıkarabilmektedir. Bu durumda toplu çıkarma kapsamında olan işçiler için bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | x | x | x |
| 16 | Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer iş yerine nakli Günümüzde işverenlerin birden fazla işyerinin olması oldukça muhtemeldir. İşte aynı gerçek veya tüzel kişi işverene ait birden fazla işyeri arasında işçinin nakil olması halinde bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | |||
| 17 | İşyerinin kapanması İşyerinin kapanması veya faaliyetinin sona ermesi sonucunda işten çıkarılan işçiler için bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | x | x | x |
| 18 | İşin sona ermesi Belirli bir işin amacının gerçekleşmesi neticesinde işin sona ermesi ile iş sözleşmesinin de sona erdirilmesi sonucu işten çıkışı yapılan işçiler için bu kod seçilmelidir. | x | x | x |
| 19 | Mevsim bitimi (Tekrar başlatılmayacaksa “4″ nolu kod kullanılır) Mevsimlik işler sonucu mevsim bitimi sonucu işçiler için çıkış verilmekte fakat takip eden mevsimde tekrar işe girişleri yapılmaktadır. Bu durumda bu kod seçilmelidir. Kodun tanımında da belirtildiği gibi takip eden mevsimde işçinin tekrar işe girişi yapılmayacaksa kod 4 olarak seçilmelidir. | |||
| 20 | Kampanya bitimi (Tekrar başlatılmayacaksa “4″ nolu kod kullanılır) Kampanyalı üretim yapan işyerlerinde kampanya bitiminde işçilere çıkış verilmekte, sonraki kampanyaya kadar iş akdi askıda kalmaktadır. Bu durumda bu kod seçilmelidir. Kodun tanımında da belirtildiği gibi takip eden kampanya döneminde işçinin tekrar işe girişi yapılmayacaksa SGK işten çıkış kodu 4 olarak seçilmelidir. | |||
| 21 | Statü değişikliği 4/a kapsamında sigortalı olarak çalışan bir işçi aynı işyerine ortak olması durumda bu kişinin çıkışı yapılması gerekmektedir. Böyle bir durumda bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | |||
| 22 | Diğer nedenler İşten çıkış nedeni başkaca bir SGK işten çıkış kodu ile bağdaşmayan nedenden kaynaklanıyor ise bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | |||
| 23 | Çalışan tarafından zorunlu nedenle fesih İşyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektiren zorlayıcı sebepler ortaya çıkması durumunda işçi, iş akdini feshedebilmektedir. Böyle bir durumda bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | x | x | |
| 24 | Çalışan tarafından sağlık nedeniyle fesih İş sözleşmesi işçi tarafından sağlık nedeniyle sona erdiriliyorsa bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. Şunu da belirtelim ki; sağlık nedeniyle fesih halinde feshe konu sağlık sorununun raporla belgelendirilmesi gerekmektedir. | x | x | |
| 25 | İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih İş sözleşmesi işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı sebepler nedeniyle işçi tarafından sonlandırılabilmektedir. Böyle bir durumda bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | x | x | |
| 26 | Disiplin kurulu kararı ile fesih İşçinin iş sözleşmesi disiplin soruşturması neticesinde fesih ediliyor ise bu kod seçilmelidir. | |||
| 27 | İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih İşçiyi bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan engelleyen zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması veya işçinin tutukluluğu durumunda işveren tarafından iş sözleşmesi sonlandırılabilmektedir. Böyle bir durumda bu SGK işten çıkış kodu seçilmelidir. | x | x | |
| 28 | İşveren tarafından sağlık nedeniyle fesih Sağlık nedenlerinin ortaya çıkması halinde, işçi gibi işveren tarafından da iş akdi sonlandırılabilir. Böyle bir durumda bu kod seçilmelidir. | x | x | |
| 30 | Vize bitimi (Tekrar başlatılmayacaksa “4″ nolu kod kullanılır) İş sözleşmesi işçi ve işveren dışında üçüncü bir kurum veya kuruluşun vizesine bağlı olabilir. Böyle bir çalışmanın varlığı halinde vize süresi sona ermişse bu kod seçilmelidir. Eğer vize süresinden sonra işçinin tekrar işe girişi yapılmayacaksa kod 4 olarak seçilmelidir. | |||
| 31 | Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih İşçi, kendi istek ve kusuru dışında kanunların işverene tanıdığı fesih yetkisi kapsamında iş sözleşmesi sona erdirilebilir. Böyle bir durumda bu kod seçilmelidir. | x | x | x |
| 32 | 4046 sayılı Kanun'un 21'inci maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih Özelleştirilen bir işyerinde işten çıkarılan işçi için bu kod seçilmelidir. | x | x | x |
| 33 | Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi İş sözleşmesi gazeteci tarafından, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunu m.7 ile m.1 kapsamında sona erdirilmişse bu kod seçilmelidir. | x | x | |
| 34 | İşyerinin devri, işin veya iş yerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih İşyerinin bir başka işyerine devri ya da işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi sebebiyle iş akdinin feshi söz konusu ise bu kod seçilmelidir. | x | x | x |
| 35 | Devlet Memurluğuna Geçiş Bu Kod “6495 SK Nedeniyle Devlet Memurluğuna Geçiş” olarak tanımlanmıştır. Sigortalının devlet memurluğuna geçişi halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 36 | KHK ile iş yerinin kapatılması 21 Temmuz 2016 tarihinde başlayan OHAL uygulaması kapsamında 667 ve 668 sayılı KHK’larla bazı işyerleri kapatılmıştır. KHK’larla kapatılan işyerlerinden çıkışı yapılacak işçiler için bu kod seçilmelidir. | |||
| 37 | KHK ile kamu görevinden çıkarma FETÖ/PYD nedeni ile kamu görevinden çıkarılanlar için bu kod seçilmelidir. | |||
| 38 | Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma Doğum nedeniyle işten ayrılan kadın çalışan için bu kod seçilmelidir. | |||
| 39 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş Kamu idarelerinde alt işverenin işçisi olarak çalışmakta iken, 696 sayılı KHK ile kamuya işçi olarak geçen işçilerin alt işveren bünyesinden çıkışı durumunda bu kod seçilmelidir. | |||
| 40 | 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış Kamu idarelerinde alt işverenin işçisi olarak çalışmakta iken, 696 sayılı KHK ile kamuya işçi olarak atanamayan işçilerin iş akdinin sonlandırılması halinde bu kod seçilmelidir. Buna örnek olarak; emekli olması nedeniyle kamuya işçi olarak atanamayan çalışanları verebiliriz. | x | x | x |
| 41 | Re’sen İşten Ayrılış Bildirgesi Düzenlenenler SGK tarafından farklı gerekçeler nedeniyle işten ayrılışları resen düzenlenenler için bu kod seçilmektedir. | |||
| 42 | Bu Kod “4857/25-II-A” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.a bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 43 | Bu Kod “4857/25-II-B” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.b bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması, yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 44 | 4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması.Bu Kod “4857/25-II-C” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.c bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 45 | Bu Kod “4857/25-II-D” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.d bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 46 | Bu Kod “4857/25-II-E” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.e bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 47 | Bu Kod “4857/25-II-F” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.f bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 48 | Bu Kod “4857/25-II-G” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.g bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 49 | Bu Kod “4857/25-II-H” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.h bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi halinde bu kod seçilmelidir. | |||
| 50 | Bu Kod “4857/25-II-I” olarak tanımlanmıştır. Bu SGK işten çıkış kodu ile 4857 sayılı İş Kanunu m.25/II.ı bendine atıf yapılmaktadır. Buna göre; İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde bu kod seçilmelidir. | |
SGK İŞTEN ÇIKIŞ KODU İLE ALAKALI YÜKSEK YARGI KARARLARI
Kaynak
Son düzenleme: