Daha önce bahsetmiştim; Sera gazları ısıyı yakalar ve dünyamızı ısıtır. Geçmiş 150 yıl içerisinde sera gazlarındaki artışın hemen hemen hepsinden insanoğlunun faaliyetleri sorumludur. Türkiye’deki sera gazlarının en büyük kaynaklarını, birinci sırada enerji kaynaklı emisyonlar, ikinci sırada endüstriyel işlemler oluştururken, atık bertarafı ve tarımsal faaliyetler ise sıralamayı takip etmektedir.
Peki, Türkiyedeki sera gazı kaynakları nelerdir:
· Enerji (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %71’i) – En fazla miktarda sera gazı üreten elektrik üretimidir. Elektrik eldesinin büyük bir kısmı kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılması ile elde edilmektedir.
· Endüstri (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %13’ü) – Endüstri kaynaklı sera gazı üretimi, hem ürünlerin eldesinde gerekli olan enerjinin temin edilmesi için fosil yakıtların yakılmasından, hem de hammaddeden ürün elde edilmesi sırasında meydana gelen kimyasal olaylardan kaynaklanmaktadır.
· Atık Bertarafı (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %9’u) – Sera gazlarının büyük bir çoğunluğu atık bertaraf sistemlerinden ve atıksu arıtmadan kaynaklanmaktadır. Çimento fabrikaları Çevre ve Şehircilik Bakanlığından lisans alarak atık plastik, araç lastikleri, atık yağları yakabilmektedir.
· Tarımsal Faaliyetler (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %7’si) – Türkiye’de tarım kaynaklı sera gazları, ürünlerin üretilmesi ve işlenmesinden, canlı hayvanlardan (ineklerin bağırsak gazlarından ve gübrelerden), pirinç ekimi ve anız yakılmasından kaynaklanmaktadır.
Emisyonlarda Artışlar-Düşüşler:
Yıl bazındaki gaz salınımlarında artışlar ve azalmalar olabilmektedir. Bunun çeşitli nedenleri bulunmakla beraber, bunlar; ekonomi, petrol fiyatları, yazların daha sıcak olması gibi birçok etken olabilmektedir.
Türkiye’de karbondioksit eşdeğeri olarak 2010 yılı toplam sera gazı emisyonu 1990 yılına göre %115 artış göstermiştir. 2010 yılında kişi başı Karbondioksit (CO2)eşdeğer emisyonu 5.51 ton/kişi olarak hesaplanmış olup, bu değer 1990 yılında 3.39 ton/kişi’dir. Yani başka bir deyişle, 2010 yılında her birey 6 adet Doğan marka araç ağırlığına eşdeğer sera gazının atmosfere atılmasına neden olmuştur.
Kişisel ya da ailesel olarak kullandığımız elektrik enerjisi ve diğer yakıtlar sonucu atmosfere karbon salmaktayız. Doğaya salınmasına neden olduğumuz aylık ya da yıllık karbon miktarını bilmek ister misiniz?
adresindeki karbon hesap makinesini kullanabilirsiniz.
Yararlanılan Kaynaklar:
Peki, Türkiyedeki sera gazı kaynakları nelerdir:
· Enerji (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %71’i) – En fazla miktarda sera gazı üreten elektrik üretimidir. Elektrik eldesinin büyük bir kısmı kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtların yakılması ile elde edilmektedir.
· Endüstri (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %13’ü) – Endüstri kaynaklı sera gazı üretimi, hem ürünlerin eldesinde gerekli olan enerjinin temin edilmesi için fosil yakıtların yakılmasından, hem de hammaddeden ürün elde edilmesi sırasında meydana gelen kimyasal olaylardan kaynaklanmaktadır.
· Atık Bertarafı (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %9’u) – Sera gazlarının büyük bir çoğunluğu atık bertaraf sistemlerinden ve atıksu arıtmadan kaynaklanmaktadır. Çimento fabrikaları Çevre ve Şehircilik Bakanlığından lisans alarak atık plastik, araç lastikleri, atık yağları yakabilmektedir.
· Tarımsal Faaliyetler (2010 yılı verilerine göre sera gazlarının %7’si) – Türkiye’de tarım kaynaklı sera gazları, ürünlerin üretilmesi ve işlenmesinden, canlı hayvanlardan (ineklerin bağırsak gazlarından ve gübrelerden), pirinç ekimi ve anız yakılmasından kaynaklanmaktadır.
Emisyonlarda Artışlar-Düşüşler:
Yıl bazındaki gaz salınımlarında artışlar ve azalmalar olabilmektedir. Bunun çeşitli nedenleri bulunmakla beraber, bunlar; ekonomi, petrol fiyatları, yazların daha sıcak olması gibi birçok etken olabilmektedir.
Türkiye’de karbondioksit eşdeğeri olarak 2010 yılı toplam sera gazı emisyonu 1990 yılına göre %115 artış göstermiştir. 2010 yılında kişi başı Karbondioksit (CO2)eşdeğer emisyonu 5.51 ton/kişi olarak hesaplanmış olup, bu değer 1990 yılında 3.39 ton/kişi’dir. Yani başka bir deyişle, 2010 yılında her birey 6 adet Doğan marka araç ağırlığına eşdeğer sera gazının atmosfere atılmasına neden olmuştur.
Kişisel ya da ailesel olarak kullandığımız elektrik enerjisi ve diğer yakıtlar sonucu atmosfere karbon salmaktayız. Doğaya salınmasına neden olduğumuz aylık ya da yıllık karbon miktarını bilmek ister misiniz?
adresindeki karbon hesap makinesini kullanabilirsiniz.
Yararlanılan Kaynaklar: