Sahada iş Güvenliği Uzmanlığı çalışmalarında yapılan çok önemli hatalar:
1. Öncelikle mevzuat, standartlar, isg kuralları, literatür ilişkisinin etkin ve verimli bir şekilde kurulamaması
Bunun paydaşlardan kaynaklanan önemli nedenleri olduğu gibi iş Güvenliği uzmanlarının bilgi ve deneyim eksikliğiyle stratejik, taktik ve operasyonel düzeyde sistematik yaklaşım ve süreç yönetimi konusundaki eksiklikleri ve uygulama yapamamalarının da önemli rolü vardır.
2. Sahada gördüğümüz yaklaşım şudur:
Değişik kanallardan elde edilmiş ve uygulanabilirliği, uygunluğu ve doğruluğu sorgulanmamış evrak bazlı soyut, saha ilişkisi zayıf çalışmalar
Sektör farketmeksizin temel iş akışı (olması gereken)
1. Ofis denetimi
Mevcut durumun analizi;
İş Güvenliği mevzuatına ve ilgili standart ve gerekliliklerin kanıtı niteliğindeki evrak ve kayıt bazlı denetim (yönetim sistemlerindeki uygunluk denetimi benzeri uygun ve kapsamlı hazırlanmış kontrol listesiyle)
Görüşmelerden elde edilen uygulama, anlayış ve yaklaşım bulguları
2. Saha denetimi
Çevre, ortam, makina-ekipman, alet, tesisat için mevzuat ve standartlar ile isg kriterlerinin gerekliliklerinin dinamik bir anlayışla gerçekçi olarak incelenmesi (sahada yetkili veya yetkililerle inceleme turu yapılmalıdır)
Çevre, ortam, ekipman, makina, tesisat ve çalışan ilişkisi ve etkileşiminin incelenmesi
3. Elde edilen tüm bulguların gözden geçirilip değerlendirilmesi
(Bu akışın işyerinin ölçeği ve sistem karmaşıklığı gözönüne alınarak gerektiği kadar tekrarlanması gerekir)
4. Ön tespit ve değerlendirme (mevcut durum-existing situation) raporunun hazırlanması ve gerekli faaliyetlerin tespiti
Çıktı;
a) Mevcut durum raporu
b) Yıllık faaliyet raporu
c) Yıllık eğitim raporu
d) Görevlendirme yapılmamışsa çalışan temsilcisi/temsilcilerinin görevlendirilmelerinin, destek elemanlarının görevlendirilmesinin, özel eğitimlerinin, ilgili mevzuat gereği isg kurulu kurulması gerekiyorsa gerekli görevlendirmelerin yazılı olarak yapılmasının termin süresiyle mevcut durum raporunda verilmesi
e) Risk değerlendirme çalışması için gerekli ekibin nitelikleri ve görevleriyle birlikte belirlenmesinin ilgili mevzuat dayanağıyla raporda terminle verilmesi
f) Acil durum planı hazırlama ekibinin nitelik ve sayısı belirlenerek raporda terminle verilmesi
g) İsg sistemini idari sistemle ilişkilendirmek için üst yönetimde karar mercii olan bir yetkilinin yazılı sorumluluk ve taahhüdünün gerekliliğinin ve terminin raporda verilmesi
h) Mevzuat dayanağıyla sektörel bazlı diğer gerekliliklerin raporda verilmesi (örnek; yapı işlerinde sgp ve sgd ile diğer gereklilikler)
Orta ölçekli işyerlerinde 15 gün-1 aydır
Büyük ölçekli işyerlerinde 3-6 aydır
Söz konusu çalışma işyerinin faaliyette olduğu kabulüyle verilmiştir. Eğer işyerinin projelendirme sürecinde risk değerlendirmesi yapılırsa faaliyet sürecindeki çalışmalar hem süreç hem iş yükü açısından oldukça rahatlatıcı olacaktır (ülkemizde pek mümkün değil)
7. Acil durum planının hazırlama ekibiyle gerçekleştirilmesi
8. Risk değerlendirmesindeki tespitlerin uygulanması ve izlenmesi (kısmi süreli çalışmalarda termin ve sorumluların da verildiği bir izleme planıyla, tam süreli çalışmalarda eğer isg yönetim sistemi mevcut değilse sadece aksiyon planıyla, döf prosedürüyle mevcut olanlar, dinamik olarak sahada tespit edilenler için uygunsuzluk ve döf prosedürüyle. Süreç yönetimi açısından isg saha organizasyonunun önemini de vurgulamak gerekir)
9. Acil durum planının hazırlama ekibiyle gerçekleştirilmesi
10. Ofis ve saha çalışmalarında ve gerçekleştirilen faaliyetlerde tespit edilen uygunsuzlukların (tehlike ve tehlike sonucu oluşacak risklerin) özellikle önlenemez, acil ve hayati tehlike arzedenlerin isg tespit ve öneri defterine yazılarak yazılı olarak tebliğ edilmesi. Önlenemez tehlikeler için çalışmanın durdurulmasının isg tespit ve öneri defterine yazılarak talep edilmesi ve çalışma ve iş kurumuna bildirimi. Tespit edilen hayati ve yakın tehlikeler için belirlenen termin süresiyle önlemlerin yerine getirilmesinin isg tespit ve öneri defterine yazılarak yazılı olarak tebliğ edilmesi.
11. Süreç yönetimi temelinde çalışma süresi boyunca mevzuat ve gereklilikler çerçevesinde revizyon, yenileme, iyileştirme ve sürekli iyileştirme çalışmalarıyla işlemlerin sürdürülmesi
12. Yıl sonunda yıllık değerlendirme raporunun 31 aralık itibariyle hazırlanıp işveren veya işveren vekiline sunulması
13. Yıllık performans ve tecrübeleri de dikkate alarak mevzuat hükümlerine uygun yıllık faaliyet ve yıllık eğitim planının hazırlanıp yeni yılın ilk haftası işveren veya vekiline sunulması
14. İş kazası geçmişi olan işyerlerinde (kurumsal ve büyük işyerleri dışında hazırlanması, ik ve kalite kontrol birimleriyle işbirliği yapmayı gerektirdiğinden zordur) iş kazası istatistik fişi hazırlanması
Verilmesi gereken ilave çalışmalar:
1. Acil durum tatbikatı sonrası iş Güvenliği Uzmanı tam süreli çalışıyorsa tatbikat inceleme ve değerlendirme raporu hazırlayarak işveren veya işveren vekiline sunar.
2. İş kazası sonrası İş Güvenliği Uzmanı tam zamanlı çalışıyorsa iş kazası araştırma ve inceleme raporu hazırlayarak işveren veya vekiline sunar.
Mehmet ALBAYRAK
Kimya Mühendisi
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı
1. Öncelikle mevzuat, standartlar, isg kuralları, literatür ilişkisinin etkin ve verimli bir şekilde kurulamaması
Bunun paydaşlardan kaynaklanan önemli nedenleri olduğu gibi iş Güvenliği uzmanlarının bilgi ve deneyim eksikliğiyle stratejik, taktik ve operasyonel düzeyde sistematik yaklaşım ve süreç yönetimi konusundaki eksiklikleri ve uygulama yapamamalarının da önemli rolü vardır.
2. Sahada gördüğümüz yaklaşım şudur:
Değişik kanallardan elde edilmiş ve uygulanabilirliği, uygunluğu ve doğruluğu sorgulanmamış evrak bazlı soyut, saha ilişkisi zayıf çalışmalar
Sektör farketmeksizin temel iş akışı (olması gereken)
1. Ofis denetimi
Mevcut durumun analizi;
İş Güvenliği mevzuatına ve ilgili standart ve gerekliliklerin kanıtı niteliğindeki evrak ve kayıt bazlı denetim (yönetim sistemlerindeki uygunluk denetimi benzeri uygun ve kapsamlı hazırlanmış kontrol listesiyle)
Görüşmelerden elde edilen uygulama, anlayış ve yaklaşım bulguları
2. Saha denetimi
Çevre, ortam, makina-ekipman, alet, tesisat için mevzuat ve standartlar ile isg kriterlerinin gerekliliklerinin dinamik bir anlayışla gerçekçi olarak incelenmesi (sahada yetkili veya yetkililerle inceleme turu yapılmalıdır)
Çevre, ortam, ekipman, makina, tesisat ve çalışan ilişkisi ve etkileşiminin incelenmesi
3. Elde edilen tüm bulguların gözden geçirilip değerlendirilmesi
(Bu akışın işyerinin ölçeği ve sistem karmaşıklığı gözönüne alınarak gerektiği kadar tekrarlanması gerekir)
4. Ön tespit ve değerlendirme (mevcut durum-existing situation) raporunun hazırlanması ve gerekli faaliyetlerin tespiti
Çıktı;
a) Mevcut durum raporu
b) Yıllık faaliyet raporu
c) Yıllık eğitim raporu
d) Görevlendirme yapılmamışsa çalışan temsilcisi/temsilcilerinin görevlendirilmelerinin, destek elemanlarının görevlendirilmesinin, özel eğitimlerinin, ilgili mevzuat gereği isg kurulu kurulması gerekiyorsa gerekli görevlendirmelerin yazılı olarak yapılmasının termin süresiyle mevcut durum raporunda verilmesi
e) Risk değerlendirme çalışması için gerekli ekibin nitelikleri ve görevleriyle birlikte belirlenmesinin ilgili mevzuat dayanağıyla raporda terminle verilmesi
f) Acil durum planı hazırlama ekibinin nitelik ve sayısı belirlenerek raporda terminle verilmesi
g) İsg sistemini idari sistemle ilişkilendirmek için üst yönetimde karar mercii olan bir yetkilinin yazılı sorumluluk ve taahhüdünün gerekliliğinin ve terminin raporda verilmesi
h) Mevzuat dayanağıyla sektörel bazlı diğer gerekliliklerin raporda verilmesi (örnek; yapı işlerinde sgp ve sgd ile diğer gereklilikler)
- Mevcut durum raporunda verilen gerekliliklerin gerçekleştirilmesiyle birlikte (bu süre rd ve adp için maksimum birkaç gündür, ortam ölçümleri ve periyodik kontroller yapılmamış ise bunlar rd'de belirtilir. Acil durum ekiplerinin özel eğitimleri adp sonrası gerçekleştirilebilir)
- Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi ve raporlanması
Orta ölçekli işyerlerinde 15 gün-1 aydır
Büyük ölçekli işyerlerinde 3-6 aydır
Söz konusu çalışma işyerinin faaliyette olduğu kabulüyle verilmiştir. Eğer işyerinin projelendirme sürecinde risk değerlendirmesi yapılırsa faaliyet sürecindeki çalışmalar hem süreç hem iş yükü açısından oldukça rahatlatıcı olacaktır (ülkemizde pek mümkün değil)
7. Acil durum planının hazırlama ekibiyle gerçekleştirilmesi
8. Risk değerlendirmesindeki tespitlerin uygulanması ve izlenmesi (kısmi süreli çalışmalarda termin ve sorumluların da verildiği bir izleme planıyla, tam süreli çalışmalarda eğer isg yönetim sistemi mevcut değilse sadece aksiyon planıyla, döf prosedürüyle mevcut olanlar, dinamik olarak sahada tespit edilenler için uygunsuzluk ve döf prosedürüyle. Süreç yönetimi açısından isg saha organizasyonunun önemini de vurgulamak gerekir)
9. Acil durum planının hazırlama ekibiyle gerçekleştirilmesi
10. Ofis ve saha çalışmalarında ve gerçekleştirilen faaliyetlerde tespit edilen uygunsuzlukların (tehlike ve tehlike sonucu oluşacak risklerin) özellikle önlenemez, acil ve hayati tehlike arzedenlerin isg tespit ve öneri defterine yazılarak yazılı olarak tebliğ edilmesi. Önlenemez tehlikeler için çalışmanın durdurulmasının isg tespit ve öneri defterine yazılarak talep edilmesi ve çalışma ve iş kurumuna bildirimi. Tespit edilen hayati ve yakın tehlikeler için belirlenen termin süresiyle önlemlerin yerine getirilmesinin isg tespit ve öneri defterine yazılarak yazılı olarak tebliğ edilmesi.
11. Süreç yönetimi temelinde çalışma süresi boyunca mevzuat ve gereklilikler çerçevesinde revizyon, yenileme, iyileştirme ve sürekli iyileştirme çalışmalarıyla işlemlerin sürdürülmesi
12. Yıl sonunda yıllık değerlendirme raporunun 31 aralık itibariyle hazırlanıp işveren veya işveren vekiline sunulması
13. Yıllık performans ve tecrübeleri de dikkate alarak mevzuat hükümlerine uygun yıllık faaliyet ve yıllık eğitim planının hazırlanıp yeni yılın ilk haftası işveren veya vekiline sunulması
14. İş kazası geçmişi olan işyerlerinde (kurumsal ve büyük işyerleri dışında hazırlanması, ik ve kalite kontrol birimleriyle işbirliği yapmayı gerektirdiğinden zordur) iş kazası istatistik fişi hazırlanması
Verilmesi gereken ilave çalışmalar:
1. Acil durum tatbikatı sonrası iş Güvenliği Uzmanı tam süreli çalışıyorsa tatbikat inceleme ve değerlendirme raporu hazırlayarak işveren veya işveren vekiline sunar.
2. İş kazası sonrası İş Güvenliği Uzmanı tam zamanlı çalışıyorsa iş kazası araştırma ve inceleme raporu hazırlayarak işveren veya vekiline sunar.
Mehmet ALBAYRAK
Kimya Mühendisi
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı