Portör Muayenesi
Gıda ile ilişkili işlerde çalışanların, gıda yolu ile bulaşabilecek hastalıkları taşıyıp taşımadığını tespit etme amacıyla yapılan laboratuvar tetkiklerine portör muayenesi adı verilir. Portör muayenesi veya portör testi, tek bir test olmayıp içinde farklı testleri barındıran bir tetkikler bütünüdür. Yani portör muayenesi olmak için bazı tahlillerin yapılması ve bu tahlillerin hepsinin sonuçlarının temiz çıkması gereklidir.Portör Muayenesi Zorunlu Mu ?
Portör muayenesi,
‘nun 126. ve 127. maddelerine göre gıda üretim yerleri ve sıhhi müesseselerde çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıcılığı yönünden her 3 ayda bir yapılması zorunluydu. Ancak 2011 yılında yapılan kanun değişikliği ile kanunun 126 ve 127. maddelerinde geçen portör muayenesi ifadesi çıkarılmış ve gıda işlerinde çalışanların hijyen eğitimi almış olması zorunluluğu getirilmiştir.Bu değişiklik portör muayenesinin kaldırıldığı yönünde yorumlanmıştır. Ancak 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun 126. maddesi bulaşıcı hastalığı olanların gıda ile ilişkili işlerde çalıştırılamayacağına hükmeder. Yani bir çalışanın bulaşıcı hastalığı olup olmadığının kontrol edilmesi ve belgelenmesi şarttır.
Madde 126 – Bulaşıcı bir hastalığı olduğu belgelenenler ile iş yerinin faaliyet ve hizmetlerinden doğrudan yararlananları rahatsız edecek nitelikte ve görünür şekilde açık yara veya cilt hastalığı bulunanlar, bizzat çalışan iş yeri sahipleri ve işletenleri de dâhil olmak üzere, alınacak bir raporla hastalıklarının iyileştiği belgeleninceye kadar, birinci fıkrada belirtilen iş yerlerinde çalışamaz ve çalıştırılamazlar.
Portör muayenesi kaldırılmamıştır. Çalışanın bulaşıcı hastalığının olup olmadığının kontrol edilmesi şarttır. Gıda işinde çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıp taşımadığını tespit etmenin en etkili yolu portör muayenesidir.
Ayrıca 126 ve 127. maddelerde yer alan hijyen eğitimi, çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıp taşımadığını veya gelecekte bulaşıcı hastalıklara yakalanmayacağını gösteren bir eğitim değildir. Hijyen eğitimi sadece gıda işinde hijyen kurallarını öğreten bir eğitim olarak verilmektedir. Dolayısıyla portör muayenesi ve hijyen eğitimi birbiri ile çok farklı uygulamalar olup asla birbirinin yerine geçemez.
Portör Muayenesi Hangi İşlerde Yapılmalıdır ?
Portör muayenesi, gıda ile ilgili işlerde ve sıhhi yani bakım, temizlik, konaklama gibi iş kollarında yapılması gereken bir testtir. Bu gibi işlerde, bulaşıcı hastalıkların diğer insanlara bulaşması için gerekli ortamlar çok sık oluşmaktadır. Aşağıdaki iş kollarında mutlaka portör testi yapılmalı ve test sonuçları olumlu olan kişiler çalıştırılmalıdır.- Pansiyon, motel, otel veya turistik tesisler
- Her türlü gıda üretim, dağıtım ve servis işleri
- Kuaför, berber, güzellik salonu
- Bar, gazino, restaurant, kafe
- Sauna, hamam
- Özel şirketlerde mutfak çalışanları
Portör Muayenesi Hangi Laboratuvar Tetkiklerini İçerir ?
Çalışanların bulaşıcı hastalık taşıyıp taşımadığını tespit edebilmek için bazı tahliller yapılmalıdır. Bu tahliller kan, dışkı, röntgen veya tükürük yolu ile yapılan tahlillerdir. Doğru bir portör muayenesi aşağıdaki testleri içermelidir.- Gaita Kültürü ( Salmonella ve Shigella yönünden, en az yılda bir)
- Dışkının mikroskobik incelenmesi ( Entamoeba, histolytica kistleri, giardia lamblia kistleri ve helmint yumurtaları yönünden, en az altı ayda bir)
- Boğaz ve Burun Kültürü (Staphylococcus aureus yönünden, en az yılda bir)
- HBs Ag
- Akciğer Grafisi ( Tüberküloz yönünden, en az yılda bir)
Portör Muayenesine esas laboratuvar tetkiklerini nerede yaptırabilirim?
Resmi Sağlık Kurum ve Kuruluşlar
- Halk Sağlığı Laboratuvarları (Akciğer Grafisi hariç)
- İstanbul Bölge Hıfzısıhha Enstitüsü (Akciğer Grafisi hariç)
- Devlet Hastaneleri
- Eğitim ve Araştırma Hastaneleri
- Belediye Laboratuvarları
- Verem Savaş Dispanserleri (yalnız Akciğer Grafisi )
Özel Sağlık Kurum ve Kuruluşlar
- Bakanlığımızdan ruhsatlı özel sağlık kuruluşları
- Bakanlığımızdan ruhsatlı özel hastaneler
- Bakanlığımızdan ruhsatlı özel radyoloji laboratuvarları
