MOBBİNG'E KARŞI YAPILMASI GEREKENLER
AKTİF 29 TEMMUZ 2015.
Kişi mobbinge maruz kaldığında durumu kabullenmek yerine açıkça itiraz etmeli, taciz edici söz ve davranışların durdurulmasını istemelidir. Tacizin durdurulmasını yazılı olarak da isteyerek elinde delil olmasını sağlamalıdır, örneğin mail yolu ile. Yaşadığı olayları, maruz kaldığı haksız uygulamaları yazılı olarak kaydetmeli, tacizde bulunan kişiyi bağlı bulunduğu amirine bildirerek tacizin durdurulmasını sağlanmasını istemeli, ileride tanık olabilmeleri açısından çalışma arkadaşları ile durumu paylaşmalıdır. Tüm bu süreçte, yanında bir arkadaşının da bulunması ileride tanıklık yapması açısından faydalı olacaktır. Bu aşamada psikolojik yardım almak, psikolojik deformasyonun sağlık raporları ve kullanılan ilaç reçeteleri ile belgeleyebilir durumda olmak hem mobbinge maruz kalanın ruhsal sağlığı açısından yardımcı olacaktır hem de ilerde delil olarak kullanılabilecektir. Yapılan tüm itirazlara ve tacizin durdurulması taleplerine rağmen durumun düzelmemesi halinde artık hukuksal yola başvurabilirsiniz. Yapılan çalışmalar sonucunda artık elinizde hukuksal boyutta kullanacağınız yeteri kadar veri bulunmuş olacaktır.
Mobbing mağduru olan çalışan;
i. İş Kanununda işverenin işçiyi psikolojik tacizden koruması yönünde zorunlulukları bulunmaktadır. Bu koruma borcunun yerine getirilmemesi koşulunda işçinin iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak derhal fesih hakkı bulunmaktadır. Öncelikle tüm bu yaşadıkları iş ilişkisini devam ettirmesine olanak vermediğinden ve yaşadığı tüm bu süreç İş Kanunu m.24’ün konuyu ilgilendiren kısmı “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlıklı kısmı kapsamında haklı fesih nedeni olduğundan, mağdur gebe çalışan bildirimli fesih yoluna giderek durumu kendisi için daha da çekilmez hale getirmesine gerek kalmadan İş Kanunu m.24’ün kendisine tanımış olduğu bildirimsiz fesih yolunu seçip sözleşmesini derhal ve haklı nedenle sona erdirebilecektir. Haklı feshi ona kıdem tazminatına hak kazandırır.
Sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı ile diğer işçilik hak ve alacaklarının derhal ödenmesini talep edebilir.
ii. Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170 hattını arayarak, maruz kaldığı tüm süreçleri delilleri ile birlikte anlatarak işverenini şikâyet edebilir. Bu şikâyeti yazılı olarak delillerini ibraz edip yaşadıklarını anlatarak yapması faydalıdır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkez “ALO 170” hattı 7 gün 24 saat hizmete açık ve şikâyet kayda alınarak mümkün olan en kısa süre içinde ilgili kurumlar tarafından mağdura geri bildirim yapılmaktadır. Bu şikâyet çalışırken ve saldırı devam ederken yapılabileceği gibi, mobbing nedeniyle istifa edildikten sonra da yapılabilir. Bakanlık mobbing mağduruna her iki süreçte de destek vermekte ve gerekli önlemleri almak için çalışma başlatmaktadır.
iii. 6098 Sayılı Borçlar Kanunu gereğince, mobbing nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararının gerek işverenden gerekse doğrudan bu saldırıyı yapan mobbing tacizcisinden tazmin edilmesini isteyebilir.
iv. Gebelik ya da başka nedenle haksız bir faklı muamelenin uygulanmış ve bir mobbing mağduru olması nedeniyle; 4857 sayılı yasanın 5. maddesi uyarınca “Eşit işlem borcuna aykırılık sebebiyle” işverenden tazminat istenebilir.
v. Ceza hukuku kapsamında Cumhuriyet Savcılığı’na şikâyette bulunabilir. Mobbing, ceza hukuku açısından, eylemin meydana gelme şekil ve sürecine göre; Eziyet (md.96), kişini huzur ve sükûnunu bozma (md. 123), hakaret (md. 125), tehdit (md. 106), özel hayatın gizliliği (md. 134), iş ve çalışma özgürlüğünün ihlali (md.117) ve ilgili diğer suç hükümleri kapsamına girmektedir. Bu suçlar nedeniyle taciz edeni şikâyet edebilir.
Son olarak, gerek çalışmalarınız sırasında gerekse sözleşmenin bitiminden sonra işveren ve-veya yetkilileri tarafından size zorla imzalatılmak istenilen hiçbir evrakı imzalamayın. Zira bu muameleyi uygulayan veya buna izin veren işveren gerekli önlemleri almak ve lehine delil oluşturmak isteyecektir.
Unutmayın! İster hamile ister kadın ister küçük ister zayıf olun, yasalar önünde herkes eşittir ve herhangi bir nedenle doğrudan veya dolaylı (olumsuz) farklı bir muameleye tabii tutulamaz.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1: “…Bütün insanlar hür, haysiyet, ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı dostluk zihniyeti ile hareket etmelidirler…”
Saygılarımızla,
Egemenoğlu Hukuk Bürosu
AKTİF 29 TEMMUZ 2015.
Kişi mobbinge maruz kaldığında durumu kabullenmek yerine açıkça itiraz etmeli, taciz edici söz ve davranışların durdurulmasını istemelidir. Tacizin durdurulmasını yazılı olarak da isteyerek elinde delil olmasını sağlamalıdır, örneğin mail yolu ile. Yaşadığı olayları, maruz kaldığı haksız uygulamaları yazılı olarak kaydetmeli, tacizde bulunan kişiyi bağlı bulunduğu amirine bildirerek tacizin durdurulmasını sağlanmasını istemeli, ileride tanık olabilmeleri açısından çalışma arkadaşları ile durumu paylaşmalıdır. Tüm bu süreçte, yanında bir arkadaşının da bulunması ileride tanıklık yapması açısından faydalı olacaktır. Bu aşamada psikolojik yardım almak, psikolojik deformasyonun sağlık raporları ve kullanılan ilaç reçeteleri ile belgeleyebilir durumda olmak hem mobbinge maruz kalanın ruhsal sağlığı açısından yardımcı olacaktır hem de ilerde delil olarak kullanılabilecektir. Yapılan tüm itirazlara ve tacizin durdurulması taleplerine rağmen durumun düzelmemesi halinde artık hukuksal yola başvurabilirsiniz. Yapılan çalışmalar sonucunda artık elinizde hukuksal boyutta kullanacağınız yeteri kadar veri bulunmuş olacaktır.
Mobbing mağduru olan çalışan;
i. İş Kanununda işverenin işçiyi psikolojik tacizden koruması yönünde zorunlulukları bulunmaktadır. Bu koruma borcunun yerine getirilmemesi koşulunda işçinin iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak derhal fesih hakkı bulunmaktadır. Öncelikle tüm bu yaşadıkları iş ilişkisini devam ettirmesine olanak vermediğinden ve yaşadığı tüm bu süreç İş Kanunu m.24’ün konuyu ilgilendiren kısmı “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlıklı kısmı kapsamında haklı fesih nedeni olduğundan, mağdur gebe çalışan bildirimli fesih yoluna giderek durumu kendisi için daha da çekilmez hale getirmesine gerek kalmadan İş Kanunu m.24’ün kendisine tanımış olduğu bildirimsiz fesih yolunu seçip sözleşmesini derhal ve haklı nedenle sona erdirebilecektir. Haklı feshi ona kıdem tazminatına hak kazandırır.
Sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı ile diğer işçilik hak ve alacaklarının derhal ödenmesini talep edebilir.
ii. Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi ALO 170 hattını arayarak, maruz kaldığı tüm süreçleri delilleri ile birlikte anlatarak işverenini şikâyet edebilir. Bu şikâyeti yazılı olarak delillerini ibraz edip yaşadıklarını anlatarak yapması faydalıdır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkez “ALO 170” hattı 7 gün 24 saat hizmete açık ve şikâyet kayda alınarak mümkün olan en kısa süre içinde ilgili kurumlar tarafından mağdura geri bildirim yapılmaktadır. Bu şikâyet çalışırken ve saldırı devam ederken yapılabileceği gibi, mobbing nedeniyle istifa edildikten sonra da yapılabilir. Bakanlık mobbing mağduruna her iki süreçte de destek vermekte ve gerekli önlemleri almak için çalışma başlatmaktadır.
iii. 6098 Sayılı Borçlar Kanunu gereğince, mobbing nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararının gerek işverenden gerekse doğrudan bu saldırıyı yapan mobbing tacizcisinden tazmin edilmesini isteyebilir.
iv. Gebelik ya da başka nedenle haksız bir faklı muamelenin uygulanmış ve bir mobbing mağduru olması nedeniyle; 4857 sayılı yasanın 5. maddesi uyarınca “Eşit işlem borcuna aykırılık sebebiyle” işverenden tazminat istenebilir.
v. Ceza hukuku kapsamında Cumhuriyet Savcılığı’na şikâyette bulunabilir. Mobbing, ceza hukuku açısından, eylemin meydana gelme şekil ve sürecine göre; Eziyet (md.96), kişini huzur ve sükûnunu bozma (md. 123), hakaret (md. 125), tehdit (md. 106), özel hayatın gizliliği (md. 134), iş ve çalışma özgürlüğünün ihlali (md.117) ve ilgili diğer suç hükümleri kapsamına girmektedir. Bu suçlar nedeniyle taciz edeni şikâyet edebilir.
Son olarak, gerek çalışmalarınız sırasında gerekse sözleşmenin bitiminden sonra işveren ve-veya yetkilileri tarafından size zorla imzalatılmak istenilen hiçbir evrakı imzalamayın. Zira bu muameleyi uygulayan veya buna izin veren işveren gerekli önlemleri almak ve lehine delil oluşturmak isteyecektir.
Unutmayın! İster hamile ister kadın ister küçük ister zayıf olun, yasalar önünde herkes eşittir ve herhangi bir nedenle doğrudan veya dolaylı (olumsuz) farklı bir muameleye tabii tutulamaz.
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1: “…Bütün insanlar hür, haysiyet, ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı dostluk zihniyeti ile hareket etmelidirler…”
Saygılarımızla,
Egemenoğlu Hukuk Bürosu
