KalDer Forum dergisinin Ocak-Şubat-Mart 2002 (yıl:3, Sayı:9, s:40) sayısını okurken Prof.Dr. İbrahim Kavrakoğlu’nun“öncü Olsan ölür Müsün? “ başlıklı makalesi dikkatimi çekti.
Sn. Kavrakoğlu anılan yazıda ; “Yeni bir fikri, bulunduğum – ya da danışmanlığını yaptığım- bir kuruluşta uygulamaya kalktığımda ilk tepkiler söyle olur:
“Bunu uygulayan başkası var mı?”
Diyelimki var ve örnekler verdiniz. Arkasından şu tepki gelir:
“Ama, Türkiye’de uygulayan var mı?”
Sözgelimi, Türkiye’de de uygulayanlar olsun. Bu defa:
“ama biz bunu yapamayız ! “ şeklinde görüşler geldiğini belirtmektedir.
İşyerinin, her şeyi bir anda değiştirmek isteyen, bu işe baş koymuş bir “idealist iş sağlığı iş güvenliği uzmanı / görevlisi” için uygun bir yer olmadığını da unutmamamız, değişimi gerçekleştirmeye çalışırken sabırlı, azimli, inançlı olmayı, övünmekten ya da alaycılıktan kaçınılması gerektiğini deneyimlerimiz bize kanıtlamaktadır.
Göreviniz ne olursa olsun onu olağanüstü iyi bir şekilde yürütün.
Bu bölümde hemen hemen her yerde karşımıza çıkan makine yağlarının taşınmasında , depolanmasında ve kullanılmasında “sıkça karşılaşılan yanlışlık ve sorunları aşmak” , aynı zamanda “sizin ve firmanızın güvenliği için” (shell gibi uzman kuruluşlardan derlenen) uyulması gereken kurallar hatırlatılacaktır.
İşin başında; ambalajlar daima temiz tutulmalı ve temiz bir bez ile tozları silinmelidir. Eğer bir ürünün etiketinde, renginde veya kokusunda bir değişiklik sözkonusu ise mutlaka önemsenmeli ve üretici firma yetkilisi bu durumdan haberdar edilmelidir.
Böyle bir yağ mutlaka ayrı bir yerde stoklanmalı ve ilave etiket ile durumu belirtilmelidir. Durumu üretici firma yetkilisi tarafından belirlene kadar kullanılmamalıdır.
Yağlar daima temiz ve sağlam kaplara alınmalı ve bu şekilde gerekli makine ve bölgeye gönderilmelidir. Aksi takdirde akıtan yağ kapları çok kısa sürede her yere kirli yağ bulaştırır.
Yağ dağıtım vanalarının altında mutlaka güvenlik tepsileri – hazneleri bulundurulmalıdır.
Yere dökülmüş yağ iş kazaları için gerekli şartları hazırlar. Bu nedenle dökülmüş yağ hemen silinmeli ve ortamın kaygan olmadığından emin olunmalıdır. Temizlik için
odun talaşı iyi bir malzemedir. Ancak odun talaşının yangına neden olmaması için süratle ortamdan uzaklaştırılması gerekir.
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine (14.3.1991 t. R.G.) ve “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (27.8.1995 t.R.G.)” göre, yağlı atıklar tehlikeli atık sınıfında değerlendirildiği de unutulmamalıdır.
Boş yağ ambalajlarını yağ saklanmasının dışında başka bir amaç ile kullanmayınız. özellikle üzerinde etiketi bulunan bir ambalajının içine herhangi bir işaretleme yapmadan farklı bir malzeme konulması halinde oluşabilecek yanlışlıklar çok kötü sonuçlar doğurabilir.
Boş fıçıları tezgah gibi kullanıp üzerinde kaynak veya taşlama işlemleri yapmayınız. Patlama riskini göz önüne alarak bir fıçıyı asla oksi-asetilen kaynağı kullanarak kesmeyiniz.
Dışarıda Depolama
Eğer çok yüksek sıcaklıktan korunabiliyor ise bazı yağlar dışarıda saklanabilir. Ancak yazın sürekli güneş ışığına maruz ortamlar veya sıcaklığın 00C altına düştüğü şartlar yağlar için zararlı olabilir. (Mümkün ise fıçılar dışarıda sundurma altında tutulmalıdır).
Bazı ürünler kesinlikle dışarıda saklanmaz.
- Transformatör yağları
- Soğutma sistemi yağları
- Parafinik yağlar
- Gresler
- Kesme yağlarının bir kısmı.
Fıçı üstünde biriken su süprülerek temizlenmelidir.
Eğer yatay saklanma söz konusu ise yağ kapakları saat 3 yada 9’u gösterir konumda olmalıdır.
Fıçılar açıkta iken belirli aralıklar ile korozyonun oluşup oluşmadığının kontrol edilmesi gerekir. Eğer fıçılarda korozyon oluşumu başlamış ise gerekli temizlik yapılmalı ve fıçılar hemen kapalı bir alana alınmalıdır.
Tenekler veya küçük ambalajlar açıkta bekletiliyor ise mutlaka korozyon için önlemler alınmalıdır. çünkü bu tür ambalajlar kötü hava koşullarına dayanmak üzere tasarlanmamışlardır. Korozyondan korunmanın en iyi önlemlerinden biri de bu tür malzemelerin üstüne bir örtü ile kapatmaktır.
Kapalı Alanlarda Saklama
Kapalı alanlarda saklama daima tercih nedenidir. Ancak depo alanı sınırlı ise küçük ambalajlar için bu alanı kullanmakta yarar vardır.
Genellikle kapalı mekanlarda sıcaklık çok düşmez. Ancak geçen buhar hatları veya depo yakınında bulunan fırınlar depo sıcaklıklarını yükseltebilirler. Bu durumda uzun süre sıcakta bekleyen yağlarda bozunma riski ile karşılaşılabilir. Uygun bir havalandırma ve alınacak ek önlemler ile bu risk ortadan kaldırılabilir.
Yangına Karşı önlemler
Ambalaj içerisindeki gres ve yağların yanma riskleri çok azdır. Bu risk parlama noktası diye tabir edilen fiziksel özellik ile parelellik gösterir. Parlama noktası düşük olan yağların yanma riskleri yüksektir. Ancak genel olarak yağ parlama noktaları 1500C üzerindedir.
Eğer bir ürünün parlama noktası 550C altında ise ürünmutlaka havalandırılmalı bir bölgede saklanmalı ve ateşten uzak tutulmalıdır. Bu tür ürünlerin ambalajları sıkı sıkıya kapalı olmalı, eğer kapaklarda bir deformasyon gözlenmiş ise mutlaka koruyucu önlemler alınmalıdır.
Parlama noktası 550C üzerinde olan ürünler için özel önlem gerekmez. Ancak mümkün ise bu ürünlerde serin yerde saklanmalıdır.
Yağdan dolayı çıkan yangınlarda CO2 söndürücüleri, kuru kimyevi toz ve kum kovaları kullanılmalı asla su ile söndürülmeye çalışılmamalıdır. Su yağı üstünde taşıyarak başka noktalara iletir ve yangının genişlemesine yol açar.
Fıçıların Depolanması
Eğer yer müsait ise fıçıları yatay olarak saklamak en doğrusudur. Ancak fıçılar gerekirse paletler üzerinde dikey olarak da saklanabilir. Burada dikkat edilecek husus fıçıların daima başaşağı tutulmasıdır.
Eğer stoklama sırasında ambalajlar üst üste konuyor ise aralara palet yerleştirilmesi ambalajların hasar görmemesi için çok önemlidir. Ayrıca ambalaj üzerinde yazılı maksimum yükseklik sınırını geçmemekte yarar vardır.
çelik borulardan yapılmış raflar yağların stoklanması için idealdirler. Bu raflar hem envanter kontrolünü kolaylaştırır, hem de FİFO kuralının uygulanmasında uygun ortamı yaratırlar.
Bütün dökme yağ tankları, yağların transfer edildiği borular, dökme yağ doldurulan fıçılar etiketlenmelidir.
Yumuşak gres içeren fıçıların (0 numara ve 1 numara) dikey olarak stoklanmasında yarar vardır, çünkü gres fıçı ağızları daha büyük olduğu için taşınma sırasında ağızda oluşan hasarlar gres fıçısının akıtmasına neden olabilir.
Yağların İş Sağlığı ve İş güvenliği Kurallarına Göre Kullanımı
Amaca uygun kullanıldığı sürece madeni yağlar insan sağlığına zarar vermezler ve tehlike düzeyi son derece azdır. Yağların kullanılmasında dikkat edilecek en önemli konu deriye ve göze temasını engellemek ve yağ buharlarını solumamaktır.
Genel öneriler
- Kurşun içerdiği belirtilen yağlar püskürtmeli yağlama sistemlerinde kullanılmamalıdır.
- Kullanılmış yağlar bozulabileceği için bu yağların deri ve göz ile temasını engelleyici koruyucu teçhizat kullanılmalıdır. özellikle kullanılmış motor yağlarında koruyucu teçhizat kullanımı çok önemlidir.
- Yüksek basınç ile gresleme yapan pompalar kullanılırken olan ve gresin deri altına sızmasına yol açan kazalar önemsenmeli ve hemen tıbbi yardım aranmalıdır.
- Yağın deri ile temasının sık ve devamlı olmasının kaçınılmaz olduğu hallerde deride oluşan anormallikler ile ilgili olarak hemen bir hekime başvurulmalıdır.
- Yağ sıçramalarını engellemek için kapaklar, muhafaza veya siperlikler yapılmalıdır.
- Yağı rahatlıkla uygulayabilmek için, yağdanlık, gresörlük gibi ekipmanların sürekli el altında bulundurulması gerekir.
- çalışanların rahatlıkla ellerini yıkayabilecekleri lavoboların, çok fazla alkali (bazik) olmayan sabunların her an bulunduğu temizleme noktaları olmalıdır. çok alkali olan sabunlardan, deriyi tahriş edebileceği için kaçınılmalıdır.
- Yağ ile temasın kaçınılmaz olduğu her noktada eldiven kullanmakta yarar vardır. Eğer bu mümkün değilse yağ itici tipte kremler kullanılmalıdır.
- Her çalışma ortamında mutlaka bir ilk yardım çantası bulunmalıdır.
- Belirli aralıklarla çalışma ortamı denetlenmeli ve yukarıda özet olarak belirtilen önerilerden eksik var ise hemen giderilmelidir.
- Yağ bulaşmış el aletleri, bez ve üstüpü gibi malzemeleri ceplere, özelikle pantolon ceplerine koymamalıdır.
- Yemek öncesi veya tuvalet öncesi eller sabun ile dikkatlice temizlenmelidir. Temizleme işlemi için asla gazyağı, benzin, heksan gibi solventler kullanılmamalıdır.
- çok fazla yağ bulaşmış iş elbisesi temizlenmeden giyilmemelidir. özellikle bu durum iç çamaşırlarda büyük önem kazanır. İş elbiseleri düzenli olarak yıkanmalıdır.
- Yağlı üstüpü, paçavra gibi atıklar ağzı iyice kapanabilen metal toplama kaplarına atılmalıdır. Bu kaplara asla sönmüşte olsa sigara atılmamalıdır.
- Transmisyon yatakları hareket esnasında yağlanmayacaktır. Hareket halinde yağlama yapılması teknik zorunluluğu bulunan hallerde, uzun ağızlı özel el yağdanlıkları kullanılacaktır.(İşçi Sağ.ve İş Güv.tüz.m:155).
Kaynak