Zemin Ölçümünde Hangi Sürtünme Katsayısı ?
Bilindiği üzere Kaymaz Zemin Sistemleri ile birlikte Türkiye’de artık kof 51131 Standardının belirlemiş olduğu değerlerle zemin ölçümü yapılabilmektedir. Ancak bunun için Dinamik mi ya da Statik sürtünme katsayısı mı olması gerektiği henüz tüketici tarafından bilinmemekte ve sektörde zemin ölçümü yapan firmalar tarafından sadece statik değerler ölçülmektedir. Bu durum da müşteriyi yanıltmaktadır. Peki nedir iki ölçüm arasındaki fark ? Hangi sürtünme katsayısı daha doğrudur ? Bugün sizlere “bu konu hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir ?”, bunları paylaşacağız.
Bilindiği üzere Fizikte iki farklı sürtünme kuvveti değeri vardır. Bunlar Statik ve Dinamik sürtünme değerleridir. Peki nedir bu değerler ? Dilerseniz önce tek tek ne anlama geldiklerini açıklayalım.
Statik Sürtünme : Bir cisim bir yüzey üzerinde durur iken, onun zemin üzerindeki ilk hareketini sağlayan sürtünme kuvvetidir. Yani bir cismi, durma halinden hareket haline geçmesi için harc
anan kuvvettir.
Dinamik Sürtünme : Bir cismin yüzey üzerindeki ilk kalkış hareketinden sonraki sürekli olan sürtünme kuvvetidir. Yani bir cismi, hareket haline geçtikten sonra, onu sürekli itmek için harcanan kuvvettir.
Bir örnek vermek gerekir ise;
Duran bir masayı hareket ettirene kadarki kuvvet Statik, hareket ettikten sonra onu sürekli hareket halinde tutan kuvvet de Dinamik ( Kinetik ) kuvvettir.
Peki zemin kaydırmazlık uygulamalarında hangi ölçüm değerlerini doğru sonucu verir ?
Zemin kaydırmazlık uygulamalarında doğru değer Dinamik sürtünme katsayısıdır. Çünkü zemin üzerinde kayma eylemi dinamik sürtünmeyi kapsar. Statik sürtünmede zaten kayma eylemi gerçekleşmez. Daha doğrusu duran bir kişi kayarak düşmez. Dolayısı ile Statik sürtünme katsayı değerinin bir önemi yoktur.
Dinamik ve Statik sürtünme değerleri arasında nasıl bir fark vardır ?
Dinamik sürtünme ile statik sürtünme arasında yaklaşık olarak % 40 ile % 60 fark bulunmaktadır. Dinamik sürtünme katsayısı bir zemin üzerinde 0,64 µ ise, aynı zemin üzerindeki statik sürtünme katsayısı yaklaşık olarak 0,90 µ’dır.
Zemin kaydırmazlık uygulamaları yaptırırken ölçüm değerlerinizi Dinamik sürtünme değeri olarak talep ediniz. Aksi durumda yaptırmış olduğunuz uygulamalardan istenilen sonucu alamayabilirsiniz.
Kabul Edilen Endüstri Standartları*
Statik sürtünme katsayısı ölçüm sonuçları 0,50 ve üzeri olarak tespit edilen zeminler, kuru olduğu durumlarda yürümek için güvenli kabul edilir. Ölçüm değerinin 0,60 ve üzerinde çıkması durumunda ise zemin “Oldukça Güvenli” olarak sınıflandırılır.
Sürtünme Katsayısı ......................................Güvenlik Sınıfı
0,60 ve Üzeri .............................................Oldukça Güvenli
0,60’a Kadar ..................................................Güvenli
0,50’ye Kadar ................................................Tehlikeli
0,40’a Kadar ...............................................Çok Tehlikeli
0,35’e Kadar ...............................................Aşırı Tehlikeli
*Amerikan Test ve Materyal Topluluğu (A.S.T.M.) ve Underwriters Laboratuarı (UL) tarafından kabul edilen standartlardır. UL, 1894 yılından beri güvenlik bilimi alanında küresel ölçekte hizmet veren bağımsız bir kuruluştur.
Bilindiği üzere Kaymaz Zemin Sistemleri ile birlikte Türkiye’de artık kof 51131 Standardının belirlemiş olduğu değerlerle zemin ölçümü yapılabilmektedir. Ancak bunun için Dinamik mi ya da Statik sürtünme katsayısı mı olması gerektiği henüz tüketici tarafından bilinmemekte ve sektörde zemin ölçümü yapan firmalar tarafından sadece statik değerler ölçülmektedir. Bu durum da müşteriyi yanıltmaktadır. Peki nedir iki ölçüm arasındaki fark ? Hangi sürtünme katsayısı daha doğrudur ? Bugün sizlere “bu konu hakkında bilinmesi gerekenler nelerdir ?”, bunları paylaşacağız.
Bilindiği üzere Fizikte iki farklı sürtünme kuvveti değeri vardır. Bunlar Statik ve Dinamik sürtünme değerleridir. Peki nedir bu değerler ? Dilerseniz önce tek tek ne anlama geldiklerini açıklayalım.
Statik Sürtünme : Bir cisim bir yüzey üzerinde durur iken, onun zemin üzerindeki ilk hareketini sağlayan sürtünme kuvvetidir. Yani bir cismi, durma halinden hareket haline geçmesi için harc
anan kuvvettir.
Dinamik Sürtünme : Bir cismin yüzey üzerindeki ilk kalkış hareketinden sonraki sürekli olan sürtünme kuvvetidir. Yani bir cismi, hareket haline geçtikten sonra, onu sürekli itmek için harcanan kuvvettir.
Bir örnek vermek gerekir ise;
Duran bir masayı hareket ettirene kadarki kuvvet Statik, hareket ettikten sonra onu sürekli hareket halinde tutan kuvvet de Dinamik ( Kinetik ) kuvvettir.
Peki zemin kaydırmazlık uygulamalarında hangi ölçüm değerlerini doğru sonucu verir ?
Zemin kaydırmazlık uygulamalarında doğru değer Dinamik sürtünme katsayısıdır. Çünkü zemin üzerinde kayma eylemi dinamik sürtünmeyi kapsar. Statik sürtünmede zaten kayma eylemi gerçekleşmez. Daha doğrusu duran bir kişi kayarak düşmez. Dolayısı ile Statik sürtünme katsayı değerinin bir önemi yoktur.
Dinamik ve Statik sürtünme değerleri arasında nasıl bir fark vardır ?
Dinamik sürtünme ile statik sürtünme arasında yaklaşık olarak % 40 ile % 60 fark bulunmaktadır. Dinamik sürtünme katsayısı bir zemin üzerinde 0,64 µ ise, aynı zemin üzerindeki statik sürtünme katsayısı yaklaşık olarak 0,90 µ’dır.
Zemin kaydırmazlık uygulamaları yaptırırken ölçüm değerlerinizi Dinamik sürtünme değeri olarak talep ediniz. Aksi durumda yaptırmış olduğunuz uygulamalardan istenilen sonucu alamayabilirsiniz.
Kabul Edilen Endüstri Standartları*
Statik sürtünme katsayısı ölçüm sonuçları 0,50 ve üzeri olarak tespit edilen zeminler, kuru olduğu durumlarda yürümek için güvenli kabul edilir. Ölçüm değerinin 0,60 ve üzerinde çıkması durumunda ise zemin “Oldukça Güvenli” olarak sınıflandırılır.
Sürtünme Katsayısı ......................................Güvenlik Sınıfı
0,60 ve Üzeri .............................................Oldukça Güvenli
0,60’a Kadar ..................................................Güvenli
0,50’ye Kadar ................................................Tehlikeli
0,40’a Kadar ...............................................Çok Tehlikeli
0,35’e Kadar ...............................................Aşırı Tehlikeli
*Amerikan Test ve Materyal Topluluğu (A.S.T.M.) ve Underwriters Laboratuarı (UL) tarafından kabul edilen standartlardır. UL, 1894 yılından beri güvenlik bilimi alanında küresel ölçekte hizmet veren bağımsız bir kuruluştur.