Döşeme Kalıp Montajı
2 Çeşit döşeme kalıp kurulum düzeni bulunmakta;
- Monolitik döküm olarak kolon ve döşeme kalıplarının birlikte montajı
- Parçalı döküm olarak kolon ve döşeme kalıplarının ayrı ayrı montajı
- Parçalı dökümün benimsendiği ve uygulandığı şantiyelerde; kiriş altına kadar betonu dökülmüş kolon ve perdelerin devamı olan demir filizlere EN 795 C standartlarına sahip paslanmaz çelik ya da yüksek mukavemetli polyamid liflerinden yapılmış EN 1891 standartlarında halatın akslar arası çekilerek tam vücut emniyet kemerine bağlantı oluşturulması sağlanır. Döşeme kalıp montajına bu hatlar çekilerek başlanır.
- Monolitik dökümün benimsendiği ve uygulandığı şantiyelerde ise; kolon ve perdelerin oluşturduğu filizler tüm döşemenin kalıp montajından sonra gerçekleştiği için döşemenin doğru noktalarına tatbik edilerek en efektif şekilde yararlanılabilecek metal dikmeler vasıtasıyla yatay yaşam hattı kurulacak noktalar tahsis edilmelidir. Akslar arası tüm hatlara yatay yaşam hattının gerilebilmesi ve döşeme kurulumunun her aşamasında imalata engel olmaması adına; kalıbı bağlanan kolonlara kalıbın devamı olarak uzatma parçası sağlam bir şekilde monte edilirse yatay yaşam hattı bağlantı noktaları pratik olarak oluşturulmuş olur.
Döşeme kalıp uygulamalarında dikkat edilmesi gereken hususlar;
- Döşeme altı kurulacak olan ızgara sisteminin malzemesini oluşturan 5*5 &10*10 kalas veya H20 kirişlerinin döşeme proje boyutundan daha geniş şekilde oluşturulmasıyla döşeme etrafı koruma platformu oluşturulmalıdır. Bu platformun etrafı korkuluklarla çevrilerek gerek kalıpçı çalışanların döşeme kenarı işlerinde gerekse de döşeme betonu döküldükten sonra devam edecek olan döşeme kenarı kolon-perde imalatları için önlem alınmış olmaktadır.
- Döşeme kalıp montajında çalışma yerine güvenli ulaşımın sağlanabilmesi için ulusal standartlara uygun, basamakları kaymaz malzemeden yapılmış veya kaymaz malzeme ile kaplanmış, yeterli sağlamlıkta el merdivenleri ya da korkuluklu geçişlerin yapılması gerekmektedir.
- Merdivenlerin boşluk tarafında kullanılmaması için kontrollerin yapılması ve çalışanların bu konuda bilgilendirilmesi gerekmektedir.
- Döşeme montajında çalışanların çalışma mahallinde tam vücut emniyet kemeri ile bulunmaları sağlanmalı ve bu konuda çalışanlar bilgilendirilmelidir.
- Monolitik dökümün uygulandığı bir diğer uygulama tünel kalıp uygulamasıdır. Tünel kalıp uygulaması özel bir uygulama olup, alınacak tedbirler aynı mantık çerçevesinde fakat kalıp uygulamasının sahip olduğu karakteristik yöntemlerle sağlanacaktır.
- Tünel kalıpların kendi çalışma platformları ve kenarlarda çalışanlar için koruma sistemleri mevcuttur (Korkuluk sistemi, güvenlik ağları, konsol platformlar vs. gibi).
- Endüstriyel yapılarda karşımıza çıkan bir diğer kalıp türü kayar kalıplardır. Kayar kalıp sistemi kule, baca, silo, viyadük ayakları gibi yapılarda tercih edilen çalışmanın sürekli devam ettiği bir sistemdir. Çalışma sürekli devam ettiği için vardiya sistemi ile işler devam ettirilmeli, çalışanların sağlık durumları, psikolojik durumları devamlı olarak yetkili kişiler tarafından kontrol edilmelidir.
- Kayar kalıp sistemi; tırmanma çubukları üzerinde hidrolik krikolar vasıtasıyla yükselen, demir-beton-tamirat işlemlerinin yapıldığı iki katlı platformdur. Sistem komple zeminde iken kurulduğu için yüksekten düşme ile ilgili her önlemin alındığından emin olarak işin başlatılması gerekmektedir.
- Kayar kalıp uygulamalarında iş durmadan sürekli devam ettiği için çalışanların çalışma mahalline devamlı sirkülasyonu söz konusudur. Bu ulaşımın sağlandığı ekipmanlarda ya da iskele sistemlerinde yüksekten düşmeye karşı her türlü önlemin alınması gerekmektedir.
Tabliye Kenarı Perde – Kolon Montajı
- Kalıp kurulumu yapılacak tabliye kenarı kolon ya da perdelerin boşluk tarafında yapılacak bir çok aktif iş bulunduğundan çok riskli bir durum meydana gelir. Kolon ya da perdenin üzerinde bulunduğu döşemenin alt kalıp söküsü yapılmadığından döşeme altı ızgara sisteminin dışarıya doğru çıkartılarak platform oluşturması bu aşamada da yararlı olacaktır.
- Ayrıca kolonun üst kısımlarına ulaşımın güvenli sağlanabilmesi için mutlaka tam vücut emniyet kemerinin kullanılması gerekmektedir.
- Ancak proje gereği bazı durumlarda perde duvarların tüm katlar boyunca sürekli olarak yükselmesinden dolayı yukarıda alınan önlemin tatbik edilmesi mümkün değildir. Bu durumda bir alt katta bulunan perde duvarın tie rod deliklerinden yararlanarak çelik malzemeden oluşturulmuş konsol bağlantıları yapılmalı, bu konsollar üzerine boşlukları tamamen kapatılmış platform ve platform etrafı korkulukların oluşturulması gerekmektedir.
- Uygulamanın yapıldığı katın zemine yakınlığı avantaj oluşturacaksa zeminden itibaren yükselecek olan iskele sistemi ile de platform korkuluklu bir şekilde oluşturulabilir.
Beton Dökümü
- Ülkemizde genel olarak yüksekte çalışma kapsamında döşeme, kolon ve perde betonarme duvarların beton dökümü gerçekleştirilmektedir.
- Döşeme betonu dökümünde; kalıp çalışması sırasında alt ızgara sisteminin dışarıya uzatılarak oluşturduğu korkuluklu platformlar yüksekten düşme riskine karşın bir önlem olarak devam etmektedir. Ayrıca kalıp ve demir işi tamamlanmış olan döşemenin beton dökümüne geçmeden önce şantiye yetkilileri tarafından son kez bir daha statik hesabı yapılmış kalıp altı taşıyıcılarının durumu gözlemlenerek yapı denetim firmasının yetkililerinin kontrolünden geçmelidir. Yapı denetim firması tarafından yapılan bu kontrolün mahiyeti; kurulan kalıbın bileşenlerinin dayanımı ve hesabı doğrultusunda uygulama doğruluğu, iş güvenliği noktasında önlemlerin alınıp alınmadığı olmalıdır.
- Kolon ya da perde duvar beton dökümü sırasında kalıp ağzında (betonun döküldüğü kısım) mutlaka korkuluklu platformun bulundurulması gerekmektedir. Bu platformlar hazır çelik konsol elemanları ile pratik bir şekilde monte edilebilir. Ayrıca bu konsollar beton dökümünden önce kalıbın şakülüne getirilmesi gibi işlerde de önemli rol oynamaktadır. Beton pompası bom ve hortumlarının salınımları sonucu beton dökümünü gerçekleştirecek çalışanın denge kaybına uğramaması için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.
- Kolon ya da perde duvarların platformlarına güvenli ulaşımın sağlanabilmesi için ulusal standartlara uygun, basamakları kaymaz malzemeden yapılmış veya kaymaz malzeme ile kaplanmış, yeterli sağlamlıkta el merdivenleri ya da korkuluklu geçişlerin yapılması gerekmektedir.
- Her ne kadar kalıp düzenlemeleri hesaplamalara ve uygulamaya uygun yapılsa da döküm sırasında betonun basıncı istenmeyen kalıp çökmeleri, patlamaları ya da açılmalarına neden olabilir. Bu yüzden bütün beton dökümlerinde izlenmesi gereken metot şantiye yetkilisinin direktifleriyle yapılmalıdır. (Ör: döşeme betonunda önce kirişlere daha sonra tüm döşemeye betonun dökülmesi, kolon veya perde duvarlarda dönüşümlü olarak azar azar dökülmesi gibi).
Kaynak :