Itfaiyeciler Belli Kanserler Için Yüksek Risk Altında!

Yazar: Dr. Müslüm Güney / 3 Kasım 2015 saat 10:56

2010 yılında, ABD’deki Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NİOSH) üç büyük Amerikan şehrindeki (San Francisco, Chicago ve Philadelphia) itfaiye servislerinde, 1950-2009 yılları arasında en azından bir gün istihdam edilmiş yaklaşık 30 bin itfaiyeciyi kapsayan büyük bir çalışmaya girişmişti. Bu çalışmanın sonuçları çok önemli olmasına rağmen ülkemizde paylaşıldığı bir kaynağa rastlamadım. Yakınlarda araştırmanın farklı verileri ortaya çıktığında ilk verilerden itibaren Meslek Hastalığı sitesinde duyurmaya karar verdim. Çalışmayla ilgili aşağıdaki tanıtım ve bilgilendirme metni NİOSH tarafından Kasım 2013’te kamuoyuyla paylaşılmıştır. Çok anlaşılır bir dil ve üslupla yazıldığı için metni aynen Türkçeye çevirmeyi uygun buldum. Çalışmanın sonraki verilerini de ilk fırsatta sizlere sunmayı umuyorum. İtfaiyeci kanser ilişkisi ile ilgili bu çok önemli çalışmanın bu hizmet alanında çalışan itfaiyecilere, yöneticilere ve bu alanda çalışma yürüten işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanlarına çok önemli bir bakış açısı sağlayacağını düşünüyorum.

***

GİRİŞ
İtfaiyeciler görevleri sırasında pek çok tehlikeyle yüzyüzedirler. Bir yangın ortamının tehlikeli çevresinden kaynaklı ciddi riskler ve ölümcül yaralanmalar iyi bilinmektedir. Ancak, yangın, kansere yol açtığından şüphelenilen ya da bilinen toksik bulaştırıcılar da üretir. İtfaiyecilerin işle ilgili maruziyetlerin sonuçlarıyla ilgili yaşadıkları uzun dönemli sağlık etkileri daha az bilinir. Bir soru itfaiyecilerin kanser gelişimi riskinin daha fazla olup olmadığıdır.

2010’da, Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NİOSH) itfaiyeci ile kanser arasındaki potansiyel bağlantıyı daha iyi anlamak için büyük ölçekli bir çalışmayı yönetmek için çok yıllı bir çabaya girişti. İlk bulgular yakınlarda Occupational and Environmental Medicine’da yayınlandı. Biz belli kanser tiplerinin beklenme oranlarının, üç büyük Amerikan şehrindeki toplam itfaiyeci nüfusunda, genel ABD nüfusuna oranla daha yüksek olduğunu bulduk. Bulgularımız itfaiyecilerin sindirim, ağız, solunum ve üriner sistem kanserlerinde genel nüfustan daha yüksek risk altında olabileceğini düşündürmektedir.

Özet olarak, bu bulgular itfaiyecilerde kanser riskinin arttığı kanıtını güçlendirmektedir. Mevcut bulgular çalışmanın ilk ürünleridir. Bizim yeni aşamamız, çalışmamızdaki itfaiyecilerde işle ilgili maruziyetler ile kanser arasındaki ilişkiyi incelemektir. Biz bu değerlendirmenin önümüzdeki yıl tamamlanacağını umuyoruz. Çalışma ve sonuçlarla ilgili daha ayrıntılı bilgi için aşağıya bakınız.

ARKA PLAN
Çalışmayı kim yönetmiştir?
Çalışma NİOSH’dan araştırmacıların öncülüğünde ve Ulusal Kanser Enstitüsü (NCI) ile Kaliforniya-Davis Üniversitesi’ndeki Halk Sağlığı Bilimleri Bölümü’ndeki araştırmacılarla işbirliği içinde gerçekleştirilmiştir. Başlıca kaynak Amerika Yangın İdaresi tarafından sağlanan ek kaynakla birlikte NİOSH tarafından sağlanmıştır.

Çalışma neden yapıldı?
Çalışma itfaiyeciler ile kanser arasındaki potansiyel ilişkiyi daha iyi anlamak için yapıldı. Yangınlar, bazılarının kanser yaptığı bilinen ya da yaptığından şüphelenilen zehirleyici yanma ürünleri üretir. İtfaiyeciler kendi işlerinin sonucu olarak bu zehirleyicilere maruz kalabilir. İtfaiyeciler arasında kanser riski önceki çalışmalarda da değerlendirilmiştir, ancak bu çalışmalardan çıkan sonuçlar, küçük çalışma grupları ve kısa izlem süreleri nedeniyle, nispeten sınırlıdır. Bu çalışma daha önceki çalışmalardan daha az sınırlamalara sahiptir; kanser insidansı (ilgili topluluktaki yeni kanser vakaları sayısı -benim notum) ve ölümler 60 yılı aşkın itfaiyecilik kariyeri olan çok sayıda insan arasında analiz edildi.

Çalışma nasıl yapıldı?
Çalışma iki aşamaya ayrıldı, ilk aşaması son yayında sunuldu. Aşama 1’de, biz:

• Çalışma grubu toplandı: 1950’den beri en azından bir gün istihdam edilmiş olan San Francisco, Chicago ya da Philadelphia’dan itfaiyeciler.
• 1950’den 2009’a kadar itfaiye istasyon kayıtlarından her bir itfaiyeci için iş bilgisi toplandı.
• Daha önceki çalışmalardan kanser tanıları ve ölüm nedenleri, Ulusal Ölüm İndeksi, ölüm belgeleri ve 11 eyalet kanser kayıtları tespit edildi.
• Birleşik Devletler nüfusuyla çalışma grubundaki mortalite (ilgili toplulukta belli bir süredeki ölümlerin oranı -benim notum) ve kanser insidansı karşılaştırıldı.

Çalışmanın ikinci aşaması bu itfaiyeciler arasındaki kanserler ile işyeri maruziyetleri bilgisi arasındaki ilişkiyi inceleyecek. Maruziyetler katılan her itfaiyeci için istasyon görevlendirmeleri ve yangın görev çıkışları iş kayıtlarından hesaplanacaktır.

Neden çalışma için diğerleri değil de bu itfaiye bölümleri seçildi?
Amacımız mesleğin itfaiyecilerdeki sağlık etkilerini etkili biçimde incelemek için yeterli bilgi toplamaktı. Çalışma planlanırken, katılım hakkında, Birleşik Devletler şehirlerindeki birkaç yangın bölümüyle ilgilendik. Bilimsel geçerliliği ve yeterliliği en yükseğe çıkaracak yangın bölümlerini tercih ettik. Biz itfaiye istasyonu boyutu ve bölgesi, iş deneyimi, kayıtlara erişebilirlik ile katılıma şehir yönetimi ve işçilerin istekliliği gibi bir dizi faktörü göz önünde bulundurduk. Bu üç şehrin itfaiye bölümleri bu şartların tamamını en iyi karşılıyordu.

Neden daha fazla itfaiye bölümünü dahil etmediniz?
Biz mevcut kaynaklardan hareketle, çalışmayı zamanında tamamlayabileceğimizden emin olmak istedik. Artan çalışma boyutunun avantajlarının kaynaklara ve ek bilgileri toplamak, yönetmek ve işlemek için gerekli süreye ağır bastığı bir çalışmayı tasarlamada bir nokta vardır. Bu çalışma bu konu hakkında yapılan en büyük çalışmadır, ama zamanında tamamlanması için çalışma en uygun şekilde projelendirilmiştir.

Seçilen tüm itfaiye birimleri büyük anakent alanlarında hizmet vermektedir. Küçük belediyelerde çalışan ya da kırsal alanlardaki yangınlarla mücadele eden itfaiyeciler hakkında ne dersiniz?
Bizim ilk araştırma hedefimiz, eğer itfaiyecilerdeki maruziyet ile hastalık arasında nedensel bir ilişki varsa, bunu saptamaktır. Bu hedefe ulaşmak için, benzer iş deneyimiyle yüzyüze olan büyük bir itfaiyeci grubu seçmek önemliydi; bu yüzden, büyük şehirlerde çalışan itfaiyecilerin katılımıyla sınırlandırdık. Yine de, itfaiyeci kanser risklerinin iş deneyimleriyle (örneğin, meslekten ya da gönüllü çalışan, birim boyutu ve yangın tipi) ters düşüp düşmediğiyle ilgili soru önemlidir ve gelecek araştırmalarda dikkate alınmalıdır.

BULGULAR
Ne bulduk?
Dikkat çekici çalışma bulguları arasında:

• İtfaiyecilerde beklenenden daha fazla kanser ölümü ve kanser vakası vardı.
• Kanserdeki bu artış öncelikle sindirim, ağız, solunum ve üriner kanserler nedeniyleydi.
• Yaklaşık olarak beklenenden iki kat fazla malign mezotelyoma (göğüs kafesi ve karnın iç yüzünü ve buralardaki organların dış yüzünü saran zarların kötü huylu tümörü -benim notum) vakası vardı. İtfaiyecilerde asbest maruziyeti büyük olasılıktır ve bu hastalığın başlıca nedenidir.
• Bazı kanserler genç itfaiyecilerde beklenenden daha yüksek bir oranda ortaya çıktı. Örneğin, 65 yaşından daha küçük itfaiyeciler beklenenden daha fazla mesane ve prostas kanserine sahipti.
• Gözlenen bir kaç mesane kanseri olmasına rağmen, artmış mesane kanseri mortalite ve insidansı kadın itfaiyeciler arasında gözlendi.
• İtfaiyeciler arasında, tüm nedenlerden (yani, yalnızca kanser değil) kaynaklı ölümlerin sayısı genel nüfustaki ölüm oranlarına bağlı beklenen sayıdan farklı değildi.

Bu bulgulardan hangi sonuçları çıkarmalıyız?
Bulgular itfaiyecilerin genel nüfusa oranla sindirim, ağız, solunum ve üriner sistem kanser riskinin daha yüksek olduğunu ileri sürmektedir.

Bu sizin çalışmanızın kanserin yangın söndürmenin mesleki bir sonucu olduğunu kesin olarak kanıtladığı anlamına mı geliyor?
Tek bir çalışma hiçbir sonucu kesin olarak kanıtlayamaz. Ancak, bu çalışma itfaiyecilerin yüksek kanser riski altında olduğunun bilimsel kanıtını güçlendirmektedir.

Çalışmanın güçlü yönleri nelerdir?
Birkaç dikkate değer yön var:

• Çalışma grubu, itfaiyeci kanser risklerini incelemek için biraraya getirilenlerin en büyüğüdür (yaklaşık 30.000 itfaiyeci) ve uzun izlem süresi (1950-2009) bir etkinin gözlenmesi için yeteneğimizi geliştiriyor.
• Birçok şehirden itfaiyecilerin incelenmesi, bir bütün olarak Birleşik Devletler itfaiye hizmetini çok daha iyi temsil etmektedir.
• Çalışma grubu tüm ırkları ve her iki cinsiyeti içermektedir.
• Sadece ölüm bilgilerine bakılan önceki çoğu çalışmanın tersine, biz aynı zamanda kanser vakaları sayısını (kanser insidensini) da inceledik. Kanser insidensinin incelenmesi testis, mesane, göğüs ve prostat kanserleri gibi daha yüksek hayatta kalmaya eğilimli kanserler için tercih edilir.
• Çalışma planı gelecek çalışmalar, örneğin tekil sonuçlarda derinlemesine bakış için, bir çatı sunmaktadır. Çalışma aynı zamanda diğer bölümlerden itfaiyecileri dahil ederek gözlemi sürdürmeye ve genişletmeye çok uygundur.

Bu çalışmanın kısıtlamaları nelerdir?
Çalışmayı planlar ve gerçekleştirirken, biz risk değerlendirmesinin kesin ve tarafsız olmasından emin olmak için çok dikkatliydik. Bununla birlikte, gözlemsel çalışmalar doğal olarak sınırlıydı. Bazı potansiyel sınırlamalar şunlardır:

• Çalışma bu konuda yapılan en büyük çalışma olmasına rağmen, artmış riski gözlemleme yeteneğimiz, özellikle nadir kanserler için, hâlâ sınırlıdır. Bunun nedeni risk aşımı boyutunun göreceli olarak nispeten küçüklüğüdür.
• Nispeten az sayıda kadın ve azınlıklar çalışma grubundaydı. Küçük sayılar bu gruplar arasındaki kanser riskini inceleme yeteneğini sınırlar.
• Eksik ya da kusurlu veri kaynakları bir hata kaynağı olabilir. Örneğin, ölüm belgeleri ve eyalet kanser kayıtları meydana gelen tüm kanser vakalarını mutlaka yansıtmaz.
• İtfaiyeciler yangın söndürme dışında kansere neden olan ajanlara maruz kalmış olabilir. Ayrıca, bazı kanserler diyet, egzersiz, sigara alışkanlığı ve alkol kullanımı gibi yaşam tarzı tercihlerince değişikliğe uğratılır. Diğer risk faktörleri hakkındaki bilgiler mevcut değildi.

BULGULARIN İMA ETTİKLERİ
Ben bir itfaiyeciysem ve bende kanser varsa, bu, kanserimin yaptığım işten kaynaklı olduğu anlamına mı geliyor?
Bu çalışma kişinin kanserinin işle ilgili olduğunu belirleyemiyor. Sizin bir itfaiyeci olarak karşılaştığınız maruziyetlere ek olarak, sizde bir kanser gelişmiş olsun ya da olmasın, etkileyen başka faktörler vardır. Örneğin:

• Yaş, cinsiyet ve ırk gibi kişisel özellikler
• Ailedeki kanser öyküsü
• Diyet ve sigara kullanımı ile alkol tüketimi gibi kişisel alışkanlıklar.
• Belli tıbbi durumların varlığı, ve
• İşyeri dışındaki çevrede kansere neden olan ajanlara maruziyet.

Eğer siz çalışan ya da emekli itfaiyeciyseniz ve sağlığınız hakkında endişeliyseniz, bir sonraki ziyaretinizde bu kaygınızı doktorunuzla paylaşın. Doktorunuzun işle ilgili sağlık kaygılarınızdan haberdar olması önemlidir.

Eğer ben bir itfaiyeciysem ve şu an sağlıklıysam, bu kanser olacağım anlamına mı geliyor?
Kanser olup olmayacağınızı, bu çalışmadan kaynaklı olarak basitçe bilemiyoruz. Buna karşılık, çalışmamız, itfaiyecilerin, ortalama olarak, genel nüfusa kıyasla, belli kanser tipleri için daha yüksek risk taşıdığını buldu.

İtfaiye servisi bu bilgilerle ne yapmalıdır?
Bu çalışma itfaiyecilerin mesleki maruziyet sonucunda belli kanser tipleri için artmış risk altında olduğu konusunda daha fazla kanıt sunmaktadır. Artmış farkındalık ve maruziyet önleme çabaları mesleki kanser riskini azaltmada düşük maliyetli araçlardır. Bu nedenle, itfaiye servisleri güvenli iş pratikleri hakkında üyelerini eğitme çabalarını arttırmalıdır. Bu, uygun eğitimi, uygun koruyucu giysi kullanımını ve yangın söndürmenin tüm aşamaları boyunca onaylanmış solunum korumasının uygun kullanımını kapsar.

Bu bilgilerle ben ne yapmalıyım?
Eğer siz çalışan ya da emekli itfaiyeciyseniz ve sağlığınız hakkında endişeliyseniz, bir sonraki ziyaretinizde bu kaygınızı doktorunuzla paylaşın. Doktorunuzun işle ilgili sağlık kaygılarınızdan haberdar olması önemlidir.

Kanser tarama testleri yaptırmalı mıyım?
Tüm itfaiyeciler kanser tarama testleri hakkında hekimlerine danışmalıdır.

Bu araştırmada sıradaki şey nedir?
Çalışmanın ikinci aşaması mesleki maruziyetler hakkında bilgi türetmek ve düşük maruziyetli itfaiyeciler ile yüksek maruziyetli itfaiyecilerin kanser risklerini karşılaştırmak için üç yangın bölümünün iş kayıtlarını daha fazla inceleyecek. İkinci aşama sonuçlarının 2014 sonunda paylaşılması umuluyor.

***