Kazaların nedeni araştırılırken makinalar ve diğer fiziki koşullarla ilgili güvensiz durum ve çalışanlarla ilgili güvensiz hareketin bir arada olduğu saptaması genel kabul görmektedir. Örneğin; Bir işçi atölyeden çıkış kapısına doğru koridor boyunca koşarken, herhangi bir iş için geçici olarak çekilmiş hava hortumuna takılarak düşüp bacağını incitti. Bu olaydagüvensiz durum – geçitte / koridorda karşıdan karşıya yerden çekilmiş hava hortumu, güvensiz hareket – koşan işçi – bir aradadır. Düşme kazadır ve bacağını incitmesi yaralanmadır. Bu olayda yaralanma kazanın sonucudur. Bu ilişki şöyle gösterilebilir:
Güvensiz durum ve güvensiz hareketin ortadan kaldırılmasıyla bütün kazalar önlenebilir. Bir başka deyişle kaza, hava hortumunun çalışanı çelmelemesi nedeni ile (direkt neden) doğrudan ilgilendirir ama çalışanın geceki uykusuzluğu ve düşüncesizliği vb. sonucu koridorda koşulmayacağı güvenlik kuralını unutmasıyla dolaylı olarak ilgilidir.
Ayrıca, koridor ve geçitlerde hava hortumunun geçici olarak yerleştirilmesindeki iş güvenliği kuralı da hava hortumunu, altın dan geçmeye izin verecek şekilde yukarıdan (baş üstünden) geçirilmesi ihmal edilmiştir.
5 Eylül 1991′de Hürriyet gazetesinde resimli çıkan bir haberde; ABD’nin North Caroline Eyaletindeki Hamlet Kasabasında, Imperial Food Products adlı besin maddeleri üreten şirketin fabrikasında çıkan yangında 25 kişi boğularak ya da yanarak yaşamını yitirirken, en az kişinin de ağır yaralandığını okuyoruz. Bilançonun bu kadar ağır olmasının nedeni olarak da çalışma sırasında çıkış kapılarının kilitli olması gösterilmektedir.
12 ve 13 Mayıs 1993 tarihli Cumhuriyet gazetesindeki resimli haberlerde de ; Tayland’ın başkenti Bankok’ta bir oyuncak fabrikasında çıkan yangında da 240 kişi ölmüş 500 den fazla kişi de yaralanmıştır. Burada da yine giriş – çıkış, yangın kapıları çalışma sırasında (hırsızlığa karşı) kilitli olduğu belirtilmektedir.
2 Mart 2001 tarihli Milliyet gazetesindeki bir haberde İstanbul’daki bir hastanenin acil çıkış kapılarının kilitli olduğu görülmektedir.
Deneyimlerimiz, özellikle deprem gibi acil durumlarda işyerlerinde çıkış / kaçış kapılarının kolayca görülecek şekilde işaretlenmesi ve koridorlara, geçitlere, çıkışı devrilerek engelleyebilecek hiçbir şeyin konulmaması gerektiğini göstermiştir. Belirtilen basit örnek ve basına da yansıyan acı deneyimler; benzer veya daha kötü kazaların nedeni olan güvensiz koşulların ortadan kaldırılması için işyerlerinde geçitler ve çıkışlar ve bunların işaretlenmesinde aşağıda özetlenen kurallara uyulması gereğini ortaya koymaktadır.
Kaynak
Güvensiz durum ve güvensiz hareketin ortadan kaldırılmasıyla bütün kazalar önlenebilir. Bir başka deyişle kaza, hava hortumunun çalışanı çelmelemesi nedeni ile (direkt neden) doğrudan ilgilendirir ama çalışanın geceki uykusuzluğu ve düşüncesizliği vb. sonucu koridorda koşulmayacağı güvenlik kuralını unutmasıyla dolaylı olarak ilgilidir.
Ayrıca, koridor ve geçitlerde hava hortumunun geçici olarak yerleştirilmesindeki iş güvenliği kuralı da hava hortumunu, altın dan geçmeye izin verecek şekilde yukarıdan (baş üstünden) geçirilmesi ihmal edilmiştir.
5 Eylül 1991′de Hürriyet gazetesinde resimli çıkan bir haberde; ABD’nin North Caroline Eyaletindeki Hamlet Kasabasında, Imperial Food Products adlı besin maddeleri üreten şirketin fabrikasında çıkan yangında 25 kişi boğularak ya da yanarak yaşamını yitirirken, en az kişinin de ağır yaralandığını okuyoruz. Bilançonun bu kadar ağır olmasının nedeni olarak da çalışma sırasında çıkış kapılarının kilitli olması gösterilmektedir.
12 ve 13 Mayıs 1993 tarihli Cumhuriyet gazetesindeki resimli haberlerde de ; Tayland’ın başkenti Bankok’ta bir oyuncak fabrikasında çıkan yangında da 240 kişi ölmüş 500 den fazla kişi de yaralanmıştır. Burada da yine giriş – çıkış, yangın kapıları çalışma sırasında (hırsızlığa karşı) kilitli olduğu belirtilmektedir.
2 Mart 2001 tarihli Milliyet gazetesindeki bir haberde İstanbul’daki bir hastanenin acil çıkış kapılarının kilitli olduğu görülmektedir.
Deneyimlerimiz, özellikle deprem gibi acil durumlarda işyerlerinde çıkış / kaçış kapılarının kolayca görülecek şekilde işaretlenmesi ve koridorlara, geçitlere, çıkışı devrilerek engelleyebilecek hiçbir şeyin konulmaması gerektiğini göstermiştir. Belirtilen basit örnek ve basına da yansıyan acı deneyimler; benzer veya daha kötü kazaların nedeni olan güvensiz koşulların ortadan kaldırılması için işyerlerinde geçitler ve çıkışlar ve bunların işaretlenmesinde aşağıda özetlenen kurallara uyulması gereğini ortaya koymaktadır.
- İşyerlerinin her çıkış yerinde; yüksekliği en az 15 cm., kalınlığı ise en az 2 cm. olan harflerle yazılmış ve kolayca okunabilen “ÇIKIŞ” “EXIT” sözcükleri olmalıdır.
- Her kapı, her geçit, her merdiven (güvenli bir yere) çıkış veya çıkış yolu olmayabilir. Yanlışlıkla çıkış yolu olarak kullanılmaması için buralara açıkça “ÇIKIŞ DEĞİL” “NOT AN EXIT” yazılmalı veya o bölümler ne amaçla kullanılıyorsa o yazılmalı, örneğin: “DEPO” “WAREHOUSE”, gibi.
- En yakın çıkış yönü bulunabilecek herhangi bir yerden açıkça görülmediği zaman, çıkış yerini gösterecek ve üzerinde “ÇIKIŞ – EXIT” yazılı ok işaret(ler)i kullanılmalıdır.
- Çıkış kapısına giden geçit yolları tehlike potansiyeli fazla olan yerlerden (özel olarak uygun bir bölme ile korunmadıkça) geçmemelidir ve olabildiğince kısa olmalıdır.
- Dekorasyon, mobilya veya başka işaretler gibi hiçbir şey çıkış işaretlerinin görünüşünü bozmamalıdır.
- Bir oda veya bölümdeki çıkışa açılan kapı veya çıkış yoluna açılan kapı yandan menteşeli iki tarafa açılır kapanır tipten olmalıdır.
- Bir bölümde / odada 50′den fazla kişi çalışıyorsa veya,
- Tehlike potansiyeli / riski yüksek olan bölge ise buralardaki çıkış kapıları dışarıya doğru açılır tipte olmalıdır.
- Çıkış kapısı ve çıkışsa giden yol üzerinde çıkışı ( ve çıkışı gösteren işaretlerin görülmesini) güçleştirebilecek herhangi bir engel konulmamalıdır. Çıkış yolu güvenilir bir yere / yola açılmalıdır.
- Gece de çalışılan işyerlerinde veya normal aydınlatma düzeyleri (çalışma saatleri süresince) azaltılan yerlerde çıkış işaretleri güvenilir bir ışık kaynağından uygun bir şekilde aydınlatılmalıdır.
- Çalışma saatlerinde hiçbir çıkış kapısı (acil durumda kaçışı engellememesi için) kilitli veya bağlı olmamalıdır.
- Yangın veya duman gibi bir engelin çıkış kapısının görülmesini engellemesinden dolayı; içerdekilerin tehlikeye maruz kalma olasılığı olan yerlerde, birbirinden uzak en az iki çıkış kapısı olmalıdır.(Bkz
ar.,Pat.,Teh.,ve Zar.,Mad.Çal.İşy.İş.al.Ted.Hak.T. M:8,9)
Kaynak