Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu’na bağlı İş Müfettişlerinin işyerlerinde yaptıkları inceleme ve denetimleri sonucunda düzenledikleri teftiş raporları doğrultusunda teftiş sonuçlarını zaman zaman raporlar halinde yayımlıyor.
Aslında İş Müfettişlerinin yaptıkları tespitler çalışanların en çok şikayette bulundukları konularla da uyumluluk gösteriyor (Bkz. ) İşyerlerinde çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla yapılan programlı teftişler sonucunda düzenlenen raporlara göre çalışanların işverenler/işyerleri tarafından en çok ihlal edilen hakları şunlar;
– Ücretleri süresi içinde kasten ödememek veya eksik ödemek. (Bkz. )
– Zorunluluk kapsamına girdiği halde ücretleri banka yoluyla ödememek. (Bkz. )
– Ücret hesap pusulası düzenlememek. ( nun 37 nci maddesi uyarınca işveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.)
– Fazla mesai yaptırıldığı halde fazla mesai ücretini ödememek veya eksik ödemek. (Bkz. )
– Yılda 270 saatin üzerinde fazla mesai yaptırmak. (İş Kanunun 41 inci maddesi uyarınca Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz.)
– Fazla mesai yaptırılmaması gereken işçilere fazla mesai yaptırmak. (Bkz. )
– Fazla mesai sürelerini gösteren belge düzenlememek.
– Fazla sürelerle yapılacak çalışmalarda işçinin onayını almamak. (Bkz. , )
– İşçiye hak ettiği serbest zamanı 6 ay içerisinde kullandırmamak veya eksik kullandırmak. ( )
– Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçinin onayını almadan çalıştırmak. (İş Kanunun 44 üncü maddesi uyarınca ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gerekir.)
– Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere fazladan ödenmesi gereken ücreti ödememek. (Bkz. )
– Yedi günlük zaman dilimi içerisinde en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) vermemek. (Bkz. )
– Çalışılmış gibi sayılan günleri hafta tatili ücretine hak kazanmada saymamak. (Bkz. )
– Çalışılmayan hafta tatili günü için ücret ödenmesi gerektiği halde ödememek. (Bkz. )
– Çalışanların yıllık ücretli izin hakkına ve izin sürelerine uymamak, yıllık izni kullandırmamak veya eksik kullandırmak. (Bkz. )
– Yıllık ücretli izne hak kazanma döneminin hesabını düzgün yapmamak.
– Yıllık ücretli izni Kanuna aykırı şekilde bölmek.
– Kullandırılan yıllık izinlerle ilgili kayıt tutmamak. (Bkz. )
– Yıllık izin ücretini ödememek veya eksik ödemek. (İş Kanununun 57 nci maddesi uyarınca işveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.)
– Çalışma koşullarına ilişkin belgeyi vermemek. (İş Kanununun 8 inci maddesi uyarınca; yazılı iş sözleşmesi yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.)
– İşten ayrılan işçiye çalışma belgesi vermemek, verilen belgeye gerçeğe aykırı bilgiler yazmak. (İş Kanunun 28 inci maddesi gereğince; işten ayrılan işçiye, işveren tarafından işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir belge verilmesi zorunludur.)
– Engelli ve eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğüne uymamak. (Bkz. )
– Kanun ve yönetmeliklerdeki çalışma sürelerine uymamak. (Bkz. )
– Günlük çalışma sürelerinin belgelememek, çalışma saatlerini işçilere duyurmamak.
– Haftalık çalışma saatlerinin değişiklik gösterdiği işyerlerinde denkleştirme esaslarına aykırı davranmak. (Bkz. )
– İşçilere ara dinlenmesi kullandırmamak veya eksik kullandırmak. (Bkz. )
– İşçileri geceleri 7,5 (yedibuçuk) saatten fazla çalıştırmak. (İş Kanununun 69 uncu maddesi uyarınca işçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez.)
– Çocukları çalıştırma yaşına ve çalıştırma yasaklarına uymamak. (Bkz. )
– İşçi özlük dosyasını düzenlememek. (Bkz. )
– Vardiyalı çalışma ile ilgili kurallara uymamak, vardiya değişimlerini düğün yapmamak. Vardiya listesi oluşturmamak ve işyerinde ilan etmemek. (Bkz. )
– Çalışanları hileli olarak taşeronun (alt işverenin) işçisi gibi göstermek.
– İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili hükümlere uymamak. (Bkz. )
05.04.2016
Aslında İş Müfettişlerinin yaptıkları tespitler çalışanların en çok şikayette bulundukları konularla da uyumluluk gösteriyor (Bkz. ) İşyerlerinde çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla yapılan programlı teftişler sonucunda düzenlenen raporlara göre çalışanların işverenler/işyerleri tarafından en çok ihlal edilen hakları şunlar;
– Ücretleri süresi içinde kasten ödememek veya eksik ödemek. (Bkz. )
– Zorunluluk kapsamına girdiği halde ücretleri banka yoluyla ödememek. (Bkz. )
– Ücret hesap pusulası düzenlememek. ( nun 37 nci maddesi uyarınca işveren işyerinde veya bankaya yaptığı ödemelerde işçiye ücret hesabını gösterir imzalı veya işyerinin özel işaretini taşıyan bir pusula vermek zorundadır.)
– Fazla mesai yaptırıldığı halde fazla mesai ücretini ödememek veya eksik ödemek. (Bkz. )
– Yılda 270 saatin üzerinde fazla mesai yaptırmak. (İş Kanunun 41 inci maddesi uyarınca Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz.)
– Fazla mesai yaptırılmaması gereken işçilere fazla mesai yaptırmak. (Bkz. )
– Fazla mesai sürelerini gösteren belge düzenlememek.
– Fazla sürelerle yapılacak çalışmalarda işçinin onayını almamak. (Bkz. , )
– İşçiye hak ettiği serbest zamanı 6 ay içerisinde kullandırmamak veya eksik kullandırmak. ( )
– Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçinin onayını almadan çalıştırmak. (İş Kanunun 44 üncü maddesi uyarınca ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gerekir.)
– Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışan işçilere fazladan ödenmesi gereken ücreti ödememek. (Bkz. )
– Yedi günlük zaman dilimi içerisinde en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) vermemek. (Bkz. )
– Çalışılmış gibi sayılan günleri hafta tatili ücretine hak kazanmada saymamak. (Bkz. )
– Çalışılmayan hafta tatili günü için ücret ödenmesi gerektiği halde ödememek. (Bkz. )
– Çalışanların yıllık ücretli izin hakkına ve izin sürelerine uymamak, yıllık izni kullandırmamak veya eksik kullandırmak. (Bkz. )
– Yıllık ücretli izne hak kazanma döneminin hesabını düzgün yapmamak.
– Yıllık ücretli izni Kanuna aykırı şekilde bölmek.
– Kullandırılan yıllık izinlerle ilgili kayıt tutmamak. (Bkz. )
– Yıllık izin ücretini ödememek veya eksik ödemek. (İş Kanununun 57 nci maddesi uyarınca işveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.)
– Çalışma koşullarına ilişkin belgeyi vermemek. (İş Kanununun 8 inci maddesi uyarınca; yazılı iş sözleşmesi yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.)
– İşten ayrılan işçiye çalışma belgesi vermemek, verilen belgeye gerçeğe aykırı bilgiler yazmak. (İş Kanunun 28 inci maddesi gereğince; işten ayrılan işçiye, işveren tarafından işinin çeşidinin ne olduğunu ve süresini gösteren bir belge verilmesi zorunludur.)
– Engelli ve eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğüne uymamak. (Bkz. )
– Kanun ve yönetmeliklerdeki çalışma sürelerine uymamak. (Bkz. )
– Günlük çalışma sürelerinin belgelememek, çalışma saatlerini işçilere duyurmamak.
– Haftalık çalışma saatlerinin değişiklik gösterdiği işyerlerinde denkleştirme esaslarına aykırı davranmak. (Bkz. )
– İşçilere ara dinlenmesi kullandırmamak veya eksik kullandırmak. (Bkz. )
– İşçileri geceleri 7,5 (yedibuçuk) saatten fazla çalıştırmak. (İş Kanununun 69 uncu maddesi uyarınca işçilerin gece çalışmaları yedibuçuk saati geçemez.)
– Çocukları çalıştırma yaşına ve çalıştırma yasaklarına uymamak. (Bkz. )
– İşçi özlük dosyasını düzenlememek. (Bkz. )
– Vardiyalı çalışma ile ilgili kurallara uymamak, vardiya değişimlerini düğün yapmamak. Vardiya listesi oluşturmamak ve işyerinde ilan etmemek. (Bkz. )
– Çalışanları hileli olarak taşeronun (alt işverenin) işçisi gibi göstermek.
– İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili hükümlere uymamak. (Bkz. )
05.04.2016