Yeni yürürlüğe giren bir yasa nedeniyle bundan böyle iş ilanlarında adaylarda aranan özelliklerde ayrımcılık çağrıştıracak ifadelere yer verilemeyebilecek, örneğin mezun olunan üniversitenin adının, yaş ve evlilik durumunun belirtilmesi ayrımcılık olarak nitelendirilebilecek ve bu tür eylemlere yeni kurulan bağımsız Kurum tarafından 15.000, TL ye kadar para cezası uygulanabilecek.
Mevzuatımızı, insan hakları ve eşitlik ilkelerini geliştirmek ve gözetmekle yetkili bağımsız bir kurum oluşturulmasını öngören “Paris Prensipleri” ile uyumlu hale getirmek amacıyla hazırlanan 6701 Sayılı TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU KANUNU 20 Nisan 2016 tarihli ve 29690 Sayılı resmi gazetede yayımlandı.
Yasa birçok alanda düzenlemeler içermekle birlikte biz bu yazımızda, şirketler ve insan kaynakları yöneticilerince yakından izlenmesi gereken işe alımlar konusunda getirebileceği muhtemel değişiklikler üzerinde duracağız.
İŞ İLANLARINDA BEKLENEN DEĞİŞİKLİKLER
Aslında iş ilişkilerinde; cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hâl, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı her tür ayrımcılık TC Anayasası, 4857 İş Kanunu ve Ceza Kanunlarımızda yasaklanmıştır.
Fakat anılan yasanın 6/2 maddesi ayrımcılık açısından iş ilanlarını da kapsamına aldığından, her ne kadar konuyla ilgili yönetmelikler henüz yayımlanmamış da olsa, yabancı ülkeler mevzuatındaki uygulamaları göz önüne alarak bu alanda ortaya çıkabilecek olası kısıtlamalardan bazıları aşağıda belirtilmiştir.
İş ilanında uzmanlık ve yetkinlik tercihi yapılabilirken, mezun olunması gereken üniversite adı belirtilemeyecek. Örneğin, mimarlık fakültesi denebilecek fakat (Boğaziçi, İTÜ, ODTÜ) şeklinde belirtilemeyecek.
İşin özelliğinden kaynaklanan bir gereklilik yoksa adayların yaş ve cinsiyetleri belirtilemeyecek.
Hamile veya çocuklu olmama gibi özellikler konulamayacak,
Enerjik, hevesli, dinamik gibi genel ifadeler kullanılamayabilecek.
AYRIMCILIK İDDİALARININ İLERİ SÜRÜLEMEYECEĞİ HALLER
İşverenin işe alım süreciyle ilgili hangi durumlarda ayrımcılık iddiasının ileri sürülemeyeceği aşağıda belirtilmiştir.
Zorunlu mesleki gerekliliklerin varlığı halinde amaca uygun ve orantılı olan farklı muamele.
Sadece belli bir cinsiyetin istihdamını zorunlu kılan durumlar.
Hizmetin zorunlulukları nedeniyle, amaçla orantılı olması şartıyla yaşa dayalı farklı muamele.
Bir dine ait kurumda, din hizmeti veya o dine ilişkin eğitim ve öğretim vermek üzere sadece o dine mensup kişilerin istihdamı.
KURUMA ŞİKÂYET
İş başvurusunda, işe alımda, işte çalışırken ayrımcılığa maruz kaldığını iddia eden kişiler, Valilik veya Kaymakamlıklar aracılığıyla Kuruma şikâyette bulunabilecek, fakat başvuru öncesi aykırılığın giderilmesi için işverenden talepte bulunulacak.
30 gün içerisinde yazılı cevap verilmemesi durumunda kurula başvuru yapılabilecek.
Kurul tanık dinleyip, bilirkişi atayabilecek. Ayrımcılık yapıldığının tespiti halinde bin liradan 15 bin liraya kadar para cezası verilecek ve bu cezalar 1 ay içinde ödenecek.
İlgili uygulama yönetmelikleri yayınlanıp, iş ilanlarında ortaya çıkabilecek sınırlamalar belirginleştiğinde bilahare bilgi verilecektir.
26 Nisan 2016
Mevzuatımızı, insan hakları ve eşitlik ilkelerini geliştirmek ve gözetmekle yetkili bağımsız bir kurum oluşturulmasını öngören “Paris Prensipleri” ile uyumlu hale getirmek amacıyla hazırlanan 6701 Sayılı TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU KANUNU 20 Nisan 2016 tarihli ve 29690 Sayılı resmi gazetede yayımlandı.
Yasa birçok alanda düzenlemeler içermekle birlikte biz bu yazımızda, şirketler ve insan kaynakları yöneticilerince yakından izlenmesi gereken işe alımlar konusunda getirebileceği muhtemel değişiklikler üzerinde duracağız.
İŞ İLANLARINDA BEKLENEN DEĞİŞİKLİKLER
Aslında iş ilişkilerinde; cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hâl, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı her tür ayrımcılık TC Anayasası, 4857 İş Kanunu ve Ceza Kanunlarımızda yasaklanmıştır.
Fakat anılan yasanın 6/2 maddesi ayrımcılık açısından iş ilanlarını da kapsamına aldığından, her ne kadar konuyla ilgili yönetmelikler henüz yayımlanmamış da olsa, yabancı ülkeler mevzuatındaki uygulamaları göz önüne alarak bu alanda ortaya çıkabilecek olası kısıtlamalardan bazıları aşağıda belirtilmiştir.
İş ilanında uzmanlık ve yetkinlik tercihi yapılabilirken, mezun olunması gereken üniversite adı belirtilemeyecek. Örneğin, mimarlık fakültesi denebilecek fakat (Boğaziçi, İTÜ, ODTÜ) şeklinde belirtilemeyecek.
İşin özelliğinden kaynaklanan bir gereklilik yoksa adayların yaş ve cinsiyetleri belirtilemeyecek.
Hamile veya çocuklu olmama gibi özellikler konulamayacak,
Enerjik, hevesli, dinamik gibi genel ifadeler kullanılamayabilecek.
AYRIMCILIK İDDİALARININ İLERİ SÜRÜLEMEYECEĞİ HALLER
İşverenin işe alım süreciyle ilgili hangi durumlarda ayrımcılık iddiasının ileri sürülemeyeceği aşağıda belirtilmiştir.
Zorunlu mesleki gerekliliklerin varlığı halinde amaca uygun ve orantılı olan farklı muamele.
Sadece belli bir cinsiyetin istihdamını zorunlu kılan durumlar.
Hizmetin zorunlulukları nedeniyle, amaçla orantılı olması şartıyla yaşa dayalı farklı muamele.
Bir dine ait kurumda, din hizmeti veya o dine ilişkin eğitim ve öğretim vermek üzere sadece o dine mensup kişilerin istihdamı.
KURUMA ŞİKÂYET
İş başvurusunda, işe alımda, işte çalışırken ayrımcılığa maruz kaldığını iddia eden kişiler, Valilik veya Kaymakamlıklar aracılığıyla Kuruma şikâyette bulunabilecek, fakat başvuru öncesi aykırılığın giderilmesi için işverenden talepte bulunulacak.
30 gün içerisinde yazılı cevap verilmemesi durumunda kurula başvuru yapılabilecek.
Kurul tanık dinleyip, bilirkişi atayabilecek. Ayrımcılık yapıldığının tespiti halinde bin liradan 15 bin liraya kadar para cezası verilecek ve bu cezalar 1 ay içinde ödenecek.
İlgili uygulama yönetmelikleri yayınlanıp, iş ilanlarında ortaya çıkabilecek sınırlamalar belirginleştiğinde bilahare bilgi verilecektir.
26 Nisan 2016