Bana bir şey olmaz, yerimiz yok, bu güne kadar bir şey olmadı, kanun da yazıyor mu? … Sizin en çok duyduğunuz mazeret hangisi? İş güvenliği uzmanlarının her gün duymaktan bıkıp usandığı mazeretler artık birer klişeye dönüştü. Kimi zaman gerçekçi bir nedene dayansa da çoğunlukla iş güvenliği önlemlerine yönelik isteksizliğin can simidi olarak kullanılıyorlar.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yürürlüğe girdiğinden bu yana iş güvenlikçilere her işi yapabilen bir kahraman gibi bakılıyor. İş güvenlikçilerin gerçek dünyası ise çok farklı. Siz de iş durdurma yetkisi olmayan ama dağ gibi sorumlulukları olan bir iş güvenliği uzmanıysanız aşağıdaki klişeler tanıdık gelecektir. Mesleğe yeni başladıysanız her klişeyi en az iki kere okumanızı tavsiye ederiz. Yok eğer mazeretleri üreten taraftaysanız bir de iş güvenliği uzmanlarının aynasından kendinize bakmanızı tavsiye ederiz.
1) Daha önce böyle bir olay yaşanmadı...
Evet biliyoruz kayıtlara da baktık, yaşanmamış gerçekten ama bundan sonra da yaşanmayacağına dair sözleşmenizi verir misiniz rica etsek, diyesinizin geldiği bir klişe. Alt metninde, ‘şefim başımıza iş çıkarma şimdi’ cümlesi buram buram kokar. İkna edici tavırlar sürdürülmelidir.
2) Ben bu işi gözüm kapalı yaparım ya da bana bir şey olmaz
Bu klişeyi sıklıkla kıdemli işçiler ve ustabaşları kullanır. Kendine güvenin bir ifadesi olarak görürler. Siz ısrarla o işi gözü kapalı değil, tarif ettiğiniz gibi güvenli bir şekilde yapmasını istersiniz, o bildiğinde direnir. Bu klişe, güvenlik kültürünün aşılması en zor safhası olan, davranış değişikliğine tekabül eder ki deveye hendek atlatmaktan zordur. İnsanı mesleğinden soğutur. Klişeyi yıkmak sabır, sevecenlik, ısrar ve takip gerektirir.
3) Kanunda yazıyor mu?
Genellikle işveren ve vekilleri kullanır. Önerdiğiniz kontrol önleminin maliyeti ya da külfetini görünce takındıkları tavırdır. Hayır yazmıyor derseniz bilin ki o önlem sürünür de sürünür. Yazdığınızı, söylediğinizi mümkün mertebe bir mevzuat ve standarda dayandırmayı çalışma biçimi haline getirerek bu klişeyi tersine çevirebilirsiniz. Bir süre sonra, ‘bizim uzman kanuna dayandırmadan çözüm önermez’ şeklinde bir algıya dönüştürmedikçe işiniz zor.
4) Senin dediğin gibi yaparsak, 3 saatlik iş 3 gün sürer
Bu rahatsızlık genellikle bakımcılar ve taşeronlarda yaygındır. Tedavisi zaman alır. Mazaret mağdurlarını sürekli izlemeye alın, iş izin sistemini noksansız uygulayın. Sabah aç karnına bir doz eğitim, öğlen tok karnına bir doz habersiz denetimi 1 ay boyunca aralıksız sürdürün. Gelişmeye siz bile inanamayacaksınız.
5) Bizim tüm önlemlerimiz mevcut
İdari işler yöneticilerinin vazgeçilmez ve artık kabak tadı veren mazeretidir. Hiç tartışmaya girmeyin. Madem öyle benim burada ne işim var deyip müsaade isteyin. Vakit kaybına değmez.
6) Genel Müdürümüzün acil toplantısı çıktı, tatbikata katılamayacak
Ne hikmetse tam da tatbikat saatini bulur o acil toplantılar. Sekreterleri tarafından iletilir bu bilgi ve dolayısıyla sekreterler de tatbikat dışı kalırlar. Genel Müdürlerin, iş güvenliğine verdikleri öneme yönelik algının bozulmaması için bulabildikleri yegane mazerettir. Bu durumda size kalan alengirli bir tatbikat senaryosu hazırlamak ve bu mazereti devre dışı bırakmaktır. Misal Genel Müdürlük katında yangın çıkmış olabilir senaryo gereği.
7) Onları geçici olarak oraya koyduk
Depo ve üretim şeflerinin vazgeçilmez klişesidir. Bunu, 10 yıldır ‘geçici olarak’ aynı yerde duran malzemelere bakıp söylemeleri ayrı bir komik durumdur. ‘Bunlar burda duramaz’dediğinizde arkasından gelen ikinci mazeret, ‘yerimiz yok’ olacaktır. Hazır olun. Sakın, ‘uygun bir yer bulalım’ diyerek soruna ortak olmayın. Yoksa kendinizi bir süre sonra elinizde metre, işletmeyi arşınlayıp yer arttırmaya çalışırken bulacağınızı garanti ederiz. Israrcı olun ve ‘bunlar burda duramaz’ demeye devam edin. Her denetiminizde raporlayın.
8) Kulaklığı takınca makinenin sesini duyamıyorum
Makine operatörleri sıklıkla bu klişeye başvurur. Kulaklığın SNR değeri, yüksek frekansları perdeleme özelliği, eşik kayması, işitme hücrelerinin tersinmez özelliği vb. cümlelerle mevzuya girip biraz kafa karıştırın. Sonra yaşlılığında sağır olabileceğini, torunlarını işitemeyeceğini söyleyip demagoji yapın. İşe yaramazsa yeni bir kulaklık modeli denetin. Yine işe yaramazsa, arkadaşlarına kötü örnek olduğunu söyleyip, uyarı vermekle tehdit edin. Uyarı yazın. Hala ilerleme kaydedemediyseniz gözlerinin içine sevimli sevimli bakın ve kulağını tüm gücünüzle çekin.
9) Bir sonraki eğitime katılacağım
Genellikle pazarlama, satış, muhasebe, planlama gibi alanlarda çalışan beyaz yakalılar tarafından kullanılır. Ne yapıp edip o sene de eğitimden kaçmaya çalışırlar. Bu profile dikkat edin. Outlook’larına sürekli hatırlatma gönderin, koridorlarda ya da molalarda karşılaştığınızda gözlerinizi üzerlerine dikin ve tam saha presi hiç bırakmayın. Göreceksiniz en son grup eğitimine katılacaklardır.
10) Ayağımı mantar yapıyor
Bu klişe tüm işçiler tarafından sıklıkla kullanılır ve en gerçekçi mazerettir. Bu durumda işçilere kulak verin. İşyeri hekimini topa sokun. Tedarikçinizi tekrar değerlendirin. Bir şeyler yapın ve bu mazeretin klişeye dönüşmesine izin vermeyin.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yürürlüğe girdiğinden bu yana iş güvenlikçilere her işi yapabilen bir kahraman gibi bakılıyor. İş güvenlikçilerin gerçek dünyası ise çok farklı. Siz de iş durdurma yetkisi olmayan ama dağ gibi sorumlulukları olan bir iş güvenliği uzmanıysanız aşağıdaki klişeler tanıdık gelecektir. Mesleğe yeni başladıysanız her klişeyi en az iki kere okumanızı tavsiye ederiz. Yok eğer mazeretleri üreten taraftaysanız bir de iş güvenliği uzmanlarının aynasından kendinize bakmanızı tavsiye ederiz.
1) Daha önce böyle bir olay yaşanmadı...
Evet biliyoruz kayıtlara da baktık, yaşanmamış gerçekten ama bundan sonra da yaşanmayacağına dair sözleşmenizi verir misiniz rica etsek, diyesinizin geldiği bir klişe. Alt metninde, ‘şefim başımıza iş çıkarma şimdi’ cümlesi buram buram kokar. İkna edici tavırlar sürdürülmelidir.
2) Ben bu işi gözüm kapalı yaparım ya da bana bir şey olmaz
Bu klişeyi sıklıkla kıdemli işçiler ve ustabaşları kullanır. Kendine güvenin bir ifadesi olarak görürler. Siz ısrarla o işi gözü kapalı değil, tarif ettiğiniz gibi güvenli bir şekilde yapmasını istersiniz, o bildiğinde direnir. Bu klişe, güvenlik kültürünün aşılması en zor safhası olan, davranış değişikliğine tekabül eder ki deveye hendek atlatmaktan zordur. İnsanı mesleğinden soğutur. Klişeyi yıkmak sabır, sevecenlik, ısrar ve takip gerektirir.
3) Kanunda yazıyor mu?
Genellikle işveren ve vekilleri kullanır. Önerdiğiniz kontrol önleminin maliyeti ya da külfetini görünce takındıkları tavırdır. Hayır yazmıyor derseniz bilin ki o önlem sürünür de sürünür. Yazdığınızı, söylediğinizi mümkün mertebe bir mevzuat ve standarda dayandırmayı çalışma biçimi haline getirerek bu klişeyi tersine çevirebilirsiniz. Bir süre sonra, ‘bizim uzman kanuna dayandırmadan çözüm önermez’ şeklinde bir algıya dönüştürmedikçe işiniz zor.
4) Senin dediğin gibi yaparsak, 3 saatlik iş 3 gün sürer
Bu rahatsızlık genellikle bakımcılar ve taşeronlarda yaygındır. Tedavisi zaman alır. Mazaret mağdurlarını sürekli izlemeye alın, iş izin sistemini noksansız uygulayın. Sabah aç karnına bir doz eğitim, öğlen tok karnına bir doz habersiz denetimi 1 ay boyunca aralıksız sürdürün. Gelişmeye siz bile inanamayacaksınız.
5) Bizim tüm önlemlerimiz mevcut
İdari işler yöneticilerinin vazgeçilmez ve artık kabak tadı veren mazeretidir. Hiç tartışmaya girmeyin. Madem öyle benim burada ne işim var deyip müsaade isteyin. Vakit kaybına değmez.
6) Genel Müdürümüzün acil toplantısı çıktı, tatbikata katılamayacak
Ne hikmetse tam da tatbikat saatini bulur o acil toplantılar. Sekreterleri tarafından iletilir bu bilgi ve dolayısıyla sekreterler de tatbikat dışı kalırlar. Genel Müdürlerin, iş güvenliğine verdikleri öneme yönelik algının bozulmaması için bulabildikleri yegane mazerettir. Bu durumda size kalan alengirli bir tatbikat senaryosu hazırlamak ve bu mazereti devre dışı bırakmaktır. Misal Genel Müdürlük katında yangın çıkmış olabilir senaryo gereği.
7) Onları geçici olarak oraya koyduk
Depo ve üretim şeflerinin vazgeçilmez klişesidir. Bunu, 10 yıldır ‘geçici olarak’ aynı yerde duran malzemelere bakıp söylemeleri ayrı bir komik durumdur. ‘Bunlar burda duramaz’dediğinizde arkasından gelen ikinci mazeret, ‘yerimiz yok’ olacaktır. Hazır olun. Sakın, ‘uygun bir yer bulalım’ diyerek soruna ortak olmayın. Yoksa kendinizi bir süre sonra elinizde metre, işletmeyi arşınlayıp yer arttırmaya çalışırken bulacağınızı garanti ederiz. Israrcı olun ve ‘bunlar burda duramaz’ demeye devam edin. Her denetiminizde raporlayın.
8) Kulaklığı takınca makinenin sesini duyamıyorum
Makine operatörleri sıklıkla bu klişeye başvurur. Kulaklığın SNR değeri, yüksek frekansları perdeleme özelliği, eşik kayması, işitme hücrelerinin tersinmez özelliği vb. cümlelerle mevzuya girip biraz kafa karıştırın. Sonra yaşlılığında sağır olabileceğini, torunlarını işitemeyeceğini söyleyip demagoji yapın. İşe yaramazsa yeni bir kulaklık modeli denetin. Yine işe yaramazsa, arkadaşlarına kötü örnek olduğunu söyleyip, uyarı vermekle tehdit edin. Uyarı yazın. Hala ilerleme kaydedemediyseniz gözlerinin içine sevimli sevimli bakın ve kulağını tüm gücünüzle çekin.
9) Bir sonraki eğitime katılacağım
Genellikle pazarlama, satış, muhasebe, planlama gibi alanlarda çalışan beyaz yakalılar tarafından kullanılır. Ne yapıp edip o sene de eğitimden kaçmaya çalışırlar. Bu profile dikkat edin. Outlook’larına sürekli hatırlatma gönderin, koridorlarda ya da molalarda karşılaştığınızda gözlerinizi üzerlerine dikin ve tam saha presi hiç bırakmayın. Göreceksiniz en son grup eğitimine katılacaklardır.
10) Ayağımı mantar yapıyor
Bu klişe tüm işçiler tarafından sıklıkla kullanılır ve en gerçekçi mazerettir. Bu durumda işçilere kulak verin. İşyeri hekimini topa sokun. Tedarikçinizi tekrar değerlendirin. Bir şeyler yapın ve bu mazeretin klişeye dönüşmesine izin vermeyin.