Sosyal Güvenlik mevzuatına yabancı olan işçi ve işverenlerin ve hatta ilgililerin bile, adını duyduğunda merak ettiği “iptal-ipka” terimlerini bu yazımızda sizlere kısaca anlatacağız.
Öncelikle belirtmemiz gereken hususlardan birisi “ipka” teriminin kelime anlamı “yerinde, önceki durumunda bırakma" anlamına gelmektedir. Hukukun türevlerinde ipka kelimesine rastlamamız mümkün. Özellikle tapu sicil kayıtlarında ipka terimine rastlarsanız şaşırmamalısınız.
Sosyal güvenlik hukuku bakımından “iptal-ipka” terimlerini inceleyecek olursak; iptal-ipka işlemleri sigortalıların birden fazla sigorta sicil numarasına sahip olduğunda ya da bir sicil numarasının birden çok sigortalıya verilmesi durumunda özellikle karşımıza çıkmaktadır.
BİR SİGORTALIYA BİRDEN ÇOK SİGORTA SİCİL NUMARASI VERİLMESİ
Bir sigortalıya birden fazla sigorta sicil numarası verilmişse, bu sigortalının ilk çalışması dolayısıyla verilen sicil numarası ipka (geçerli), sonraki çalışmaları ile ilgili sicil numaraları iptal edilir.
Ancak, tahsis işlemi yapılmış dosyalara ait sonradan tespit edilen sicil numarası, sigortalının ilk çalışması dolayısıyla verilmiş olan numaralardan olsa dahi iptal edilerek, tahsis gören sigorta sicil numarası ipka edilecektir.
Birden çok sigorta sicil numarası verilen sigortalıların iptal-ipka işlemleri sigortalının en son hizmetinin geçtiği SGİM/SGM’lerce, mükerrer sigorta sicil numaralarının aynı ya da değişik ünitelerce verildiğine bakılmaksızın, gerek iptal edilecek gerekse geçerli sayılacak sigorta sicil numaralarının aynı kişiye ait olup olmadığı özenle araştırılacak, sigorta sicil numaralarının aynı sigortalıya ait olduğunun anlaşılması halinde, iptal-ipka işlemi yapılacaktır. İptal edilen sigorta sicil numarasına ait dosya gömleği kesinlikle imha edilmeyip, üzerine gerekli not düşülerek arşivdeki yerinde saklanacak, iptal edilen sicil numaraları da tescil işlemlerinde yeniden kullanılmayacaktır.
BİR SİCİL NUMARASININ BİRDEN ÇOK SİGORTALIYA VERİLMESİ
Bir sigorta sicil numarasında birden fazla sigortalının kayıtlı olduğunun herhangi bir nedenle anlaşılması halinde, öncelikle künyeleri ile tarama yapılarak aynı zamanda başka bir sigorta sicillerinin de olup olmadığı araştırılacak, başka sigorta sicil numarasının tespiti halinde, başvuran sigortalının sadece kendine ait olan sicilde tüm hizmetleri toplanacak, ortak olan sicil numarası ise diğer sigortalıya mal edilecektir.
Bu durumdaki sigortalıların başka sicilleri yoksa, önce başvuran sigortalının nüfus kayıt örneği temin edilerek, yeni sistemde tescili yapılacak, eski tip sigorta sicil numarası diğer sigortalıda bırakılarak her iki dosyaya yapılan işlem hakkında not düşülecektir. Aynı sicilde kayıtlı sigortalıların her ikisinin de nüfus bilgilerinin noksansız bilinmesi halinde, işe başlama tarihi önce olan mevcut sigorta sicil numarasında bırakılacak, diğer sigortalı ise yeni bir sicil numarasında tescil edilecektir.
Feti SAVRAN
Sosyal Güvenlik Denetmeni/İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
AKTİF 30 EYLÜL 2015.