Hidrojen sülfat, bilinen diğer adıyla sülfürik asit, suda kolayca çözünebilen, güçlü bir mineral asidi çeşididir. Vitriol yağı ya da sülfat asidi olarak da adlandırılabilmektedir. Moleküler bileşeni H2SO4'tür. Genel görünümü akışkan, şeffaf ve renksizdir. Kokusu yoktur. Taş ve metal de dahil olmak üzere canlı cansız tüm maddeler üzerinde aşırı aşındırıcı bir etkisi vardır. Günlük hayatta kullanım alanı da bulunmaktadır. Kurşunlu aküler ve lavabo açıcıları ilk akla gelenlerdir. Bunların yanı sıra gübre yapımında, boya üretiminde ve patlayıcı madde yapımında endüstriyel olarak da kullanılabilmektedir.
Hidrojen Sülfatın Üretimi ve Saklanması
Hidrojen sülfat, ilk olarak bahsedilen yöntemlerle üretimi yapılırken, gelişen teknolojik imkanlarla birlikte farklı üretim şekilleri de geliştirilmiştir. Bunlardan birisi ve en çok tercih edileni de kontakt yöntemidir. Bu yöntemde diğerlerinde olduğu gibi sodyum dioksit ve havadaki oksijen tepkimeye sokulur. Sodyum dioksit ısı verilerek içerisinde bulunan hidrojen sülfat ortaya çıkarılır ve ortaya çıkan bu madde süzülerek alınan madde soğutulur. Soğutulan madde yıkama kulelerine gönderilerek burada platin ile katalize edilir. Ortaya çıkan toz madde tekrar yıkanır. Diğer bir aşamada kükürt kavrulur ve sodyum dioksitin gazları bir elektrofiltrede muhafaza edilirler. Bu gazlar yüksek derecelerde soğutularak konsantre haldeki hidrojen sülfat olacak şekilde depolanır.
Hidrojen sülfat, kuru ve havalandırılması iyi yapılan yerlerde saklanmalıdır. Özellikle zemin kısmı aside dayanıklı maddelerle kaplanmalıdır. Bunun yanı sıra bu yerlerin drenajının da iyi yapılmış olması gerekir. Olası bir hidrojen sülfat sızıntısında kolayca temizleme yapılabilmelidir. Hidrojen sülfat, bazlardan ve yanıcı maddelerden de uzak tutulmalıdır. Bu maddelerle etkileşime girmeleri sonucu büyük felaketler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca hidrojen sülfat direk olarak güneş ışığına ya da sıcağa maruz kalmamalıdır. Bulundukları kapların ağızları sıkıca kapatılmalıdır. Saklanacakları kapların fiziksel darbe ve hasarlara karşı, korozyona karşı dirençli, paslanmaz çelik olmasına dikkat edilmelidir. Hidrojen sülfat aktarımı yaparken kesinlikle vücudu ve özellikle gözleri koruyucu malzemeler kullanılmalıdır. Aktarım yapılacak ortamda sürekli havalandırma imkanı olmalıdır. Aktarım yaparken sıçrama ya da dökülmeye karşı önlem alınmalıdır. Eğer seyreltme işlemi yapılacaksa asit ve su aniden değil, yavaş ve azar azar ilave edilerek karıştırılmalıdır. Seyreltme işlemi için sıcak sudan kaçınılmalıdır. Hidrojen sülfat bu talimatlara uyularak taşınmalı ve saklanmalıdır.
Hidrojen Sülfatın Verebileceği Zararlar
Hidrojen sülfat, gerekli önlemler alınmadığı taktirde;
Ciltte yanık
Gözlerde tahriş
Solunum yollarının tahrişi
Cisimler üzerinde aşınım
Metal üzerinde korozyona neden olabilir.
Hidrojen Sülfatın Üretimi ve Saklanması
Hidrojen sülfat, ilk olarak bahsedilen yöntemlerle üretimi yapılırken, gelişen teknolojik imkanlarla birlikte farklı üretim şekilleri de geliştirilmiştir. Bunlardan birisi ve en çok tercih edileni de kontakt yöntemidir. Bu yöntemde diğerlerinde olduğu gibi sodyum dioksit ve havadaki oksijen tepkimeye sokulur. Sodyum dioksit ısı verilerek içerisinde bulunan hidrojen sülfat ortaya çıkarılır ve ortaya çıkan bu madde süzülerek alınan madde soğutulur. Soğutulan madde yıkama kulelerine gönderilerek burada platin ile katalize edilir. Ortaya çıkan toz madde tekrar yıkanır. Diğer bir aşamada kükürt kavrulur ve sodyum dioksitin gazları bir elektrofiltrede muhafaza edilirler. Bu gazlar yüksek derecelerde soğutularak konsantre haldeki hidrojen sülfat olacak şekilde depolanır.
Hidrojen sülfat, kuru ve havalandırılması iyi yapılan yerlerde saklanmalıdır. Özellikle zemin kısmı aside dayanıklı maddelerle kaplanmalıdır. Bunun yanı sıra bu yerlerin drenajının da iyi yapılmış olması gerekir. Olası bir hidrojen sülfat sızıntısında kolayca temizleme yapılabilmelidir. Hidrojen sülfat, bazlardan ve yanıcı maddelerden de uzak tutulmalıdır. Bu maddelerle etkileşime girmeleri sonucu büyük felaketler ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca hidrojen sülfat direk olarak güneş ışığına ya da sıcağa maruz kalmamalıdır. Bulundukları kapların ağızları sıkıca kapatılmalıdır. Saklanacakları kapların fiziksel darbe ve hasarlara karşı, korozyona karşı dirençli, paslanmaz çelik olmasına dikkat edilmelidir. Hidrojen sülfat aktarımı yaparken kesinlikle vücudu ve özellikle gözleri koruyucu malzemeler kullanılmalıdır. Aktarım yapılacak ortamda sürekli havalandırma imkanı olmalıdır. Aktarım yaparken sıçrama ya da dökülmeye karşı önlem alınmalıdır. Eğer seyreltme işlemi yapılacaksa asit ve su aniden değil, yavaş ve azar azar ilave edilerek karıştırılmalıdır. Seyreltme işlemi için sıcak sudan kaçınılmalıdır. Hidrojen sülfat bu talimatlara uyularak taşınmalı ve saklanmalıdır.
Hidrojen Sülfatın Verebileceği Zararlar
Hidrojen sülfat, gerekli önlemler alınmadığı taktirde;
Ciltte yanık
Gözlerde tahriş
Solunum yollarının tahrişi
Cisimler üzerinde aşınım
Metal üzerinde korozyona neden olabilir.