HAK EDİLEN YILLIK İZİN GÜNLERİNİN İŞTEN ÇIKIŞLARDA PEŞİN OLARAK ÖDENMESİ
AKTİF 22 TEMMUZ 2015.
T.C. Anayasa’sının 50. Maddesinde güvence altına alınandinlenme hakkı 4857 S. İş Kanunu’na tabi olarak çalışanlar açısından da önem arz etmektedir. Kanunda 53 ile 61. Maddeler arasında düzenlenmiş olan yıllık izin hakkı, işçinin aynı işverenin yanında olmak kaydı ile bir veya daha fazla işyerinde geçirdiği süreler birleştirilerek, işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışması ile hak edilir. İşçi ilgili madde hükümlerine göre hesaplanacak olan her hizmet yılına karşılık yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır.
Kanunun 56. Maddesinde de belirtildiği üzere yıllık izinlerin belirtilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur. Diğer bir ifade ile işveren, işçinin dinlenme hakkını nasıl kullanacağını düzenlemeli, ilan etmeli ve işçilere yıllık izinlerini kullandırmalıdır.
Bu hükümlere rağmen bazen işyerinin özel şartlarından, bazen de işçinin özel şartlarından kaynaklı olacak şekilde hak edilen yıllık izin hakları kullanılamadan işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin sonlandığı durumlar olabilir. Bu durumda kullanılamayan yıllık izin günlerine ait ücret, 59. Maddede belirtildiği üzere, sözleşmenin sona erdiği tarihteki son ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Sözleşme veya sözleşme eki niteliğinde olan ek sözleşmeler ile belirlenen son ücret, brüt ise son brüt ücret üzerinden, net ise son net ücret üzerinden hesaplama yaparak izin ücretinin ödenmesi gereklidir. Bu ücret hesabında, sadece çıplak ücret (asıl ücret) esas alınacak fazla çalışma, primler, hazırlama, tamamlama ve temizleme ücretleri ve sosyal yardımlar dikkate alınmayacaktır.
Bunun yanı sıra kullanılmayan yıllık ücretli izinlere ilişkin olarak, işçinin bireysel iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile belirli dönemlerde verilmesine karar verilen ikramiye, özel bir ücrettir. Bazı şirketlerde de yıllık 16 maaş, 14 maaş gibi teklifler ile sözleşme imzalanmaktadır. Bu tür durumlarda işçinin kullanmadığı yıllık izinlere ilişkin ücreti hesaplanırken de ikramiyelerin hesaba katılması doğru olur. İkramiyeler, yıllık toplam ücret kazancına dâhil edilerek, 12’ye bölünmek sureti ile aylık etkisi hesaplanır ve kalan yıllık izin gün sayısı ile çarpılarak da kullanılmayan yıllık izin ücretine ilişkin tutar bulunur.
Ücreti, günlük, aylık veya haftalık ücret gibi sabit olmayıp, ücret tutarı çalıştığı süre veya ürettiği parça başına gibi ayrıca bir hesaplama ile bulunan işçilerde, kullanılmayan yıllık ücretli izin sürelerine ait tutar hesaplanırken, bu işçilerin son bir yıl içerisindeki (12 ay) kazandıkları toplam ücret 12’ye bölünmek sureti ile ortalama aylık ücretleri bulunarak hesap yapılmalıdır.
Kullanılmayan yıllık ücretli izinlere ait tutar her türlü yasal kesintiye tabi olup, SGK işçi ve işsizlik primi, Gelir Vergisive Damga Vergisi kesintilerine tabi olacaktır.
Yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Zamanaşımı süresi ise 5 yıldır ve ödenmediği zamanlara ait olarak yasal faiz işletilecektir.
AKTİF 22 TEMMUZ 2015.
T.C. Anayasa’sının 50. Maddesinde güvence altına alınandinlenme hakkı 4857 S. İş Kanunu’na tabi olarak çalışanlar açısından da önem arz etmektedir. Kanunda 53 ile 61. Maddeler arasında düzenlenmiş olan yıllık izin hakkı, işçinin aynı işverenin yanında olmak kaydı ile bir veya daha fazla işyerinde geçirdiği süreler birleştirilerek, işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışması ile hak edilir. İşçi ilgili madde hükümlerine göre hesaplanacak olan her hizmet yılına karşılık yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır.
Kanunun 56. Maddesinde de belirtildiği üzere yıllık izinlerin belirtilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesi zorunludur. Diğer bir ifade ile işveren, işçinin dinlenme hakkını nasıl kullanacağını düzenlemeli, ilan etmeli ve işçilere yıllık izinlerini kullandırmalıdır.
Bu hükümlere rağmen bazen işyerinin özel şartlarından, bazen de işçinin özel şartlarından kaynaklı olacak şekilde hak edilen yıllık izin hakları kullanılamadan işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin sonlandığı durumlar olabilir. Bu durumda kullanılamayan yıllık izin günlerine ait ücret, 59. Maddede belirtildiği üzere, sözleşmenin sona erdiği tarihteki son ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Sözleşme veya sözleşme eki niteliğinde olan ek sözleşmeler ile belirlenen son ücret, brüt ise son brüt ücret üzerinden, net ise son net ücret üzerinden hesaplama yaparak izin ücretinin ödenmesi gereklidir. Bu ücret hesabında, sadece çıplak ücret (asıl ücret) esas alınacak fazla çalışma, primler, hazırlama, tamamlama ve temizleme ücretleri ve sosyal yardımlar dikkate alınmayacaktır.
Bunun yanı sıra kullanılmayan yıllık ücretli izinlere ilişkin olarak, işçinin bireysel iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile belirli dönemlerde verilmesine karar verilen ikramiye, özel bir ücrettir. Bazı şirketlerde de yıllık 16 maaş, 14 maaş gibi teklifler ile sözleşme imzalanmaktadır. Bu tür durumlarda işçinin kullanmadığı yıllık izinlere ilişkin ücreti hesaplanırken de ikramiyelerin hesaba katılması doğru olur. İkramiyeler, yıllık toplam ücret kazancına dâhil edilerek, 12’ye bölünmek sureti ile aylık etkisi hesaplanır ve kalan yıllık izin gün sayısı ile çarpılarak da kullanılmayan yıllık izin ücretine ilişkin tutar bulunur.
Ücreti, günlük, aylık veya haftalık ücret gibi sabit olmayıp, ücret tutarı çalıştığı süre veya ürettiği parça başına gibi ayrıca bir hesaplama ile bulunan işçilerde, kullanılmayan yıllık ücretli izin sürelerine ait tutar hesaplanırken, bu işçilerin son bir yıl içerisindeki (12 ay) kazandıkları toplam ücret 12’ye bölünmek sureti ile ortalama aylık ücretleri bulunarak hesap yapılmalıdır.
Kullanılmayan yıllık ücretli izinlere ait tutar her türlü yasal kesintiye tabi olup, SGK işçi ve işsizlik primi, Gelir Vergisive Damga Vergisi kesintilerine tabi olacaktır.
Yıllık izin ücretine ilişkin zamanaşımı, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Zamanaşımı süresi ise 5 yıldır ve ödenmediği zamanlara ait olarak yasal faiz işletilecektir.