Elif ATASOY MERT, Ergonomik Risk Değerlendirme Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Bir Çanta İmalat Atölyesinde Uygulanması, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi, Ankara, 2014.
Ergonomi disiplini içerisindeki en önemli çalışma alanlarından biri kas iskelet sistemi rahatsızlıkları oluşumu risklerinin önlenmesidir. İşle ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının önlenmesi amacıyla öncelikle işyerlerinde ergonomik risk değerlendirmesi gerçekleştirilmeli ve bu değerlendirme sonucunda düzeltici eylemler planlanmalıdır. Ergonomik risk değerlendirmesi amacıyla literatürde geliştirilmiş birçok yöntem mevcuttur. Bu çalışmada, kapsamlı değerlendirme sunan 5 yöntem seçilmiş ve bu yöntemlerle ilgili ayrıntılı bilgiler sunulmuştur. Bu yöntemler bir çanta imalat atölyesindeki görevler üzerinden ve ergonomik açıdan öncelikli risk faktörleri olan uygun olmayan duruş, kuvvet, tekrarlama ve süreklilik faktörlerinin farklı birleşimlerinden oluşan bir modele dayalı olarak değerlendirilmiştir. Bu modelde 8 durumdan 4’ü duruş, kuvvet ve tekrarlamanın farklı birleşimlerinden oluşmaktayken, diğer 4’ü aynı durumlara süreklilik faktörünün eklenmesinden oluşmaktadır. Bu modele dayalı olarak yöntemler 4 görev üzerinden değerlendirilmiştir. Böylece aynı görevin hem kısa süreli hem de uzun süreli gerçekleştirilmesi durumları yöntemlerle değerlendirilmiş ve özellikle yöntemlerin maruziyet süresini sonuçlarına yansıtma duyarlılıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Son olarak da, atölyede kas iskelet sistemine zararlı etkileri olabileceği belirlenen 11 görev 5 yöntemle değerlendirilmiş ve atölye için ayrıntılı bir ergonomik risk değerlendirmesi yapılmıştır.
Yapılan çalışmada elde edilen sonuçlara göre risk yüzdesi açısından 8 durumdan 6’sında en iyi sonuç ManTRA yöntemiyle elde edilirken, eylem seviyesi açısından en iyi sonuçlar OWAS, REBA ve QEC yöntemleriyle elde edilmiştir. Süreklilik faktörünü sonuçlarına en tutarlı yansıtan yöntem QEC olarak belirlenmiştir. Atölyenin ergonomik risk değerlendirmesi sonucunda, değerlendirilen 11 görevin tamamı için ergonomik iyileştirme ihtiyacı bulunduğu tespit edilmiştir.
Ergonomi disiplini içerisindeki en önemli çalışma alanlarından biri kas iskelet sistemi rahatsızlıkları oluşumu risklerinin önlenmesidir. İşle ilgili kas iskelet sistemi rahatsızlıklarının önlenmesi amacıyla öncelikle işyerlerinde ergonomik risk değerlendirmesi gerçekleştirilmeli ve bu değerlendirme sonucunda düzeltici eylemler planlanmalıdır. Ergonomik risk değerlendirmesi amacıyla literatürde geliştirilmiş birçok yöntem mevcuttur. Bu çalışmada, kapsamlı değerlendirme sunan 5 yöntem seçilmiş ve bu yöntemlerle ilgili ayrıntılı bilgiler sunulmuştur. Bu yöntemler bir çanta imalat atölyesindeki görevler üzerinden ve ergonomik açıdan öncelikli risk faktörleri olan uygun olmayan duruş, kuvvet, tekrarlama ve süreklilik faktörlerinin farklı birleşimlerinden oluşan bir modele dayalı olarak değerlendirilmiştir. Bu modelde 8 durumdan 4’ü duruş, kuvvet ve tekrarlamanın farklı birleşimlerinden oluşmaktayken, diğer 4’ü aynı durumlara süreklilik faktörünün eklenmesinden oluşmaktadır. Bu modele dayalı olarak yöntemler 4 görev üzerinden değerlendirilmiştir. Böylece aynı görevin hem kısa süreli hem de uzun süreli gerçekleştirilmesi durumları yöntemlerle değerlendirilmiş ve özellikle yöntemlerin maruziyet süresini sonuçlarına yansıtma duyarlılıkları belirlenmeye çalışılmıştır. Son olarak da, atölyede kas iskelet sistemine zararlı etkileri olabileceği belirlenen 11 görev 5 yöntemle değerlendirilmiş ve atölye için ayrıntılı bir ergonomik risk değerlendirmesi yapılmıştır.
Yapılan çalışmada elde edilen sonuçlara göre risk yüzdesi açısından 8 durumdan 6’sında en iyi sonuç ManTRA yöntemiyle elde edilirken, eylem seviyesi açısından en iyi sonuçlar OWAS, REBA ve QEC yöntemleriyle elde edilmiştir. Süreklilik faktörünü sonuçlarına en tutarlı yansıtan yöntem QEC olarak belirlenmiştir. Atölyenin ergonomik risk değerlendirmesi sonucunda, değerlendirilen 11 görevin tamamı için ergonomik iyileştirme ihtiyacı bulunduğu tespit edilmiştir.