İşyerinde herhangi bir elektronik sistemle işçilerin giriş ve çıkışlarının kayıt edilmesi durumunda, fazla. mesai iddiasının ispatı için uygulanacak yöntem anlatılmaktadır.
İş Kanununun 41.maddesine göre; Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalara fazla çalışma denilmektedir. Maddenin devamında; her bir saat fazla çalışma için verilecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle tespit edileceği düzenlenmiştir.
Yargıtay’ın istikrar kazanmış içtihatlarına göre; Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir.
Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
Peki işyerindeki giriş çıkışların kart basma, yüz tanıma, parmak izi verme gibi elektronik bir sistemle takip ediliyor olması halinde; fazla çalışma iddiası nasıl ispatlanacaktır ? İşçinin tanıklarının vermiş olduğu beyanlara değer verilecek midir ?
Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 04.05.2016 tarih ve 2015/1800 E ve 2016/11217 K sy kararında bu konu tartışılmıştır. Karara konu olan olaylarda;
Davacı, davalı işyerinde 28/05/2007-27/02/2012 tarihleri arasında ürün araştırma- geliştirme ve sevkiyatından sorumlu işçi olarak kesintisiz olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin 27/02/2012 tarihinde hiçbir sebep belirtilmeden feshedildiğini, tazminatlarına karşılık kısmi bir ödeme yapıldığını ileri sürerek, bakiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, genel tatil ücreti, bayram tatili ücreti, yıllık izin ücreti, asgari geçim indirimi alacağını talep etmiştir.
Davalı taraf bu iddiayı reddetmiş ve hatta davacının kendisine borcu olduğunu ileri sürmüştür.
Yerel Mahkemece; davacının bakiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı talebinin kabulüne, fazla mesai ücreti, bayram ve genel tatil ücreti talebinin kısmen kabulüne, yıllık izin ücreti ve hafta tatili ücreti talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesine göre;
“Somut uyuşmazlıkta, işyerinde giriş-çıkışın elektronik sistem ile kayıt altında tutulduğu anlaşılmaktadır. Kartlı giriş-çıkış sisteminde imza alınması mümkün olmadığından bilirkişinin ibraz edilen giriş-çıkış kayıtlarında davacının imzası bulunmadığından bahisle bu kayıtlara itibar edilmediğine ilişkin değerlendirmesi ve Mahkemenin buna itibar ile sonuca gitmesi yerinde değildir.
Dosyada mevcut işyeri giriş-çıkış kayıtlarına ilişkin bilgisayar dökümleri davacı asile gösterilip sorularak beyanı alındıktan ve gerekirse mahallinde keşif yapılarak bu husus açıklığa kavuşturulduktan sonra fazla mesai talebinin değerlendirilmesi gerekirken, açıklanan gerekçeyle işyeri giriş-çıkış kayıtlarına itibar edilmemesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.”
şeklinde bir gerekçe ile karar bozularak Yerel Mahkemesine iade edilmiştir.
Sonuç
İşyerinde giriş çıkışların elektronik bir sistem ile kayıt altına alınıyor olması halinde, bu kayıtlarda işçinin imzası olmasa bile kayıtlar üzerinde inceleme ve değerlendirme yapılmalı, gerekirse davacı işçiye kayıtlar hakkındaki fikri sorulmalı ve salt tanık beyanlarına itibar edilmemelidir.
Av. Eren Evren
13 Şubat 2017
İş Kanununun 41.maddesine göre; Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalara fazla çalışma denilmektedir. Maddenin devamında; her bir saat fazla çalışma için verilecek ücretin normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle tespit edileceği düzenlenmiştir.
Yargıtay’ın istikrar kazanmış içtihatlarına göre; Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir.
Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.
İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.
Peki işyerindeki giriş çıkışların kart basma, yüz tanıma, parmak izi verme gibi elektronik bir sistemle takip ediliyor olması halinde; fazla çalışma iddiası nasıl ispatlanacaktır ? İşçinin tanıklarının vermiş olduğu beyanlara değer verilecek midir ?
Yargıtay 9.Hukuk Dairesi’nin 04.05.2016 tarih ve 2015/1800 E ve 2016/11217 K sy kararında bu konu tartışılmıştır. Karara konu olan olaylarda;
Davacı, davalı işyerinde 28/05/2007-27/02/2012 tarihleri arasında ürün araştırma- geliştirme ve sevkiyatından sorumlu işçi olarak kesintisiz olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin 27/02/2012 tarihinde hiçbir sebep belirtilmeden feshedildiğini, tazminatlarına karşılık kısmi bir ödeme yapıldığını ileri sürerek, bakiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, genel tatil ücreti, bayram tatili ücreti, yıllık izin ücreti, asgari geçim indirimi alacağını talep etmiştir.
Davalı taraf bu iddiayı reddetmiş ve hatta davacının kendisine borcu olduğunu ileri sürmüştür.
Yerel Mahkemece; davacının bakiye kıdem tazminatı, ihbar tazminatı talebinin kabulüne, fazla mesai ücreti, bayram ve genel tatil ücreti talebinin kısmen kabulüne, yıllık izin ücreti ve hafta tatili ücreti talebinin reddine karar verilmiştir.
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Dosyayı inceleyen Yargıtay 9.Hukuk Dairesine göre;
“Somut uyuşmazlıkta, işyerinde giriş-çıkışın elektronik sistem ile kayıt altında tutulduğu anlaşılmaktadır. Kartlı giriş-çıkış sisteminde imza alınması mümkün olmadığından bilirkişinin ibraz edilen giriş-çıkış kayıtlarında davacının imzası bulunmadığından bahisle bu kayıtlara itibar edilmediğine ilişkin değerlendirmesi ve Mahkemenin buna itibar ile sonuca gitmesi yerinde değildir.
Dosyada mevcut işyeri giriş-çıkış kayıtlarına ilişkin bilgisayar dökümleri davacı asile gösterilip sorularak beyanı alındıktan ve gerekirse mahallinde keşif yapılarak bu husus açıklığa kavuşturulduktan sonra fazla mesai talebinin değerlendirilmesi gerekirken, açıklanan gerekçeyle işyeri giriş-çıkış kayıtlarına itibar edilmemesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.”
şeklinde bir gerekçe ile karar bozularak Yerel Mahkemesine iade edilmiştir.
Sonuç
İşyerinde giriş çıkışların elektronik bir sistem ile kayıt altına alınıyor olması halinde, bu kayıtlarda işçinin imzası olmasa bile kayıtlar üzerinde inceleme ve değerlendirme yapılmalı, gerekirse davacı işçiye kayıtlar hakkındaki fikri sorulmalı ve salt tanık beyanlarına itibar edilmemelidir.
Av. Eren Evren
13 Şubat 2017