Ülkemizde Internet, kullanımının başladığı ilk yıllarda eğlence ve hobi olarak algılanmış olup, ilerleyen yıllarda Internet; ödev ve araştırmalar, bankacılık işlemleri, yazışma ve haberleşme, kurumsal web yayıncılığı, mp3 formatlı müzik dosyası ve film indirme, alışveriş, sohbet, arama motoru ve Google hizmetleri gibi alanlarda gelişerek bireysel yaşantımızda ve çalışma hayatında vazgeçilmez bir hal almıştır.
Çalışma hayatında Internet kullanımının yaygınlaşması sonucunda, işyeri çalışanlarının disiplininin olumsuz yönde etkilenmesi ve konsantrasyon kayıpları yanı sıra e-mail veya indirilen programlar aracılığı ile virüs saldırıları yüzünden maddi kayıplar oluşmuştur. Bu olumsuzlukları dikkate alan işverenler, işyeri iç yönetmeliklerine veya iş sözleşmelerine bu konuda hüküm koyma eğilimine girmişlerdir. Aynı doğrultuda olmak üzere, işçiler tarafından işyerinde ve çalışma saatleri içinde veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden belirli olumsuz içerikte e-mail gönderilmesi, okunması, kaydedilmesinin iş akdi feshi için haklı veya geçerli neden oluşturup oluşturmayacağı tartışmasını başlatmıştır. Konu hakkında çalışma mevzuatımızda açık düzenleme olmadığından konuya Yargıtay Kararları ile çözüm bulunmaktadır.
Ülkemiz Uygulamalarında İşçilerin Gönderdiği E-Mail Nedeniyle İş Akdi Feshi...
E-mail kullanımı ile ilgili olarak işveren tarafından belirlenen ilke ve esasların işyeri iç yönetmelikleri veya personel yönetmeliklerine ya da yazılı iş sözleşmelerine konulacak hükümlerle ve bu konudaki kuralların katılımcılık anlayışı ile önceden belirlenmesi gerekmektedir. Bu ilkelere uyulmuş olması koşuluyla işçilerin işyerinde, çalışma saatleri içinde ya da işyeri veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı, hakaret ve ahlaka mugayir, psikolojik baskı veya tehdit oluşturan, infial uyandıran durumlar taşıyan e-mailler düzenlenmesi, okunması, kaydedilmesi, gönderilmesi nedeniyle işçinin iş akdi feshedilirse bu fesih geçerli nedene dayalı fesih sayılacaktır.
Çalışma hayatımızda iş akdi feshine yol açabilen üç ana grup e-mail türü bulunmaktadır.
1.Kullanıcıyı adeta canından bezdiren, üzerinde bazen yüzlerce e-mail adresi ile kartopu gibi artan oranda adres dolaşan SPAM mailleridir. SPAM, Internet üzerinde aynı mesajın yüksek sayıdaki kopyasının, bu tip bir mesajı alma talebinde bulunmamış kişilere, zorlayıcı nitelikte gönderilmesidir. SPAM maillerin en büyük açmazı "deneyimsiz kullanıcılar" tarafından "mail adresini gizle" komutu olmaksızın dolaşıma çıkarılması nedeniyle ve de her bir kullanıcı tarafından başkasına yollanırken "mail adresimi gizle" komutu kullanılmadığı için mail adreslerinin istenmeyen kişilerin eline geçmesi ve hedef haline gelebilmesidir. İçeriğinde argo, ideolojik, genel ahlaka mugayir unsurlar barındıran bu tip maillerin işyerine ait bilgisayarda ve iş saatlerinde okumak iş akdi feshi için geçerli neden oluşturacağından işçiler bakımından en olumlu davranış bu mailleri okumadan silmektir.
2. İkinci sakıncalı mail kullanımı Forward maillerde (ileti yöneltme) karşımıza çıkmaktadır. Bu mailler spam maillerden farklı olarak genellikle amatör kulacıların, internet ortamında karşılaştıkları kendilerince ilginç, çarpıcı, dikkat çekici, kanaat uyandırıcı nitelikteki bir içeriği mail portföylerindeki kimselerle paylaşmaları ile oluşmaktadır. Görünürde masum olarak nitelendirilebilecek bu mailler, içinde çoğu zaman erotik hatta pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı durumlar taşıyan, hakaret ve ahlaka mugayir içeriğe sahip olabilmektedir. Bu tip maillerin işyerine ait bilgisayarda ve iş saatlerinde okunması iş akdi feshi için geçerli neden oluşturmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18 ve devamı maddelerinde yer alan işe iade hükümlerinden yararlanamaz biçiminde hüküm kurmuştur.
3. SPAM veya forward e-mailler dışında bir işçinin doğrudan aynı işyerindeki bir başka işçiye veya başka birisine işyerinde, çalışma saatleri içinde veya işyeri veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı, hakaret ve ahlaka mugayir, psikolojik baskı veya tahdit oluşturan, infial uyandıran durumlar içeren e-mail gönderilmesi durumunda işçinin iş akdinin feshi, geçerli nedene dayalı fesih sayılacaktır.İşyerinde ve iş saati içinde işverenle bir konuda yapılan yazışmada bu şekilde argo kelimenin kullanılması her ne kadar İş Kanunu'nun 25/II. maddesi kapsamında haklı fesih hali oluşturmaz ise de, bu şekildeki bir davranış işyerinde çalışma düzenini ve huzuru bozucu nitelikte olup, geçerli fesih hakkıdır. Bu nedenlerle işe iade davasının reddine karar vermek gerekir." hükmünü kurarak konuya açıklık getirmiştir.
SONUÇ
İşçiler tarafından çalışma saatleri içinde veya işyeri veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı, hakaret ve ahlaka mugayir, psikolojik baskı veya tahdit oluşturan, infial uyandıran durumlar içeren e-mail gönderilmesi, okunması, kaydedilmesi, başkasına gönderilmesi şeffaflık, ölçülülük, kolektif katılım ilkeleri de dikkate alınmak koşuluyla iş akdi feshi için geçerli neden oluşturmaktadır. Diğer taraftan işverenler tarafından, işçilerin e-mail kullanımı ile ilgili olarak iş akdinin feshi için delil sayılan e-mail'lerin işçilerin önceden bilgisine sunulan bir yöntemle elde edilmesi zorunlu olmaktadır. İşçiler bakımından konuyla ilgili olarak yapılacak en olumlu davranış, bu tür "e-maillere meyilli olmamak" ve bu türden e-mailleri "okumadan silmek"tir.
Çalışma hayatında Internet kullanımının yaygınlaşması sonucunda, işyeri çalışanlarının disiplininin olumsuz yönde etkilenmesi ve konsantrasyon kayıpları yanı sıra e-mail veya indirilen programlar aracılığı ile virüs saldırıları yüzünden maddi kayıplar oluşmuştur. Bu olumsuzlukları dikkate alan işverenler, işyeri iç yönetmeliklerine veya iş sözleşmelerine bu konuda hüküm koyma eğilimine girmişlerdir. Aynı doğrultuda olmak üzere, işçiler tarafından işyerinde ve çalışma saatleri içinde veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden belirli olumsuz içerikte e-mail gönderilmesi, okunması, kaydedilmesinin iş akdi feshi için haklı veya geçerli neden oluşturup oluşturmayacağı tartışmasını başlatmıştır. Konu hakkında çalışma mevzuatımızda açık düzenleme olmadığından konuya Yargıtay Kararları ile çözüm bulunmaktadır.
Ülkemiz Uygulamalarında İşçilerin Gönderdiği E-Mail Nedeniyle İş Akdi Feshi...
E-mail kullanımı ile ilgili olarak işveren tarafından belirlenen ilke ve esasların işyeri iç yönetmelikleri veya personel yönetmeliklerine ya da yazılı iş sözleşmelerine konulacak hükümlerle ve bu konudaki kuralların katılımcılık anlayışı ile önceden belirlenmesi gerekmektedir. Bu ilkelere uyulmuş olması koşuluyla işçilerin işyerinde, çalışma saatleri içinde ya da işyeri veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı, hakaret ve ahlaka mugayir, psikolojik baskı veya tehdit oluşturan, infial uyandıran durumlar taşıyan e-mailler düzenlenmesi, okunması, kaydedilmesi, gönderilmesi nedeniyle işçinin iş akdi feshedilirse bu fesih geçerli nedene dayalı fesih sayılacaktır.
Çalışma hayatımızda iş akdi feshine yol açabilen üç ana grup e-mail türü bulunmaktadır.
1.Kullanıcıyı adeta canından bezdiren, üzerinde bazen yüzlerce e-mail adresi ile kartopu gibi artan oranda adres dolaşan SPAM mailleridir. SPAM, Internet üzerinde aynı mesajın yüksek sayıdaki kopyasının, bu tip bir mesajı alma talebinde bulunmamış kişilere, zorlayıcı nitelikte gönderilmesidir. SPAM maillerin en büyük açmazı "deneyimsiz kullanıcılar" tarafından "mail adresini gizle" komutu olmaksızın dolaşıma çıkarılması nedeniyle ve de her bir kullanıcı tarafından başkasına yollanırken "mail adresimi gizle" komutu kullanılmadığı için mail adreslerinin istenmeyen kişilerin eline geçmesi ve hedef haline gelebilmesidir. İçeriğinde argo, ideolojik, genel ahlaka mugayir unsurlar barındıran bu tip maillerin işyerine ait bilgisayarda ve iş saatlerinde okumak iş akdi feshi için geçerli neden oluşturacağından işçiler bakımından en olumlu davranış bu mailleri okumadan silmektir.
2. İkinci sakıncalı mail kullanımı Forward maillerde (ileti yöneltme) karşımıza çıkmaktadır. Bu mailler spam maillerden farklı olarak genellikle amatör kulacıların, internet ortamında karşılaştıkları kendilerince ilginç, çarpıcı, dikkat çekici, kanaat uyandırıcı nitelikteki bir içeriği mail portföylerindeki kimselerle paylaşmaları ile oluşmaktadır. Görünürde masum olarak nitelendirilebilecek bu mailler, içinde çoğu zaman erotik hatta pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı durumlar taşıyan, hakaret ve ahlaka mugayir içeriğe sahip olabilmektedir. Bu tip maillerin işyerine ait bilgisayarda ve iş saatlerinde okunması iş akdi feshi için geçerli neden oluşturmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu'nun 18 ve devamı maddelerinde yer alan işe iade hükümlerinden yararlanamaz biçiminde hüküm kurmuştur.
3. SPAM veya forward e-mailler dışında bir işçinin doğrudan aynı işyerindeki bir başka işçiye veya başka birisine işyerinde, çalışma saatleri içinde veya işyeri veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı, hakaret ve ahlaka mugayir, psikolojik baskı veya tahdit oluşturan, infial uyandıran durumlar içeren e-mail gönderilmesi durumunda işçinin iş akdinin feshi, geçerli nedene dayalı fesih sayılacaktır.İşyerinde ve iş saati içinde işverenle bir konuda yapılan yazışmada bu şekilde argo kelimenin kullanılması her ne kadar İş Kanunu'nun 25/II. maddesi kapsamında haklı fesih hali oluşturmaz ise de, bu şekildeki bir davranış işyerinde çalışma düzenini ve huzuru bozucu nitelikte olup, geçerli fesih hakkıdır. Bu nedenlerle işe iade davasının reddine karar vermek gerekir." hükmünü kurarak konuya açıklık getirmiştir.
SONUÇ
İşçiler tarafından çalışma saatleri içinde veya işyeri veya çalışma saatleri dışında da olsa, işyerine özel yazılımlara bağlı e-mail sistemi üzerinden pornografik, ideolojik, cinsel ayrımcılık içeren, çocuk haklarına aykırı, hakaret ve ahlaka mugayir, psikolojik baskı veya tahdit oluşturan, infial uyandıran durumlar içeren e-mail gönderilmesi, okunması, kaydedilmesi, başkasına gönderilmesi şeffaflık, ölçülülük, kolektif katılım ilkeleri de dikkate alınmak koşuluyla iş akdi feshi için geçerli neden oluşturmaktadır. Diğer taraftan işverenler tarafından, işçilerin e-mail kullanımı ile ilgili olarak iş akdinin feshi için delil sayılan e-mail'lerin işçilerin önceden bilgisine sunulan bir yöntemle elde edilmesi zorunlu olmaktadır. İşçiler bakımından konuyla ilgili olarak yapılacak en olumlu davranış, bu tür "e-maillere meyilli olmamak" ve bu türden e-mailleri "okumadan silmek"tir.