BİYOLOJİK KAYNAKLI MESLEK HASTALIKLARI...
Biyolojik nedenlerle oluşan hastalıklar:
Bakteri,virüs ve parazitler ile meydana gelebilir. Bunlar arasında; Şarbon, tetanoz, bruselloz, akciğer tüberkülozu, leptospiroz, ankilostomyoz (kancalı barsak kurdu) vb. gibi hastalıklar sayılabilir.
Tüberküloz (verem) :
Tüberküloz, soluduğumuz hava ile akciğerlere giren M.Tbc basilinin (mikrobunun) yol açtığı, asıl olarak akciğerlerde yerleşen, fakat kan ve lenf yoluyla tüm vücuda dağılabilen mikrobik, bulaşıcı, süreğen bir hastalıktır. Hastalığı yalnızca aktif tüberküloz bulunan kişiler bulaştırabilir. Akciğer dışı organ tüberkülozu olanlar,15 gündür tedavi alıyor olanlar pratik olarak bulaştırıcı değildir.
Hastalık damlacık yoluyla bulaşır. Hastanın hapşırma öksürmesi sonucu havaya yayılan basiller kapalı bir ortamda uzun süre aynı havayı soluyan sağlam kişilerce alınır. Ancak mikrobu soluyan kişilerin az bir kısmında hastalık gelişir. Hastalık solunan mikrobun sayısına, hastalık yapma gücüne, kişinin direncine, bağışıklık sisteminin kuvvetine göre farklılık gösterir. Hastalık tabak, bardak veya diğer nesnelerle bulaşmaz.
• Hasta kişiyle aynı evde yaşamış veya uzun süreli temasta bulunmuş olanlar,
• Hastalığın yaygın olduğu ülkelere gidenler,
• Bağışıklık sistemini zayıflatan kanser, AIDS vb. hastalıklara yakalananlar,
• Toplu yaşanan yurt, hastane, cezaevi gibi yerlerde kalanlar,
• Beslenmesi bozuk, kötü yaşam koşullarına sahip kişiler,
• Alkol ve madde bağımlıları,
• Çalışma şartlarının kötü ve hijyen açısından bozuk işyerlerinde çalışan kalabalık işçi grupları Tüberküloz bulaşması yönünden risk altındadır.
Kişinin tüberküloz olduğu ancak vücut örneklerinde balgam, idrar, mide sıvısı, BOS (beyin omurilik sıvısı), plevra (akciğer zarı) ve periton (karın zarı) sıvısında gösterilmesiyle söylenebilir. Alınan doku biyopsilerinde tüberküloza özgü değişikliklerin izlenmesiyle de tanı konabilir. Aktif hastalığı olanlarla yakın temasta bulunanlar, birlikte yaşayanlara koldan PPD Testi yapılır. PPD Testi, Tbc basilini alıp almadığımızı gösterir, ancak hastalığı göstermez. Testin (+) çıkması, hastalık yönünden araştırmayı gerektirir.
Meslek hastalığı açısından iş yerlerinde tüberkülozdan korunmak çok önemlidir. Solunum sisteminin korunması için çeşitli araçlar kullanılmaktadır. Bunların çalışma sistemleri aynıdır.
Başlıca solunum sistemi koruyucu araçları şunlardır:
1-Filtreli Toz Maskesi: Yüze takılan ve kullanan kişiye çevresindeki tozlu havayı bir filtreden geçirerek veren bir araçtır.
2-Basınçlı Temiz Hava Maskesi: Kullanan kişinin başına takılan spiralli bir hortumla uygun bir sistemden alınan basınçlı temiz havayı veren bir araçtır.
3-Süzgeçli Gaz Maskesi: Havanın içindeki zararlı gaz ve buharları süzmek üzere kimyasal maddeler içeren bir süzgeci bulunan bir araçtır.
4-Hortumla Temiz Hava Maskesi: Kullananın yüzüne takılan ve ucundaki hortum aracı ile normal atmosfer basıncındaki temiz havanın solunmasını sağlayan maskedir.
5-Basınçlı Oksijen Solunum Cihazı: Yüze takılan bir maskeye bağlı, oynak bir hortum aracılığı ile oksijen içeren uygun bir sistemle bağlantılı cihazdır.
6-Basınçlı Hava Solunum Cihazı: Yüze takılan bir maskeye bağlı, oynak bir hortum aracılığı ile basınçlı hava içeren tüple bağlantılı cihazdır.
7-Oksijen Üretimli Solunum Cihazı: Yüze takılan bir maske ile kimyasal yolla üretilen oksijenin solunumunu sağlayan cihazdır.
Günümüzde hastalık tedavi edilebilir hale gelmiştir. Ancak günlük uygulamalarda tedavinin uzun ve çok ilaçla yapılıyor olması hasta uyumunu güçleştirmektedir. Ülkemizde Verem Savaş Dispanserleri ücretsiz olarak hastalığın tetkik ve tedavisini yapmaktadır.
Şarbon:
Şarbon ot yiyen hayvanlarda görülen bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığa yol açan mikrop toprakta ve meralarda bulunur. Mikrop hayvanın sindirim sistemine oradan da kana karışır hayvanın tüm organlarının iflas etmesine sebep olur Şarbon mikrobunun en önemli özelliği "spor" denilen ve dış ortama son derece dayanıklı yapılar oluşturmasıdır. Bu sporlar doğada toprakta yaygın olarak bulunurlar ve çevre koşullarına oldukça dirençlidir. Dış ortamlarda yıllarca yaşayabilirler.
Şarbonun insandan insana bulaşması çok küçük bir ihtimaldir hastalıklı hayvandan insana geçişi ise şöyle olur:
1. Hayvanda oluşan şarbon yarasına temas ile
2. Şarbonlu hayvanın etinin yenmesi ile
3. Şarbon sporlarının bulunduğu havayı soluyarak Şarbon mikrobu 120 ºC'lik ısıya kadar yaşıyabilir, hastalık insana 120 ºC'nin üstünde pişirilen etlerden geçmez. Şarbon sporları genellikle 1 ile 10 mikron büyüklüğünde olduğu için uzun süre havada asılı kalabilir ve solunum yoluyla havadan insana geçer. Dünyayı sarsan şarbon teröründe kullanılan mikrop ise laboratuarda özel olarak üretilip toz haline getirilen türdendir. Bulaşma şekline göre şarbon hastalığının üç türünden bahsedilebilir:
• Deri Şarbonu,
• Akciğer Şarbonu,
• Bağırsak Şarbonu,
Şarbona karşı en etkin korunma yöntemi aşılanmadır. Özellikle büyük ve küçükbaş hayvan yetiştirenlerle çiftlik işiyle uğraşanlar en önemli risk gruplarını oluşturdukları için bu kişilerin salgın zamanlarında, mutlaka aşılanması gerekir.
Tetanoz:
Doğada dış etkenlere oldukça dirençli olarak bulunabilen bir mikroptur.Toprakla çalışanlarda, paslı demir vb maddelerle temas edenlerde, mezarlık işçilerinde, madencilerde, taş-mermer işçilerinde görülebilir. Korunmak için 5 yılda bir aşı olunmalıdır. Tedavisi için geliştirilmiş serumlar mevcuttur.
Bruselloz:
Bu bakteriye hastalığın daha çok ineklerden çiğ süt ve pastörize edilmemiş sütten imal edilen süt ürünlerinden geçtiği bilinmektedir.Ancak Bruselloz için ikinci önemli bir kaynak köpeklerdir. Hasta köpekler devamlı taşıyıcı durumundadırlar. Spontan yavru atmalar brusellosizin ilk göstergesidir. Bulaşma oral ve mukoz membranlar yoluyla olmaktadır. Erkek köpekler enfeksiyonu çiftleşme yoluyla enfekte dişi köpeklerden alırlar. Ayrıca hasta dişilerin vulvalarının yalanması ve idrarlarının alınması yolu ile de bulaşmalar olmaktadır. Dişiler de yine çiftleşme ve hastalığın etkeni olan bakterilerin ağız yolu ile alınması neticesinde hastalığa yakalanırlar. Bu nedenle dişi köpekler üreme öncesinde brusellosiz yönünden kontrol edilmelidir. Titremeyle yükselen ve düşmeyen ateş atakları ile karakterize bir hastalıktır. tedaviye rağmen ölümler görülebilmektedir.
Leptospiroz:
Klinik tablosu oldukça değişik olan bu enfeksiyonda ateş ile başlayan hastalık tablosu böbrek yetmezliği ile sonuçlanır. Böbrek fonksiyonlarının bozulması üremiye neden olur. Başlıca belirtileri halsizlik, uyuşukluk, depresyon, iştahsızlık, ishal, kusma, ağız ve göz mukozalarının yangısı, anormal sinirsel belirtiler ve ölüme neden olan kan pıhtılaşması bozukluklarıdır. Bulaşma enfekte köpek ve ratların (sıçan) idrarları ile olur.
Biyolojik nedenlerle oluşan hastalıklar:
Bakteri,virüs ve parazitler ile meydana gelebilir. Bunlar arasında; Şarbon, tetanoz, bruselloz, akciğer tüberkülozu, leptospiroz, ankilostomyoz (kancalı barsak kurdu) vb. gibi hastalıklar sayılabilir.
Tüberküloz (verem) :
Tüberküloz, soluduğumuz hava ile akciğerlere giren M.Tbc basilinin (mikrobunun) yol açtığı, asıl olarak akciğerlerde yerleşen, fakat kan ve lenf yoluyla tüm vücuda dağılabilen mikrobik, bulaşıcı, süreğen bir hastalıktır. Hastalığı yalnızca aktif tüberküloz bulunan kişiler bulaştırabilir. Akciğer dışı organ tüberkülozu olanlar,15 gündür tedavi alıyor olanlar pratik olarak bulaştırıcı değildir.
Hastalık damlacık yoluyla bulaşır. Hastanın hapşırma öksürmesi sonucu havaya yayılan basiller kapalı bir ortamda uzun süre aynı havayı soluyan sağlam kişilerce alınır. Ancak mikrobu soluyan kişilerin az bir kısmında hastalık gelişir. Hastalık solunan mikrobun sayısına, hastalık yapma gücüne, kişinin direncine, bağışıklık sisteminin kuvvetine göre farklılık gösterir. Hastalık tabak, bardak veya diğer nesnelerle bulaşmaz.
• Hasta kişiyle aynı evde yaşamış veya uzun süreli temasta bulunmuş olanlar,
• Hastalığın yaygın olduğu ülkelere gidenler,
• Bağışıklık sistemini zayıflatan kanser, AIDS vb. hastalıklara yakalananlar,
• Toplu yaşanan yurt, hastane, cezaevi gibi yerlerde kalanlar,
• Beslenmesi bozuk, kötü yaşam koşullarına sahip kişiler,
• Alkol ve madde bağımlıları,
• Çalışma şartlarının kötü ve hijyen açısından bozuk işyerlerinde çalışan kalabalık işçi grupları Tüberküloz bulaşması yönünden risk altındadır.
Kişinin tüberküloz olduğu ancak vücut örneklerinde balgam, idrar, mide sıvısı, BOS (beyin omurilik sıvısı), plevra (akciğer zarı) ve periton (karın zarı) sıvısında gösterilmesiyle söylenebilir. Alınan doku biyopsilerinde tüberküloza özgü değişikliklerin izlenmesiyle de tanı konabilir. Aktif hastalığı olanlarla yakın temasta bulunanlar, birlikte yaşayanlara koldan PPD Testi yapılır. PPD Testi, Tbc basilini alıp almadığımızı gösterir, ancak hastalığı göstermez. Testin (+) çıkması, hastalık yönünden araştırmayı gerektirir.
Meslek hastalığı açısından iş yerlerinde tüberkülozdan korunmak çok önemlidir. Solunum sisteminin korunması için çeşitli araçlar kullanılmaktadır. Bunların çalışma sistemleri aynıdır.
Başlıca solunum sistemi koruyucu araçları şunlardır:
1-Filtreli Toz Maskesi: Yüze takılan ve kullanan kişiye çevresindeki tozlu havayı bir filtreden geçirerek veren bir araçtır.
2-Basınçlı Temiz Hava Maskesi: Kullanan kişinin başına takılan spiralli bir hortumla uygun bir sistemden alınan basınçlı temiz havayı veren bir araçtır.
3-Süzgeçli Gaz Maskesi: Havanın içindeki zararlı gaz ve buharları süzmek üzere kimyasal maddeler içeren bir süzgeci bulunan bir araçtır.
4-Hortumla Temiz Hava Maskesi: Kullananın yüzüne takılan ve ucundaki hortum aracı ile normal atmosfer basıncındaki temiz havanın solunmasını sağlayan maskedir.
5-Basınçlı Oksijen Solunum Cihazı: Yüze takılan bir maskeye bağlı, oynak bir hortum aracılığı ile oksijen içeren uygun bir sistemle bağlantılı cihazdır.
6-Basınçlı Hava Solunum Cihazı: Yüze takılan bir maskeye bağlı, oynak bir hortum aracılığı ile basınçlı hava içeren tüple bağlantılı cihazdır.
7-Oksijen Üretimli Solunum Cihazı: Yüze takılan bir maske ile kimyasal yolla üretilen oksijenin solunumunu sağlayan cihazdır.
Günümüzde hastalık tedavi edilebilir hale gelmiştir. Ancak günlük uygulamalarda tedavinin uzun ve çok ilaçla yapılıyor olması hasta uyumunu güçleştirmektedir. Ülkemizde Verem Savaş Dispanserleri ücretsiz olarak hastalığın tetkik ve tedavisini yapmaktadır.
Şarbon:
Şarbon ot yiyen hayvanlarda görülen bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığa yol açan mikrop toprakta ve meralarda bulunur. Mikrop hayvanın sindirim sistemine oradan da kana karışır hayvanın tüm organlarının iflas etmesine sebep olur Şarbon mikrobunun en önemli özelliği "spor" denilen ve dış ortama son derece dayanıklı yapılar oluşturmasıdır. Bu sporlar doğada toprakta yaygın olarak bulunurlar ve çevre koşullarına oldukça dirençlidir. Dış ortamlarda yıllarca yaşayabilirler.
Şarbonun insandan insana bulaşması çok küçük bir ihtimaldir hastalıklı hayvandan insana geçişi ise şöyle olur:
1. Hayvanda oluşan şarbon yarasına temas ile
2. Şarbonlu hayvanın etinin yenmesi ile
3. Şarbon sporlarının bulunduğu havayı soluyarak Şarbon mikrobu 120 ºC'lik ısıya kadar yaşıyabilir, hastalık insana 120 ºC'nin üstünde pişirilen etlerden geçmez. Şarbon sporları genellikle 1 ile 10 mikron büyüklüğünde olduğu için uzun süre havada asılı kalabilir ve solunum yoluyla havadan insana geçer. Dünyayı sarsan şarbon teröründe kullanılan mikrop ise laboratuarda özel olarak üretilip toz haline getirilen türdendir. Bulaşma şekline göre şarbon hastalığının üç türünden bahsedilebilir:
• Deri Şarbonu,
• Akciğer Şarbonu,
• Bağırsak Şarbonu,
Şarbona karşı en etkin korunma yöntemi aşılanmadır. Özellikle büyük ve küçükbaş hayvan yetiştirenlerle çiftlik işiyle uğraşanlar en önemli risk gruplarını oluşturdukları için bu kişilerin salgın zamanlarında, mutlaka aşılanması gerekir.
Tetanoz:
Doğada dış etkenlere oldukça dirençli olarak bulunabilen bir mikroptur.Toprakla çalışanlarda, paslı demir vb maddelerle temas edenlerde, mezarlık işçilerinde, madencilerde, taş-mermer işçilerinde görülebilir. Korunmak için 5 yılda bir aşı olunmalıdır. Tedavisi için geliştirilmiş serumlar mevcuttur.
Bruselloz:
Bu bakteriye hastalığın daha çok ineklerden çiğ süt ve pastörize edilmemiş sütten imal edilen süt ürünlerinden geçtiği bilinmektedir.Ancak Bruselloz için ikinci önemli bir kaynak köpeklerdir. Hasta köpekler devamlı taşıyıcı durumundadırlar. Spontan yavru atmalar brusellosizin ilk göstergesidir. Bulaşma oral ve mukoz membranlar yoluyla olmaktadır. Erkek köpekler enfeksiyonu çiftleşme yoluyla enfekte dişi köpeklerden alırlar. Ayrıca hasta dişilerin vulvalarının yalanması ve idrarlarının alınması yolu ile de bulaşmalar olmaktadır. Dişiler de yine çiftleşme ve hastalığın etkeni olan bakterilerin ağız yolu ile alınması neticesinde hastalığa yakalanırlar. Bu nedenle dişi köpekler üreme öncesinde brusellosiz yönünden kontrol edilmelidir. Titremeyle yükselen ve düşmeyen ateş atakları ile karakterize bir hastalıktır. tedaviye rağmen ölümler görülebilmektedir.
Leptospiroz:
Klinik tablosu oldukça değişik olan bu enfeksiyonda ateş ile başlayan hastalık tablosu böbrek yetmezliği ile sonuçlanır. Böbrek fonksiyonlarının bozulması üremiye neden olur. Başlıca belirtileri halsizlik, uyuşukluk, depresyon, iştahsızlık, ishal, kusma, ağız ve göz mukozalarının yangısı, anormal sinirsel belirtiler ve ölüme neden olan kan pıhtılaşması bozukluklarıdır. Bulaşma enfekte köpek ve ratların (sıçan) idrarları ile olur.