Basınçlı gaz tüpleri ile çalışmanın pek çok tehlikesi bulunmaktadır.Tüplerin patlaması veya basınçlı gazın ani boşalması, tüplerin patlaması sonucu parça fırlaması, yayılan gaz veya sıvıyla temas (Ör: klor), LPG gibi yanıcı gaz veya sıvı kaçağı sonucu oluşan yangın ve basınçlı gaz tüplerinin düşmesi veya devrilmesi bu tehlikelere örnek olarak gösterilebilir. Bu tehlikelere karşı işyerlerinde tüpün işyerine girmesiyle birlikte önlemlerin alınması gerekmektedir.Aksi halde iş kazalarının meydana gelmesi kaçınılmazdır. Tüplerle çalışmalarda görülen iş kazalarının ana nedenleri;
- Yetersiz eğitim veya eğitimsizlik,
- İşverenin gözetim ve denetim eksikliği,
- Tüp ve tesisatın uygun olmayan bir şekilde yerleştirilmesi ve kurulması,
- Bakım-onarım eksikliği,
- Hatalı ek ekipmanlar (ör: valf ve regülatörler),
- Özensiz/dikkatsiz kullanım,
- Yanlış depolama,
- Ve iş yeri ortamının yetersiz havalandırılması,hususlarıdır.
Basınçlı gaz tüpleri ile çalışmaya başlamadan önce işçilerin çalıştıkları basınçlı gazın özellikleri, güvenli kullanım esasları ve tehlikeli durumlarda yapmaları hususunda eğitilmeleri gerekir. Bu konuda eğitim almamış işçilerin tüplerle çalıştırılmaları uygun değildir. İşçilerin, eğitim sonrasında tüp ve eklentilerini (ör: vanalar, alev tutucular ve regülatörler) gözle muayene edebilecek ve tüplerde hasar (göçük, şişlik, yanık izleri, aşınma, vb.) olup olmadığı tespit edebilecek seviyeye gelmeleri sağlanmalıdır.
***Basınçlı Gaz Tüpleriyle Çalışmada Dikkat Edilecek Diğer Hususlar...
İş yerinde tüplerle ilgili çalışmalarda çalışanlara bu iş ekipmanları ve kullanımlarına ilişkin yeterli bilgi ve uygun olması halinde yazılı talimat verilmelidir. Bu talimatlar,üretici tarafından ekipmanla birlikte verilen kullanım kılavuzu dikkate alınarak hazırlanabilir. Bu bilgiler ve yazılı talimatlar en az; gaz tüplerinin kullanım koşulları tüplerde öngörülen anormal durumlar, tüpün önceki kullanım deneyiminden elde edilen sonuçlar ile ilgili bilgileri içermelidir.
Çalışanlar, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde bulunan basınçlı gaz tüplerinin kendilerini etkileyebilecek tehlikelerinden ve iş ekipmanı üzerinde yapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden haberdar edilmelidir. Bu bilgiler ve yazılı talimatlar, işçilerin anlayabileceği şekilde olmalıdır.Talimatların çalışanların kolaylıkla görebileceği yerlere asılması faydalı olacaktır.
Basınçlı gaz tüpleriyle çalışmalarda aşağıdaki temel hususlara dikkat edilmesi gerekir.
- Basınçlı gaz tüplerini sadece bu konuda tecrübeli ve eğitimli kişiler
kullanmalıdır.
- Dolumu yapan firma tarafından tüp üzerine konulan ve içindeki gazı tanıtan etiketler kesinlikle kopartılmamalıdır.
- Kullanımdan önce tüpteki gazın içeriği bilinmelidir.
- Tüpler kesinlikle tekerlek olarak, destek amacı ile veya içindeki gazı
kullanmaktan başka bir amaç için kullanılmamalıdır.
- Tüpler mekanik şoklara ve darbelere maruz bırakılmamalıdır.
- Tüpleri kullanıma almadan önce acil bir durumda ne yapılacağı önceden
bilinmeli ve planlanmalıdır.
- İlk yardım, yangın söndürme, soğutma veya acil yıkama için yeterli miktarda su bulundurulmalıdır.
- Basınçlı gaz tüpleri ile çalışmalar gazların özelliklerine ve basınçlarına uygun kişisel koruyucu donanımlarla (iş eldiveni, gözlük, yüz siperi, yüzü tamamen örten maske, iş elbisesi, koruyucu ayakkabı vb.) yapılmalıdır. Özellikle zehirleyici gazlar ile çalışılan yerlerin yakınında mutlaka bir solunum cihazı bulunmalıdır.
- Gazın kullanımı ile ilgili herhangi bir tereddüt durumunda mutlaka gazı veren firmaya başvurulmalıdır.
- Tüpler kullanım yerinde dik olarak ve sağlam bir şekilde sabitlendikten sonra kapakları çıkartılmalıdır.
- Tüp, kullanım yerine bağlanmış olsa dahi gaz kullanılmadığı zamanlarda
valfi kapatılmalıdır.
- Tüp boşalıp kullanım yerinde söküldükten sonra valf ve tüp kapakları derhal takılmalıdır.
- Oksijen veya yanmayı destekleyen başka gaz tüplerinin valflerine kesinlikle yağ, gres veya başka yanıcı madde değmemelidir.
- Tüp valflerinin çıkış ağızları üzerinde başta yağ ve su olmak üzere hiçbir
kirlilik bulunmamalı, ağızlar devamlı temiz tutulmalıdır.
- Tüp valfleri veya emniyet tertibatları üzerinde kesinlikle tamir yapılmamalıdır. Hasar durumunda derhal gazı veren firmaya haber
verilmelidir.
- Gaz, tüp basıncından daha düşük basınçlarda kullanılacak ise tüpe mutlaka uygun bir regülatör bağlanmalıdır.
- Tüpü kullanım sistemine bağlamadan önce sistemden herhangi bir nedenle tüpe geri akışı engelleyecek tedbirler alınmalıdır (çek valf, alev tutucu vb.).
- Tüpü bağlamadan önce bütün gaz sisteminin özellikle çalışma basıncı ve
malzeme uygunluğu başta olmak üzere her bakımdan kullanılacak gaz ile
uyumlu olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Elektrik sisteminin kullanılan gazların özellikleri ile uyumlu olması gereklidir (Alev sızdırmazlık vb.)
- Tüp basıncını yükseltmek için direkt alev veya elektrikli ısıtma kesinlikle
kullanılmamalı, tüpler 55ºC’nin üzerinde sıcaklıklara maruz bırakılmamalıdır.
- Tüpler doldurulmaya çalışılmamalı, bir tüpten diğerine kesinlikle gaz
aktarması yapılmamalıdır.
- Likit gaz ihtiva eden tüpler, likit çekişini hızlandırmak için kesinlikle
basınçlandırılmamalıdır. Hızlı likit çekişi ihtiyacı doğduğu zaman gazı veren firma ile temasa geçilmelidir.
- Tüpler, valfler ve diğer gaz ekipmanlarının kontrol ve testleri periyodik
olarak yapılmalıdır.
- Gaz kaçak kontrolleri sabunlu su kullanarak yapılmalıdır.
- Yetersiz eğitim veya eğitimsizlik,
- İşverenin gözetim ve denetim eksikliği,
- Tüp ve tesisatın uygun olmayan bir şekilde yerleştirilmesi ve kurulması,
- Bakım-onarım eksikliği,
- Hatalı ek ekipmanlar (ör: valf ve regülatörler),
- Özensiz/dikkatsiz kullanım,
- Yanlış depolama,
- Ve iş yeri ortamının yetersiz havalandırılması,hususlarıdır.
Basınçlı gaz tüpleri ile çalışmaya başlamadan önce işçilerin çalıştıkları basınçlı gazın özellikleri, güvenli kullanım esasları ve tehlikeli durumlarda yapmaları hususunda eğitilmeleri gerekir. Bu konuda eğitim almamış işçilerin tüplerle çalıştırılmaları uygun değildir. İşçilerin, eğitim sonrasında tüp ve eklentilerini (ör: vanalar, alev tutucular ve regülatörler) gözle muayene edebilecek ve tüplerde hasar (göçük, şişlik, yanık izleri, aşınma, vb.) olup olmadığı tespit edebilecek seviyeye gelmeleri sağlanmalıdır.
***Basınçlı Gaz Tüpleriyle Çalışmada Dikkat Edilecek Diğer Hususlar...
İş yerinde tüplerle ilgili çalışmalarda çalışanlara bu iş ekipmanları ve kullanımlarına ilişkin yeterli bilgi ve uygun olması halinde yazılı talimat verilmelidir. Bu talimatlar,üretici tarafından ekipmanla birlikte verilen kullanım kılavuzu dikkate alınarak hazırlanabilir. Bu bilgiler ve yazılı talimatlar en az; gaz tüplerinin kullanım koşulları tüplerde öngörülen anormal durumlar, tüpün önceki kullanım deneyiminden elde edilen sonuçlar ile ilgili bilgileri içermelidir.
Çalışanlar, kendileri kullanmasalar bile çalışma alanında veya işyerinde bulunan basınçlı gaz tüplerinin kendilerini etkileyebilecek tehlikelerinden ve iş ekipmanı üzerinde yapılacak değişikliklerden kaynaklanabilecek tehlikelerden haberdar edilmelidir. Bu bilgiler ve yazılı talimatlar, işçilerin anlayabileceği şekilde olmalıdır.Talimatların çalışanların kolaylıkla görebileceği yerlere asılması faydalı olacaktır.
Basınçlı gaz tüpleriyle çalışmalarda aşağıdaki temel hususlara dikkat edilmesi gerekir.
- Basınçlı gaz tüplerini sadece bu konuda tecrübeli ve eğitimli kişiler
kullanmalıdır.
- Dolumu yapan firma tarafından tüp üzerine konulan ve içindeki gazı tanıtan etiketler kesinlikle kopartılmamalıdır.
- Kullanımdan önce tüpteki gazın içeriği bilinmelidir.
- Tüpler kesinlikle tekerlek olarak, destek amacı ile veya içindeki gazı
kullanmaktan başka bir amaç için kullanılmamalıdır.
- Tüpler mekanik şoklara ve darbelere maruz bırakılmamalıdır.
- Tüpleri kullanıma almadan önce acil bir durumda ne yapılacağı önceden
bilinmeli ve planlanmalıdır.
- İlk yardım, yangın söndürme, soğutma veya acil yıkama için yeterli miktarda su bulundurulmalıdır.
- Basınçlı gaz tüpleri ile çalışmalar gazların özelliklerine ve basınçlarına uygun kişisel koruyucu donanımlarla (iş eldiveni, gözlük, yüz siperi, yüzü tamamen örten maske, iş elbisesi, koruyucu ayakkabı vb.) yapılmalıdır. Özellikle zehirleyici gazlar ile çalışılan yerlerin yakınında mutlaka bir solunum cihazı bulunmalıdır.
- Gazın kullanımı ile ilgili herhangi bir tereddüt durumunda mutlaka gazı veren firmaya başvurulmalıdır.
- Tüpler kullanım yerinde dik olarak ve sağlam bir şekilde sabitlendikten sonra kapakları çıkartılmalıdır.
- Tüp, kullanım yerine bağlanmış olsa dahi gaz kullanılmadığı zamanlarda
valfi kapatılmalıdır.
- Tüp boşalıp kullanım yerinde söküldükten sonra valf ve tüp kapakları derhal takılmalıdır.
- Oksijen veya yanmayı destekleyen başka gaz tüplerinin valflerine kesinlikle yağ, gres veya başka yanıcı madde değmemelidir.
- Tüp valflerinin çıkış ağızları üzerinde başta yağ ve su olmak üzere hiçbir
kirlilik bulunmamalı, ağızlar devamlı temiz tutulmalıdır.
- Tüp valfleri veya emniyet tertibatları üzerinde kesinlikle tamir yapılmamalıdır. Hasar durumunda derhal gazı veren firmaya haber
verilmelidir.
- Gaz, tüp basıncından daha düşük basınçlarda kullanılacak ise tüpe mutlaka uygun bir regülatör bağlanmalıdır.
- Tüpü kullanım sistemine bağlamadan önce sistemden herhangi bir nedenle tüpe geri akışı engelleyecek tedbirler alınmalıdır (çek valf, alev tutucu vb.).
- Tüpü bağlamadan önce bütün gaz sisteminin özellikle çalışma basıncı ve
malzeme uygunluğu başta olmak üzere her bakımdan kullanılacak gaz ile
uyumlu olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Elektrik sisteminin kullanılan gazların özellikleri ile uyumlu olması gereklidir (Alev sızdırmazlık vb.)
- Tüp basıncını yükseltmek için direkt alev veya elektrikli ısıtma kesinlikle
kullanılmamalı, tüpler 55ºC’nin üzerinde sıcaklıklara maruz bırakılmamalıdır.
- Tüpler doldurulmaya çalışılmamalı, bir tüpten diğerine kesinlikle gaz
aktarması yapılmamalıdır.
- Likit gaz ihtiva eden tüpler, likit çekişini hızlandırmak için kesinlikle
basınçlandırılmamalıdır. Hızlı likit çekişi ihtiyacı doğduğu zaman gazı veren firma ile temasa geçilmelidir.
- Tüpler, valfler ve diğer gaz ekipmanlarının kontrol ve testleri periyodik
olarak yapılmalıdır.
- Gaz kaçak kontrolleri sabunlu su kullanarak yapılmalıdır.