ABC sınıflaması ile ilgili tartışmalarda biraz da Amerika'da nasıl İSG profesyoneli olunuyor, dilerseniz kısaca bir bakalım.
Bu konuda American Society of Safety Engineers (ASSE) tarafından hazırlanan güzel bir kaynak bulunuyor.
Career Guide to the Safety Profession (İş Güvenliği Mesleği için Kariyer Rehberi)
Önceki yıllarda da grupla birkaç kez paylaştığım 63 sayfalık bu kaynaktaki ana bölümler;
Ayrıca OSHA, BCSP ve CCHEST kurumlarının işbirliği sonucu hazırlanan aşağıdaki broşür de Amerika'da iş güvenliğinde kariyer basamakları hakkında özet bilgi veriyor.
Career Paths in Safety (iş güvenliğinde kariyer yolları)
ASSE aynı zamanda işverenlere iş güvenliği profesyoneli seçerken dikkat etmeleri gereken noktalar konusunda bir rehber de sunuyor.
Bu kaynaklardan ve diğer kaynaklardan bazı bilgileri kısım kısım sizlerle paylaşmaya çalışacağım.
Amerika'da iş güvenliği pozisyonunun bir ulusal standardı da bulunuyor.
ANSI/ASSE Z590.2-2003 Criteria for Establishing the Scope and Functions of the Professional Safety Position
Bu standart iş güvenliği pozisyonu için temel bir görev tanımı yapıyor. Bu standardın hazırlanmasındaki amaç iş güvenliği pozisyonunda istihdam edilen veya bu amaçla dışarıdan hizmet alınan kişilerin sorumluluk alanlarının belirlenmesinde kurum-kuruluşlara yardımcı olmak.
Bizdeki duruma bakacak olursak iş güvenliği pozisyonunun temel görev tanımları standartta değil, mevzuatta tanımlanıyor. Her iki görev tanımlamasının kıyaslamasının yapılmasında yarar var. Bizde ayrıca bir de A, B, C sınıflaması var ama, mevzuatta tüm sınıfların görev tanımları aynı
)
Amerika İSG mevzuatında (OSHA) başlıca;
Amerika'da İSG ve İSG ile ilişkili alanlarda pek çok Üniversite programı mevcut. Bu okulların veri tabanına aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
Bunlar 2 yıllık programlar, 4 yıllık programlar, sertifika programları, yüksek lisans ve doktora programlarından oluşuyor. Ben program sayılarını tek tek toplamadım ama bir kaynakta bu programların toplam sayısının 800 civarında olduğu yazıyordu. Programların türüne ve sayısına bakıldığında hayran olmamak mümkün değil. Darısı bir an önce başımıza diyorum)
Bu programlarla ilgili dikkat çeken başka bir husus da üniversitelerin sunduğu programların akreditasyonu ile ilgili. Bu da ayrı bir tartışma konusu. Kuşkusuz İSG ile ilgili üniversite eğitiminin içinin hem eğitim hem de eğiticiler açısından nasıl doldurulduğu da çok önemli. Akreditasyon programın içinin amacına uygun şekilde doldurulduğunun bir kanıtı. Amerika'da da bazı üniversiteler akreditasyona sahip, bazıları değil. Yalnızca akreditasyona sahip olmak da yeterli değil. Akredite eden kuruluşun the Council for Higher Education Accreditation (Yüksek Öğrenim Akreditasyon Kurumu) ( ) veya the U.S. Department of Education (Amerika Eğitim Bakanlığı) ( ) tarafından da tanınan bir akreditasyon kurumu olması gerekiyor. İlave olarak bazı özel üniversite programlarında Accreditation Board for Engineering and Technology (ABET) ( ) akreditasyon sağlıyor. Akredite bir programdan eğitim almak ileride iş bulma ve profesyonel sertifika alma aşamalarında mesleki avantaj sağlıyor. Örneğin en üst düzey sertifika sayılan Certified Safety Professional (Sertifikalı İş Güvenliği Profesyoneli) olma aşamasında.
Amerikada iş güvenliği profesyoneli olmak için üniversitelerden İSG ile ilgili lisans, yüksek lisans, doktora vb. diplomaların alınması zorunlu değil. Başka bölümlerden mezun olanlar da İSG alanına bir şekilde entegre olmuşlarsa (örneğin İSG kurulunda yer alması, işyerinde diğer görevlerinin yanı sıra alt kademede çalışanlara karşı İSG sorumluluğu olması, vb sebeplerle) ve bu alanda kendilerini bilgi ve deneyim anlamında yetiştirirlerse, bilgi ve deneyimleri doğrultusunda profesyonel olarak çalışabiliyorlar.
İş güvenliği profesyonellerinin uzmanlaştıkları özel alanlar başlıca şu şekilde sıralanıyor.
Bir kuruluşta makul olarak çalışan sayısı başına iş güvenliği profesyoneli oranının ne olması gerektiği konusunda da ASSE çeşitli hesaplama yöntemleri sunuyor. Bu yöntemlere de aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
Amerika'da İSG profesyoneli olmakla ilgili yazacaklarım şimdilik bu kadar. Eksik kalan yönleri de olmuş olabilir, bilemiyorum. Umarım sistemin ana hatlarını anlaşılır şekilde özetlemişimdir.
Sevgi ve saygılarımla
Dr. Hilal KINLI
İSGÇ Risk Yönetimi Danışmanı
Bu konuda American Society of Safety Engineers (ASSE) tarafından hazırlanan güzel bir kaynak bulunuyor.
Career Guide to the Safety Profession (İş Güvenliği Mesleği için Kariyer Rehberi)
Önceki yıllarda da grupla birkaç kez paylaştığım 63 sayfalık bu kaynaktaki ana bölümler;
- İş güvenliği mesleği nedir?
- İş güvenliği profesyonelleri ne iş yaparlar?
- İş güvenliği profesyonelleri nerelerde çalışırlar?
- İş güvenliği profesyonelleri için istihdam olanakları
- İş güvenliği profesyoneli olmalı mıyım ? (kararsızlar için yönlendirme)
- İş güvenliği profesyoneli nasıl olunur?
- İş güvenliği profesyonellerinin uzmanlaşacağı alanlar
- Bazı iş güvenliği profesyonellerinin profilleri
Ayrıca OSHA, BCSP ve CCHEST kurumlarının işbirliği sonucu hazırlanan aşağıdaki broşür de Amerika'da iş güvenliğinde kariyer basamakları hakkında özet bilgi veriyor.
Career Paths in Safety (iş güvenliğinde kariyer yolları)
ASSE aynı zamanda işverenlere iş güvenliği profesyoneli seçerken dikkat etmeleri gereken noktalar konusunda bir rehber de sunuyor.
Bu kaynaklardan ve diğer kaynaklardan bazı bilgileri kısım kısım sizlerle paylaşmaya çalışacağım.
Amerika'da iş güvenliği pozisyonunun bir ulusal standardı da bulunuyor.
ANSI/ASSE Z590.2-2003 Criteria for Establishing the Scope and Functions of the Professional Safety Position
Bu standart iş güvenliği pozisyonu için temel bir görev tanımı yapıyor. Bu standardın hazırlanmasındaki amaç iş güvenliği pozisyonunda istihdam edilen veya bu amaçla dışarıdan hizmet alınan kişilerin sorumluluk alanlarının belirlenmesinde kurum-kuruluşlara yardımcı olmak.
Bizdeki duruma bakacak olursak iş güvenliği pozisyonunun temel görev tanımları standartta değil, mevzuatta tanımlanıyor. Her iki görev tanımlamasının kıyaslamasının yapılmasında yarar var. Bizde ayrıca bir de A, B, C sınıflaması var ama, mevzuatta tüm sınıfların görev tanımları aynı
)Amerika İSG mevzuatında (OSHA) başlıca;
- bizdeki gibi sektörler çok tehlikeli, tehlikeli, az tehlikeli olarak sınıflandırılmıyor.
- bizdeki gibi iş güvenliği profesyonelleri A, B, C olarak sınıflandırılmıyor.
- işverenlerin iş güvenliği profesyoneli istihdam etmeleri yasal zorunluluk değil.
- çalışan sağlığının ve güvenliğinin sağlanması için işverenlerin yasal yükümlülükleri belirtiliyor. Bu yasal yükümlülüklerin karşılanma sorumluluğu işverene ait. Denetim mekanizmasının kuvvetli olması işverenleri yetkin kişilerle çalışmak durumunda bırakıyor.
Amerika'da İSG ve İSG ile ilişkili alanlarda pek çok Üniversite programı mevcut. Bu okulların veri tabanına aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
Bunlar 2 yıllık programlar, 4 yıllık programlar, sertifika programları, yüksek lisans ve doktora programlarından oluşuyor. Ben program sayılarını tek tek toplamadım ama bir kaynakta bu programların toplam sayısının 800 civarında olduğu yazıyordu. Programların türüne ve sayısına bakıldığında hayran olmamak mümkün değil. Darısı bir an önce başımıza diyorum
)Bu programlarla ilgili dikkat çeken başka bir husus da üniversitelerin sunduğu programların akreditasyonu ile ilgili. Bu da ayrı bir tartışma konusu. Kuşkusuz İSG ile ilgili üniversite eğitiminin içinin hem eğitim hem de eğiticiler açısından nasıl doldurulduğu da çok önemli. Akreditasyon programın içinin amacına uygun şekilde doldurulduğunun bir kanıtı. Amerika'da da bazı üniversiteler akreditasyona sahip, bazıları değil. Yalnızca akreditasyona sahip olmak da yeterli değil. Akredite eden kuruluşun the Council for Higher Education Accreditation (Yüksek Öğrenim Akreditasyon Kurumu) ( ) veya the U.S. Department of Education (Amerika Eğitim Bakanlığı) ( ) tarafından da tanınan bir akreditasyon kurumu olması gerekiyor. İlave olarak bazı özel üniversite programlarında Accreditation Board for Engineering and Technology (ABET) ( ) akreditasyon sağlıyor. Akredite bir programdan eğitim almak ileride iş bulma ve profesyonel sertifika alma aşamalarında mesleki avantaj sağlıyor. Örneğin en üst düzey sertifika sayılan Certified Safety Professional (Sertifikalı İş Güvenliği Profesyoneli) olma aşamasında.
Amerikada iş güvenliği profesyoneli olmak için üniversitelerden İSG ile ilgili lisans, yüksek lisans, doktora vb. diplomaların alınması zorunlu değil. Başka bölümlerden mezun olanlar da İSG alanına bir şekilde entegre olmuşlarsa (örneğin İSG kurulunda yer alması, işyerinde diğer görevlerinin yanı sıra alt kademede çalışanlara karşı İSG sorumluluğu olması, vb sebeplerle) ve bu alanda kendilerini bilgi ve deneyim anlamında yetiştirirlerse, bilgi ve deneyimleri doğrultusunda profesyonel olarak çalışabiliyorlar.
İş güvenliği profesyonellerinin uzmanlaştıkları özel alanlar başlıca şu şekilde sıralanıyor.
- Genel iş güvenliği
- Endüstriyel hijyen
- Çevre güvenliği
- Yangından korunma mühendisliği
- Ergonomi
- Sistem güvenliği
- Risk Yönetimi
- Kayıp kontrol, kayıp önleme ve risk kontrolü (sigorta sektörü)
- Kimyasal proses güvenliği
- İnşaat güvenliği
- Enstitü iş güvenliği yönetimi (hastaneler, araştırma merkezleri, okullar (her seviye), hapishaneler gibi kurumlar)
- Ulaşım (transport) güvenliği
- İş güvenliği araştırma ve risk değerlendirme
- Graduate Safety Practitioner (GSP)- Mezun İş Güvenliği Çalışanı -
- Associate Safety Professional (ASP) - İş Güvenliği Profesyoneli Adayı (Associate'i tam tercüme edemedim, CSP'nin bir altı olan derece)-
- Certified Safety Professional (CSP) - Sertifikalı İş Güvenliği Profesyoneli -
- Occupational Health and Safety Technologist (OHST) - İSG Teknoloğu -
- Construction Health and Safety Technician (CHST) - İnşaat Sağlık ve Güvenlik Teknisyeni -
- Certified Industrial Hygienist (CIH) - Sertifikalı Endüstriyel Hijyenist -
- Certified Hazardous Materials Manager (CHMM) - Sertifikalı Tehlikeli Madde Yönetimi Yöneticisi -
- Certified Fire Protection Specialist (CFPS) - Sertifikalı Yangından Korunma Uzmanı -
- Safety Trained Supervisor (STS) - İş Güvenliği Eğitimli Süpervizör (Sektöre özgü 4 süpervizör türü var. Bu doğrultuda sınavlar seçeneğe bağlı olarak STS-İnşaat, STS_Genel Endüstri, STS-Petrokimya ve STS-Madencilik olarak yapılıyor)
- vb.
Bir kuruluşta makul olarak çalışan sayısı başına iş güvenliği profesyoneli oranının ne olması gerektiği konusunda da ASSE çeşitli hesaplama yöntemleri sunuyor. Bu yöntemlere de aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
Amerika'da İSG profesyoneli olmakla ilgili yazacaklarım şimdilik bu kadar. Eksik kalan yönleri de olmuş olabilir, bilemiyorum. Umarım sistemin ana hatlarını anlaşılır şekilde özetlemişimdir.
Sevgi ve saygılarımla
Dr. Hilal KINLI
İSGÇ Risk Yönetimi Danışmanı