YÖNLENDİRME ve UYARI İŞARETLERİ (GÜVENLİK İŞARETLERİ)
İşaretler
Acil bir durum halinde bina içerisindeki her bir noktadan çıkışlara ulaşmak açısından, açık alanların, kaçış yolunun ve tahliye için kullanılacak olan çıkış kapılarının işaretlenerek belirlenmesi açısından ışıklı yönlendirme yapılması gerekir. Ayrıca yangın alarm ve söndürme cihazları ile ilkyardım ekipmanlarının bulunduğu yerlerde acil durumda aydınlatılmış uyarı işaretleri bulunmalıdır.
EN 1838 Acil Aydınlatma Uygulama standardına göre tüm yönlendirme ve uyarı işaretleri, uluslararası ISO 3864-1 [1], ISO 3864-4 [2], ISO 7010 [3] Standartlarına ait gereksinimleri karşılamak zorundadır.
[1] ISO 3864-1 Grafik Semboller – Güvenlik renkleri ve güvenlik işaretleri – Bölüm 1: İş yerleri ve halka açık alanlardaki güvenlik işaretleri için tasarım prensipleri
[2] ISO 7010 – Grafik Semboller – Güvenlik renkleri ve güvenlik işaretleri -Tescil edilmiş güvenlik işaretleri
[3] ISO 3864-4, grafik semboller – güvenlik renkleri ve güvenlik işaretleri –Bölüm 4: Güvenlik işareti malzemelerinde Kalorimetrik ve fotometrik gerekler
İşaretler zeminden en az 2 metre yukarıya ve yatay eksende en uzak görüş mesafesine göre 20° ‘den daha yüksek olmayan bir açıda monte edilmelidir. Tüm yönlendirme ve uyarı işaretlerinin acil durumda oluşacak olan elektrik kesintisi dolayısıyla farkedilebilir ve okunaklı olmasını sağlamak için aydınlatılması gerekir. Bunun için iki seçenek vardır;
* İçeriden aydınlatılan işaret
* Dışarıdan aydınlatılan işaret
UYARI: TS EN 1838 Acil Aydınlatma Uygulama Standardı gereği acil aydınlatma sisteminde yönlendirme işaretleri aydınlatılmış olmalıdır. Fosforlu olarak tabir edilen işaretler, kendi başlarına acil aydınlatma sistemi açısından uygun değildir ancak destekleyici olarak kullanılabilirler.
İşaretin üzerinde herhangibir noktada aydınlatma şiddeti en az 2cd/m² olmalıdır. İstenen değerin yarısı 5 saniye, tamamı ise 60 saniye içinde sağlanmalıdır. Aynı renkteki bölümlerin en az ve en fazla aydınlatılan noktaları arasındaki aydınlatma şiddeti oranı 10:1’den daha fazla olmamalıdır. Beyaz ve renkli bölümler arasındaki aydınlatma şiddeti oranı 5:1’den daha az, 15:1’den daha fazla olmamalıdır. Güvenlik işareti renklerinin algılanabilmesi için lambanın renksel geri verim indeksi en az 40 olmalı, armatür bu değeri azaltmamalıdır.
Kaçış yollarında yönlendirme işaretleri dışında, kaçış yönü ile ilgili tereddüt ve karışıklık yaratabilecek, hiçbir ışıklı işaret veya nesne bulunmamalıdır. İşaretler; hem normal aydınlatma, hem de acil aydınlatma durumunda kaçış yolu üzerinde bulunan tüm erişim noktalarından görülebilir olmalıdır. İşaretlerin görülmesini engelleyecek şekilde istifleme veya dekorasyon değişikliği yapılmamalıdır. Son çıkışlara, işaretlerin ana yapısını bozmadan, işaretlerin yanına gelecek şekilde “ÇIKIŞ”, sadece acil durumda kullanılacaksa “ACİL ÇIKIŞ” veya “YANGIN ÇIKIŞI” yazısı yazılabilir. Turistlerin bulunabileceği otel, alışveriş merkezi gibi binalarda ise, Türkçe yazı İngilizce karşılığı ile beraber kullanılabilir. (ÇIKIŞ/EXIT, Acil Çıkış/Emergency Exit, Yangın Çıkışı/Fire Exit gibi)
Tamamlayıcı Metin İhtiva Eden Birleşik İşaret örneği
Sağ taraftan Acil Çıkış
92.58.AB sayılı Güvenlik Ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği kapsamındaki İşaretlere örnekler.
4857 sayılı İş Kanunu kapsamındaki işyerlerinde 2003 yılından itibaren uygulanan aşağıdaki işaretler halen geçerlidir ancak yenileme veya değişiklik yapılması gerekiyorsa bu işaretlerin yerine Uluslararası ISO Standardı kapsamındaki yeni işaretler kullanılmalıdır.
Sağ taraftan Acil Çıkış
Sol taraftan Acil Çıkış
Düz Devam
Aşağı Taraftan Acil Çıkış
Azami Görüş Uzaklıkları
Acil aydınlatmada kullanılan yönlendirme işaretleri içeriden veya dışarıdan aydınlatılan tipte seçilebilir.
Azami Görüş Uzaklıkları
İçeriden Aydınlatılan İşaretler Dışarıdan Aydınlatılan İşaretlerde
(İşaret Yüksekliğinin 200 katıdır) (İşaret Yüksekliğinin 100 katıdır)
Acil Aydınlatma Sisteminde cihazların yerleşimleri yapılırken işaret yüksekliği ve kaçış mesafeleri bu açıdan önem kazanmaktadır. Mesela 30 metre uzunluğundaki bir koridorun sonuna işaret yüksekliği en az 15 cm olan içeriden aydınlatılan tipte acil durum yönlendirme armatürü yerleştirilmelidir. Eğer mimari/estetik kaygılardan dolayı bu armatür 10 cm işaret yüksekliğinde seçilmişse, koridorun başından görülemez bu nedenle koridorun ortasına da bir tane ilave edilerek iki adet kullanılması gerekir.