1-Çalışma süresi nedir?
Çalışma süresi, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir.
2-Çalışma süresinden sayılan haller hangileridir?
Aşağıdaki süreler işçinin günlük çalışma sürelerinden sayılır:
a) Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler.
b) İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.
c) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.
d) İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler.
e) Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler.
f) Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri
gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp
getirilmeleri esnasında geçen süreler.
3-Ara dinlenmeleri verilirken hangi hususlar göz önünde bulundurulur?
Ara dinlenmeleri, iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak, yirmidört saat içinde kesintisiz oniki saat dinlenme süresi dikkate alınarak düzenlenir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69 uncu maddesinin son fıkrası hükmü saklıdır.
4-Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılır mı?
İş Kanunu’nun 68 nci maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.
5-Haftalık çalışma süresi ne kadardır?
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Haftanın iş günlerinden birinde kısmen çalışılan işyerlerinde, bu süre haftalık çalışma süresinden düşüldükten sonra, çalışılan sürenin çalışılan gün sayısına bölünmesi suretiyle günlük çalışma süreleri belirlenir.
6-Günde en fazla kaç saat çalışılır?
Günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamaz. Bir işçinin bu sınırları aşan sürelerle çalıştırılmasında;
a) 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41,42 ve 43 üncü maddeleri,
b) 79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Korunma Teşkilat, Sermaye ve Fon Hesaplarının Tasfiyesine ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanunun 6 ncı maddesi hükümleri uygulanır. Sağlık kuralları bakımından, günde, ancak 7,5 saat ya da daha az çalışması gereken işlerde çalışan işçiler hakkında,
iş süreleri yönünden, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63 ncü maddesinin son fıkrasında öngörülen sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işlere ilişkin yönetmelik hükümleri uygulanır.
7- İşçilerin günde ancak 7,5 saat çalıştırılabileceği işler nelerdir?
İşçilerin günde ancak 7,5 saat çalıştırılabileceği işler aşağıda belirtilmiştir:
-Kurşun ve arsenik işleri
a) Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işleri,
b) Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işleri,
c) Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işleri,
d) Kurşun levha ve lehimlerin alevle kesilmesi, kurşunlu boyaların alevle yakılması işleriyle levha, tel, boru, akümülatör, şişe kapsülü, yapımı gibi kurşun veya kurşun alaşımıyla çalışılan işler,
e) Üstübeç, sülügen, kurşun tetraetil gibi zehirli ve kimyasal kurşun veya arsenikli bileşiklerin hazırlanması işleri,
f) İçinde kurşun ve arsenik bulunan boya ve vernik gibi maddelerin kullanıldığı emaye, güderi, meşin, kauçuk, çini, cam, yapma süs taşları, yapma çiçek ve oyuncak yapımı işleriyle bina, dokuma ve otomobil boyacılığı ile dar, iç mekan ve sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılan boyacılık, renkli baskı ve harf matbaacılığı (tipografi) işleri,
g) Kurşun levhaları birbirine kaynatma işleri.
- Cam sanayii işleri
a) Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işleri (bu
işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki
tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde),
b) Eritme işleri (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde),
c) Ateşçilik işleri,
d) Üfl eme işleri (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde),
e) Basınçla yapılan cam işleri (cam tazyiki işleri),
f) Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işleri (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı takdirde),
g) Camı fırın başından alma işleri,
h) Yayma fırınlarında düzeltme işleri,
ı) Traş işleri,
i) Asitle hak ve cilalama işleri,
k) Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işler (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike
oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde),
l) Pota ve taş odalarında görülen işler.
- Civa sanayii işleri
a) Civa amalgamlarından altın ve gümüş ayırma işleri, akümülatörcülükte çinko amalgamı işleri, harç malzemesi yapımında cıvalı kurşunlu yapılan lehimcilik işleri,
b) Civalı aletler yapımı işleri,
c) Civa buharlı elektrik ampulleri yapımı işleri,
d) Süblime, kalomel ve cıva fulminat gibi cıvalı bileşiklerin hazırlanması işleri ve laboratuvarlarda cıvayla yapılan işler.
-Çimento sanayii işleri
a) İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma işleri,
b) Otomatik fırınlarda pişirme işleri,
c) Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma işleri (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde).
-Havagazı ve kok fabrikalarıyla termik santrallerdeki işler:
a) Havagazı fabrikalarında kömürün depo edilmesi ve taşınması işleri (tozun etrafa yayılmasını önleyici
mekanik tesisler olmadığı takdirde),
b) Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, boşaltma ve temizleme işleri,
c) Kimyasal arıtma işleri,
d) Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi işleri,
e) Kok fabrikalarında kömür ve ocak işleri,
f) Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işleri,
g) Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işleri.
-Çinko sanayii işleri
a) Çinko madeninin toz haline getirilmesi, karıştırılması, elenmesi ve fırınlanması işleri,
b) Damıtma fırınının işletilmesi, fırınlardan küllerin ve cürufun kaldırılması işleri,
c) Çinkoyla alaşım yapılması işleri,
d) Çinko tozunun ambalajlanması işleri,
e) Sürekli olarak yapılan galvanizli demir lehimciliği işleri,
f) Çinko tozu kullanılan kimyasal ve sınai işler,
g) Elektrolitik çinko madeni üretilen tesislerdeki işler.
-Bakır sanayii işleri
a) Bakır cevheri çıkarılan maden ocaklarında yapılan işler,
b) Cevherin kuru veya yaş yöntemle zenginleştirilmesi ve elde edilmesi işleri,
c) Bakır fabrikalarında cevherin yıkama, fl otasyon ve izabe işleri,
d) Hurda bakırın eritilerek dökülmesi işleri.
-Alüminyum sanayii işleri
a) Alüminyum oksit üretimi işleri,
b) Alüminyum bronzu hazırlama işleri,
c) Alüminyum madeni üretimi işleri.
-Demir ve çelik sanayii işleri
a) Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm dairelerinde yapılan işler,
b) Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işler,
c) Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işler,
d) Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi işleri,
e) Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması işleri,
f) Demir ve çelik presleme makinelerinde yapılan işlerle bu makinelerin sıcak demir veya çelikle beslenmesi ve yapılan sıcak parçaların kaldırılma veya taşınması işleri,
g) Cürufun kırılması, ezilmesi, toz haline konulması, tozların çuvallara doldurulması ve yükletilmesi işleri.
-Döküm sanayii işleri
a) Kalıp kumunun hazırlanması işleri,
b) Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi işleri,
c) Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma getirilmesi işleri,
d) Maden eritme ve dökme işleri,
e) Kalıpların sökülmesi ve dökümlerin temizlenmesi işleri,
f) Savurma ve düşey döküm yapımı işleri.
-Kaplamacılık işleri
a) Parlak ve mat kaplama işleri (galvano),
b) Polisaj işleri,
c) Kalaycılık işleri,
d) Doldurma yoluyla galvanizleme işleri,
e) Asitle yüzey temizleme işleri.
-Karpit sanayii işleri
Kireç ve kokun ark fırınında eritilmesi işleri.
-Asit sanayii işleri
a) Asit için hammaddelerin hazırlanması işleri,
b) Asidin yapılma safhalarındaki işler,
c) Asidin dinlendirilme, yüklenme, boşaltılma ve taşınması işleri,
d) Baca gazlarından asit elde edilmesi işleri.
-Akümülatör sanayii işleri
a) Akümülatör yapım ve onarım işleri,
b) Akümülatör suyu hazırlama ve şarj işleri.
-Kaynak işleri
a) Her çeşit koruyucu gaz altında yapılan kaynak işleri,
b) Toz altı kaynak işleri,
c) Oksijen ve elektrik kaynağı işleri.
-Madenlere su verme işleri
a) Su verme işleri (sertleştirme),
b) Semantasyon işleri.
-Kauçuk işlenmesi işler
a) Kauçuk hamurunun karıştırılması, fırınlanması işleri,
b) Sağlığa uygun olarak havalandırılmayan yerlerde, otomatik tesisat kullanılmadan yapılan sıcak vulkanizasyon işleri.
-Yeraltı işleri
Maden ocakları işleri (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işler.
-Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler
Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işler.
-Gürültülü işler
Gürültü düzeyi 85 dB(A)’yı aşan işler
-Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler:
Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 20 metreye kadar derinlik veya 2 kg/cm2 basınçta yapılan işler (iniş, çıkış, geçiş dahil).
- Pnömokonyoz yapan tozlu işler
Pnömokonyoz yapan tozların bulunduğu işyerlerindeki işler.
- Tarım ilaçları
Tarım ilaçları kullanımı işleri.
8-7,5 saatten daha az çalıştırılacak işler nelerdir?
Yedibuçuk saatten daha az çalıştırılacak işler aşağıda belirtilmiştir:
- Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dahil) a) 20-25 (20 hariç) m. derinlik veya 2-2,5 (2 hariç) kg/cm2 basınçta 7 saat,
b) 25-30 (25 hariç) m. derinlik veya 2,5-3 (2,5 hariç) kg/cm2 basınçta 6 saat,
c) 30-35 (30 hariç) m. derinlik veya 3-3,5 (3 hariç) kg/cm2 basınçta 5 saat,
d) 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta 4 saat.
Dalgıçlar için bu süreler, 18 metreye kadar 3 saat, 40 metreye kadar olan derinliklerde 1/2 saattir.
- Cıva işleri
a) Cıva izabe fırınlarında görülen işler 6 saat,
b) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işler 6 saat
- Kurşun işleri
Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri 4 saat.
- Karbon sülfür işleri: Karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işler 6 saat.
-Ensektisitler: Karbonatlı ve organik fosforlu ensektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak
hazırlanması ve uygulanması işleri 6 saat.
9-Gece döneminde en fazla kaç saat çalışılır?
20.00-06.00 saatleri arası gece dönemi sayılmaktadır. Gece döneminde 7.5 saatten fazla çalışılması yasaktır. Gece çalıştırılacak işçilerin sağlık durumlarının gece çalışmasına uygun olduğu, işe başlamadan önce alınacak sağlık raporu ile belgelenir. Gece çalıştırılan işçiler en geç iki yılda bir defa işveren tarafından periyodik sağlık kontrolünden geçirilirler.
10-Günlük çalışma süresinin duyurulması gerekir mi?
Günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatleri işyerlerinde işçilere uygun
araçlarla duyurulur.
11-İşin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir mi?
Yapılan işlerin niteliğine göre, işin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir.
12-Çalışma süresinin belgelenmesi gerekir mi?
İşveren, işçilerin çalışma sürelerini uygun araçlarla belgelemek zorundadır. İşveren puantaj vb kayıtlarla çalışma süresini belgeleyebilir.
13-Denkleştirme esasına göre çalışma nedir?
Tarafların yazılı anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerinde haftanın çalışılan günlerine günde onbir saati aşmamak koşuluyla farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, yoğunlaştırılmış iş haftası
veya haftalarından sonraki dönemde işçinin daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresi, çalışması gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilir. Bu şekildeki çalışma sistemine denkleştirme esasına göre çalışma denir.
14-Denkleştirme esasına göre çalışma en fazla ne kadar süre ile yapılabilir?
Denkleştirme iki aylık süre içinde tamamlanır. Bu süre toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar
artırılabilir. Bu sürelerin bitiminde belirtilen süreler tekrar başlatılabilir.
Örnek: Haftanın 5 günü çalışılan bir işyerinde işçi iki hafta boyunca haftalık toplam 55 saat çalışmışsa, daha sonraki iki hafta boyunca haftada 35 saat çalıştırılmak suretiyle, haftalık ortalama çalışma süresi olan 45 saat aşılmamış olacaktır.
15-Kısmi süreli çalışma nedir?
İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır.
Örnek:
Tam süreli iş sözleşmesi ile haftalık bir işyerinde 45 saat çalışılıyorsa bu işyerindeki kısmi süreli çalışma haftada 30 ve daha az yapılan çalışmalardır.
Örnek:
Tam süreli iş sözleşmesi ile haftalık bir işyerinde 36 saat çalışılıyorsa bu işyerindeki kısmi süreli çalışma 24 saat ve altında yapılan çalışmalardır.
Çalışma süresi, işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir.
2-Çalışma süresinden sayılan haller hangileridir?
Aşağıdaki süreler işçinin günlük çalışma sürelerinden sayılır:
a) Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler.
b) İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler.
c) İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler.
d) İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler.
e) Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler.
f) Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri
gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp
getirilmeleri esnasında geçen süreler.
3-Ara dinlenmeleri verilirken hangi hususlar göz önünde bulundurulur?
Ara dinlenmeleri, iklim, mevsim, yöredeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak, yirmidört saat içinde kesintisiz oniki saat dinlenme süresi dikkate alınarak düzenlenir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69 uncu maddesinin son fıkrası hükmü saklıdır.
4-Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılır mı?
İş Kanunu’nun 68 nci maddesi uyarınca verilen ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.
5-Haftalık çalışma süresi ne kadardır?
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırkbeş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Haftanın iş günlerinden birinde kısmen çalışılan işyerlerinde, bu süre haftalık çalışma süresinden düşüldükten sonra, çalışılan sürenin çalışılan gün sayısına bölünmesi suretiyle günlük çalışma süreleri belirlenir.
6-Günde en fazla kaç saat çalışılır?
Günlük çalışma süresi her ne şekilde olursa olsun 11 saati aşamaz. Bir işçinin bu sınırları aşan sürelerle çalıştırılmasında;
a) 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41,42 ve 43 üncü maddeleri,
b) 79 sayılı Milli Korunma Suçlarının Affına, Milli Korunma Teşkilat, Sermaye ve Fon Hesaplarının Tasfiyesine ve Bazı Hükümler İhdasına Dair Kanunun 6 ncı maddesi hükümleri uygulanır. Sağlık kuralları bakımından, günde, ancak 7,5 saat ya da daha az çalışması gereken işlerde çalışan işçiler hakkında,
iş süreleri yönünden, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63 ncü maddesinin son fıkrasında öngörülen sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işlere ilişkin yönetmelik hükümleri uygulanır.
7- İşçilerin günde ancak 7,5 saat çalıştırılabileceği işler nelerdir?
İşçilerin günde ancak 7,5 saat çalıştırılabileceği işler aşağıda belirtilmiştir:
-Kurşun ve arsenik işleri
a) Kurşun üretilen galenit, serüzit, anglezit gibi cevherlerin çıkarılmasına ilişkin maden ocağı işleri,
b) Kurşunlu madenlerden yahut içinde kurşun bulunan kül, maden köpüğü, kurşun fırın kurumu, üstübeç artığı ve benzeri maddelerden kurşun üretimi için yapılan izabe işleri,
c) Antimuan, kalay, bronz ve benzeri maddelerle yapılan kurşun alaşımı işleri,
d) Kurşun levha ve lehimlerin alevle kesilmesi, kurşunlu boyaların alevle yakılması işleriyle levha, tel, boru, akümülatör, şişe kapsülü, yapımı gibi kurşun veya kurşun alaşımıyla çalışılan işler,
e) Üstübeç, sülügen, kurşun tetraetil gibi zehirli ve kimyasal kurşun veya arsenikli bileşiklerin hazırlanması işleri,
f) İçinde kurşun ve arsenik bulunan boya ve vernik gibi maddelerin kullanıldığı emaye, güderi, meşin, kauçuk, çini, cam, yapma süs taşları, yapma çiçek ve oyuncak yapımı işleriyle bina, dokuma ve otomobil boyacılığı ile dar, iç mekan ve sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılan boyacılık, renkli baskı ve harf matbaacılığı (tipografi) işleri,
g) Kurşun levhaları birbirine kaynatma işleri.
- Cam sanayii işleri
a) Cam yapımında kullanılan ilkel maddeleri toz haline getirme, eleme, karıştırma ve kurutma işleri (bu
işleri yapmak üzere tam kapalı odalar içinde otomatik makineli tesisat veya çalışma ortamındaki
tozları sağlık için tehlike oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde),
b) Eritme işleri (otomatik besleme fırınlarıyla çalışılmadığı takdirde),
c) Ateşçilik işleri,
d) Üfl eme işleri (tamamen otomatik makinelerle yapılmadığı takdirde),
e) Basınçla yapılan cam işleri (cam tazyiki işleri),
f) Ayna camı sanatında potalı cam dökümü işleri (potalar kalıp masasına mekanik araçlarla taşınmadığı takdirde),
g) Camı fırın başından alma işleri,
h) Yayma fırınlarında düzeltme işleri,
ı) Traş işleri,
i) Asitle hak ve cilalama işleri,
k) Basınçlı havayla kum püskürten cihazlarla yapılan işler (çalışma ortamındaki tozları sağlık için tehlike
oluşturmayacak düzeye indiren havalandırma tesisatı bulunmadığı takdirde),
l) Pota ve taş odalarında görülen işler.
- Civa sanayii işleri
a) Civa amalgamlarından altın ve gümüş ayırma işleri, akümülatörcülükte çinko amalgamı işleri, harç malzemesi yapımında cıvalı kurşunlu yapılan lehimcilik işleri,
b) Civalı aletler yapımı işleri,
c) Civa buharlı elektrik ampulleri yapımı işleri,
d) Süblime, kalomel ve cıva fulminat gibi cıvalı bileşiklerin hazırlanması işleri ve laboratuvarlarda cıvayla yapılan işler.
-Çimento sanayii işleri
a) İlkel maddeleri kırma, ufalama, ezme, eleme ve karıştırma işleri,
b) Otomatik fırınlarda pişirme işleri,
c) Klinkeri öğütme, eleme, torba ve fıçılara koyma işleri (otomatik olarak tozun etrafa yayılmasını önleyici bir düzenleme yapılmadığı takdirde).
-Havagazı ve kok fabrikalarıyla termik santrallerdeki işler:
a) Havagazı fabrikalarında kömürün depo edilmesi ve taşınması işleri (tozun etrafa yayılmasını önleyici
mekanik tesisler olmadığı takdirde),
b) Ateşçilik, ocak temizliği, jeneratör, doldurma, boşaltma ve temizleme işleri,
c) Kimyasal arıtma işleri,
d) Gazın geçtiği cihaz ve boruların onarılması ve temizlenmesi işleri,
e) Kok fabrikalarında kömür ve ocak işleri,
f) Elektrik enerji üretim santrallerinin kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işleri,
g) Termik santrallerle her çeşit buhar kazanlarının kazan dairesindeki ateşçilik, kül ve kömürlerin taşınması işleri.
-Çinko sanayii işleri
a) Çinko madeninin toz haline getirilmesi, karıştırılması, elenmesi ve fırınlanması işleri,
b) Damıtma fırınının işletilmesi, fırınlardan küllerin ve cürufun kaldırılması işleri,
c) Çinkoyla alaşım yapılması işleri,
d) Çinko tozunun ambalajlanması işleri,
e) Sürekli olarak yapılan galvanizli demir lehimciliği işleri,
f) Çinko tozu kullanılan kimyasal ve sınai işler,
g) Elektrolitik çinko madeni üretilen tesislerdeki işler.
-Bakır sanayii işleri
a) Bakır cevheri çıkarılan maden ocaklarında yapılan işler,
b) Cevherin kuru veya yaş yöntemle zenginleştirilmesi ve elde edilmesi işleri,
c) Bakır fabrikalarında cevherin yıkama, fl otasyon ve izabe işleri,
d) Hurda bakırın eritilerek dökülmesi işleri.
-Alüminyum sanayii işleri
a) Alüminyum oksit üretimi işleri,
b) Alüminyum bronzu hazırlama işleri,
c) Alüminyum madeni üretimi işleri.
-Demir ve çelik sanayii işleri
a) Demir izabe fabrikalarında cevherin demire çevrilmesi işleriyle boru fabrikalarının fırın ve döküm dairelerinde yapılan işler,
b) Çelikhanelerin çelik yapılan fırınlarıyla bunların teferruat ve eklentilerinden olan ikinci derecedeki fırınlarda ve konvertörlerde yapılan işler,
c) Sıvı haldeki demir ve çeliğin tesisat ve teçhizatla veya mekanik olarak taşınmasına ilişkin işler,
d) Sıcak veya sıvı haldeki cürufun taşınması ve işlenmesi işleri,
e) Haddehanelerde (soğuk demirle çalışılan haddehaneler hariç), fırınlarda, hadde serilerinde, haddehaneyi kızgın veya sıvı çelik yahut demirle besleyen tesisat ve araçlarla görülen işlerle kızgın halde olan yarı mamul parçaların kesilmesi ve hazırlanması işleri,
f) Demir ve çelik presleme makinelerinde yapılan işlerle bu makinelerin sıcak demir veya çelikle beslenmesi ve yapılan sıcak parçaların kaldırılma veya taşınması işleri,
g) Cürufun kırılması, ezilmesi, toz haline konulması, tozların çuvallara doldurulması ve yükletilmesi işleri.
-Döküm sanayii işleri
a) Kalıp kumunun hazırlanması işleri,
b) Döküm kalıp ve maçalarının yapılması ve döküme hazır duruma getirilmesi işleri,
c) Döküm şarjının hazırlanması ve her çeşit maden eritme (izabe) fırınlarının döküme hazır duruma getirilmesi işleri,
d) Maden eritme ve dökme işleri,
e) Kalıpların sökülmesi ve dökümlerin temizlenmesi işleri,
f) Savurma ve düşey döküm yapımı işleri.
-Kaplamacılık işleri
a) Parlak ve mat kaplama işleri (galvano),
b) Polisaj işleri,
c) Kalaycılık işleri,
d) Doldurma yoluyla galvanizleme işleri,
e) Asitle yüzey temizleme işleri.
-Karpit sanayii işleri
Kireç ve kokun ark fırınında eritilmesi işleri.
-Asit sanayii işleri
a) Asit için hammaddelerin hazırlanması işleri,
b) Asidin yapılma safhalarındaki işler,
c) Asidin dinlendirilme, yüklenme, boşaltılma ve taşınması işleri,
d) Baca gazlarından asit elde edilmesi işleri.
-Akümülatör sanayii işleri
a) Akümülatör yapım ve onarım işleri,
b) Akümülatör suyu hazırlama ve şarj işleri.
-Kaynak işleri
a) Her çeşit koruyucu gaz altında yapılan kaynak işleri,
b) Toz altı kaynak işleri,
c) Oksijen ve elektrik kaynağı işleri.
-Madenlere su verme işleri
a) Su verme işleri (sertleştirme),
b) Semantasyon işleri.
-Kauçuk işlenmesi işler
a) Kauçuk hamurunun karıştırılması, fırınlanması işleri,
b) Sağlığa uygun olarak havalandırılmayan yerlerde, otomatik tesisat kullanılmadan yapılan sıcak vulkanizasyon işleri.
-Yeraltı işleri
Maden ocakları işleri (elementer cıva bulunduğu saptanan cıva maden ocakları hariç), kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işler.
-Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler
Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işler.
-Gürültülü işler
Gürültü düzeyi 85 dB(A)’yı aşan işler
-Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler:
Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerden 20 metreye kadar derinlik veya 2 kg/cm2 basınçta yapılan işler (iniş, çıkış, geçiş dahil).
- Pnömokonyoz yapan tozlu işler
Pnömokonyoz yapan tozların bulunduğu işyerlerindeki işler.
- Tarım ilaçları
Tarım ilaçları kullanımı işleri.
8-7,5 saatten daha az çalıştırılacak işler nelerdir?
Yedibuçuk saatten daha az çalıştırılacak işler aşağıda belirtilmiştir:
- Su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler (iniş, çıkış, geçiş dahil) a) 20-25 (20 hariç) m. derinlik veya 2-2,5 (2 hariç) kg/cm2 basınçta 7 saat,
b) 25-30 (25 hariç) m. derinlik veya 2,5-3 (2,5 hariç) kg/cm2 basınçta 6 saat,
c) 30-35 (30 hariç) m. derinlik veya 3-3,5 (3 hariç) kg/cm2 basınçta 5 saat,
d) 35-40 (40 hariç) m. derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta 4 saat.
Dalgıçlar için bu süreler, 18 metreye kadar 3 saat, 40 metreye kadar olan derinliklerde 1/2 saattir.
- Cıva işleri
a) Cıva izabe fırınlarında görülen işler 6 saat,
b) Elementer cıva bulunan ocaklarda görülen işler 6 saat
- Kurşun işleri
Kurşun izabe fırınlarının teksif odalarında biriken kuru tozları kaldırma işleri 4 saat.
- Karbon sülfür işleri: Karbon sülfürden etkilenme tehlikesi bulunan işler 6 saat.
-Ensektisitler: Karbonatlı ve organik fosforlu ensektisitlerin yapımı, paketlenmesi, çözelti olarak
hazırlanması ve uygulanması işleri 6 saat.
9-Gece döneminde en fazla kaç saat çalışılır?
20.00-06.00 saatleri arası gece dönemi sayılmaktadır. Gece döneminde 7.5 saatten fazla çalışılması yasaktır. Gece çalıştırılacak işçilerin sağlık durumlarının gece çalışmasına uygun olduğu, işe başlamadan önce alınacak sağlık raporu ile belgelenir. Gece çalıştırılan işçiler en geç iki yılda bir defa işveren tarafından periyodik sağlık kontrolünden geçirilirler.
10-Günlük çalışma süresinin duyurulması gerekir mi?
Günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatleri işyerlerinde işçilere uygun
araçlarla duyurulur.
11-İşin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir mi?
Yapılan işlerin niteliğine göre, işin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir.
12-Çalışma süresinin belgelenmesi gerekir mi?
İşveren, işçilerin çalışma sürelerini uygun araçlarla belgelemek zorundadır. İşveren puantaj vb kayıtlarla çalışma süresini belgeleyebilir.
13-Denkleştirme esasına göre çalışma nedir?
Tarafların yazılı anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerinde haftanın çalışılan günlerine günde onbir saati aşmamak koşuluyla farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, yoğunlaştırılmış iş haftası
veya haftalarından sonraki dönemde işçinin daha az sürelerle çalıştırılması suretiyle, toplam çalışma süresi, çalışması gereken toplam normal süreyi geçmeyecek şekilde denkleştirilir. Bu şekildeki çalışma sistemine denkleştirme esasına göre çalışma denir.
14-Denkleştirme esasına göre çalışma en fazla ne kadar süre ile yapılabilir?
Denkleştirme iki aylık süre içinde tamamlanır. Bu süre toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar
artırılabilir. Bu sürelerin bitiminde belirtilen süreler tekrar başlatılabilir.
Örnek: Haftanın 5 günü çalışılan bir işyerinde işçi iki hafta boyunca haftalık toplam 55 saat çalışmışsa, daha sonraki iki hafta boyunca haftada 35 saat çalıştırılmak suretiyle, haftalık ortalama çalışma süresi olan 45 saat aşılmamış olacaktır.
15-Kısmi süreli çalışma nedir?
İşyerinde tam süreli iş sözleşmesi ile yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi oranına kadar yapılan çalışma kısmi süreli çalışmadır.
Örnek:
Tam süreli iş sözleşmesi ile haftalık bir işyerinde 45 saat çalışılıyorsa bu işyerindeki kısmi süreli çalışma haftada 30 ve daha az yapılan çalışmalardır.
Örnek:
Tam süreli iş sözleşmesi ile haftalık bir işyerinde 36 saat çalışılıyorsa bu işyerindeki kısmi süreli çalışma 24 saat ve altında yapılan çalışmalardır.