2015 Mini İSG Almanağı...
Ölümler, yaralanmalar, toplumsal infialler ve kırık umutlarla dolu bir yıl oldu 2015. Diğer yıllardan pek bir farkı olmamakla birlikte, 2014 yılına damgasını vuran Soma faciasının etkileri devam etti ve çok uzun yıllar devam edeceği de belli oldu. On binlerce iş güvenliği uzmanının, binlerce OSGB’nin, müstakil kanun ve yönetmeliklerin devreye girmesine karşın iş kazalarında yine azalma olmadı. Umutlar yine başka bahara ertelendi.
Önlem Dergisi olarak 2015 yılına İSG açısından baktık ve yaşananların kısa bir özetini çıkardık.
1) Soma faciasının ardından...
13 Mayıs 2014’te Soma’da yaşanan faciası Türkiye tarihine ve büyük endüstriyel kazalar tarihine geçti. Kolay kolay da unutulacağa benzemiyor. Toplumsal infiale yol açan facianın ardından sular durulmuyor. 2015’in Nisan ayında görülen davaya tutuklu sanıkların getirilmemesiyle başlayan gergin ortam, adalete olan inançsızlığı bir kez daha perçinledi. 8’i tutuklu 46 sanığın yargılandığı davaya Aralık ayında halen devam ediliyordu. İşsizlik nedeniyle şikayetinden vazgeçmek zorunda kaldığını belirten bir işçinin sözleri yılın son günlerine asılı kaldı.
Cinayet sonrası yaşanan faciasının kronolojisi için bakınız
2) Çadır 2012’de yandı ama vicdanların ateşi hala sönmedi...
Türkiye 11 Mart 2012 gününe Marmarapark Alış Veriş Merkezi inşaatında yanan çadırda ölen 11 işçinin haberiyle başladı. Bu olay da kamuoyunda infial derecesinde tepki yarattı. Yangında ölenlerin aileleri, diğer iş cinayeti mağdurlarının aileleriyle birlikte yıllardır mücadele ediyor. Sancılı geçen dava süreci 09 Temmuz 2015’te sona erdi ama karar vicdanları tatmin etmedi.
Kaldem İnşaat’ın ortakları Mehmet Altun, Abdullah Altun, Kadir Altun ve elektrik teknikeri Şaban Bakırcı’nın ”1. derece asli kusurlu olarak taksirle 11 kişinin ölümüne sebebiyet vermek” suçundan ayrı ayrı 10 yıl hapis cezasına çarptırılmasına hükmeden mahkeme, sanıklar Kaldem Firması’nın İş Sağlığı ve Güvenliği Sorumlusu Cem Yıllar ve Miratek Firması İş Sağlığı Güvenliği Sorumlusu Ömer Faruk Gülmez’in ”1. derece tali kusurlu olarak taksirle 11 kişinin ölümüne sebebiyet vermek” suçundan 6 yıl hapis cezasına çarptırdı.
Mahkeme, bir diğer sanık TAPAS İnşaat İş Sağlığı Güvenliği Sorumlusu Hikmet Tezcan’ın ise ”2. derece tali kusurlu olarak taksirle 11 kişinin ölümüne sebebiyet vermek” suçundan 5 yıl hapsine karar vererek, sanıkların ekonomik durumu göz önüne alarak, cezaların uyarıcı ve etkili olmayacağından paraya çevrilmemesine hükmetti.
Mahkeme heyeti, sanıklar Kaldem İnşaat’ın mühendisi Kaan Akarsu, demirci ustaları Sezgin Atalay, Süleyman Aslan ve Arif Korkmaz ile Kayı İnşaat şantiye şefi Erdal Gümüş ve Marmara Park AVM Genel Müdürü Andreas Micheal Hohlmann’ın ”bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne neden olmak” ve ”taksirle yangına sebebiyet vermek” suçlarından toplanan deliller, bilirkişi raporları, sanıkların savunmaları, tanık beyanlarını değerlendirerek, olayda kusuru bulunmadığından ayrı ayrı beraatlerine karar verdi.
Duruşma çıkışında konuşan işçi ailelerinin avukatları, davada gerçek sorumluların ceza almadığını ve kararın adaleti tesis etmekten uzak olduğunu söyledi.
İşçi aileleri kararı temyiz edeceklerini bildirdi. Dava ile ilgili gelişmeleri takip etmek için
3) Yere çakılan sadece asansör müydü?
6 Eylül 2014 saat 20:00’de, İstanbul Mecidiköy’de Torunlar Gayrımenkul’e ait gökdelen inşaatında işçileri taşıyan asansör yere çakıldı ve 10 işçi hayatını kaybetti. Olayın ardından işçiler tepiklerini gösterdi, kısa bir süre sonra işçilerin tepkisine ortak olanların da katılımıyla, olay kamuoyunun gündemini bir hayli meşgul etti.
Soma’nın ardından gelen bu büyük kaza da 2014 yılına damgasını vuran olaylar arasında yerini aldı. 2015’i ilgilendiren kısmı ise 29 Şubat’ta yaşandı. 3’ü tutuklu 25 sanığın yargılandığı davada mahkeme tutuklu sanıkların tahliyesine karar verdi. Dava kapsamında tutuklu sanık kalmadı.
İşin ilginç yanı Torunlar GYO, 10 işçinin yaşamını yitirdiği kazada, ölen arkadaşlarının parçalanmış cesetlerinin küreklerle çuvala doldurulduğunu gören işçi Ercan Kılaguz’a ‘itibarı zedelemek’ suçlamasını yöneltti. Kılaguz hakkında 18 bin TL tazminat istemi ile dava açıldı.
Mayıs ayında görülen davanın 4’üncu duruşmasında sanıklar yine sorumluluğu reddederken şirket avukatları ise işçileri suçladı.
4) Oğlum yüzme de bilmezdi, suyun içinde ne yaptı?
28 Ekim 2014 yılında Karaman’ın Ermenek ilçesinde, su baskını sonucu maden içinde kalan 18 işçinin öldüğü kaza 2014’teki ikinci büyük maden kazası olarak kayıtlara geçti. Kazanın ardından göz yaşlı ananın ‘oğlum yüzme de bilmezdi, suyun içinde ne yaptı’ cümlesi 2014’e de gelecek on yıllara da damgasını vurdu.
2015 yılının Nisan ayında “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümüne sebep olma” suçundan kamu davası açıldı. 3’ü tutuklu 16 sanığın yargılandığı mahkemenin ilk duruşması 18 Haziran 2015 tarihinde Ermenek Ağır Ceza Mahkemesinde görülmeye başlandı.
Has Şekerler Madencilik Şirketi sahibi Saffet Uyar, Ermenek Cenne Linyit Kömürü İşletmesi Müdürü ve hissedarı Abdullah Özbey ve aynı şirketin teknik nezaretçisi Ali Kurt tutuklu yargılandığı davada, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı‘nın bu bakanlıklara bağlı müfettişlerinsoruşturulması için izin vermediği ortaya çıktı.
Davanın üçüncü duruşmasında tanık olarak dinlenen maden işçileri, müfettişler denetim yapmadan önce tehlikeli ve üretim haritası dışında açılan galerilerin kapatıldığını, gidince geri açıldığını ve madende kaçış bacalarının olmadığını anlattı.
Kaza kronolojisi için
5) İSG Camiası 8’inci kez Adana’da buluştu...
Makine Mühendisleri Odası Adana Şubesi tarafından 8’cisi düzenlenen Ulusal İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kongresi 16-18 Nisan 2015 tarihlerinde Adana’da gerçekleştirildi. Camianın buluşma platformu haline dönüşen kongre bu sene biçim ve içerik açısından bir kan tazelemesine gitti. Kongrenin sonuç bildirisine erişmek için
6) 5’şer 5’şer öldük
2015 yılının son çeyreğinde yayınlanan SGK istatistikleri durumu gözler önüne serdi. SGK istatistiklerine göre, 2014 Yılında 221.366 iş kazası meydana geldi. Bu iş kazalarında 1.626 kişi hayatını kaybetti. Başka bir deyişle her gün yaklaşık 5 işçi mesai saatleri içinde öldü.
494 meslek hastalığı tespit edildi. Meslek hastalığı sonucu ölüm yaşanmayan dünyanın ender ülkeleri arasındaki yerimizi koruduk.
2014 yılında yaşanan iş kazası 2013 yılına göre % 15.66, iş kazası sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı ise % 19.19 oranında arttı .
2012’de 2,43, 2013’te 5,88 olan İş Kazası Sıklık Hızı 2014’te 6,51 oldu. Yani her 1.000.000 çalışma saatinde meydana gelen iş kazası sayısı 6,51 oldu.
SGK istastistik yıllığına erişmek için
7) Nitrik Asit sızıntısı...
5 Ağustos 2015’te Tuzla Deri Organize Sanayi Bölgesinde yerleşik bir fabrika tankında meydana gelen Nitrik Asit sızıntısı bölgede yaşayanlar arasında paniğe sebep oldu. Valiliğin tahliye kararı aldığı olay sonrası çeşitli kurumlardan gelen açıklamalar arasında Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nin açıklaması en doyurucusu olarak kayıtlara geçti.
Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nin olayla ilgili raporuna erişmek içinhttp://goo.gl/HRBPRG
8) SEVESO hazırlıkları...
SEVESO Direktifinin uygulama maddelerinin 01.01.2016 tarihinde yürürlüğe girmesi, 2015 yılında yüzlerce işletmenin hummalı bir hazırlığa başlamalarına sebep oldu. 01.06.2016 tarihinde güvenlik raporu ve büyük kaza önleme politika belgesini tamamlamak zorunda olan işletmelerdeki bu telaşın yanı sıra yüzlerce işletme ise 2015’in sonuna gelinmesine rağmen henüz herhangi bir hazırlığa başlamamış durumda.
SEVESO Direktifinin etki analizine ilişkin 2012 tarihli bir çalışmaya erişmek için
9) ATEX Sempozyumu
Elektrik Mühendisleri Odası tarafından bu yıl 3’üncüsü düzenlenen ATEX Sempozyumu 01-03 Ekim 2015 tarihleri arasında Gebze’de gerçekleştirildi. Sempzoyumla ilişkili ayrıntılı bilgi içinwww.atex.org.tr
10) Uluslararası Proses Güvenliği Sempozyumu...
Önlem Dergisi tarafından bu yıl 2’ncisi düzenlenen Uluslararası Proses Güvenliği Sempozyumu 22-24 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirildi. Yurt dışından pek çok önemli konuşmacının yer aldığı sempozyum sunumları ve fotoğraflarına ulaşmak içinwww.prosesguvenligi.org
11) İSG Kanununda değişiklik...
Soma faciasının sonunda oluşan tepki ve kamuoyu baskısı sonucu 23 Nisan 2015 tarihinde İSG Kanununda bir dizi değişiklik yürürlüğe girdi. 23 Nisan 2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre; ölümlü iş kazası yaşanan maden işletmelerinde kusurlu işveren 2 yıl süreyle kamu ihalelerine katılamayacak. Durdurulan işlerde izinsiz çalıştırma yapan işevrene 3 ila 5 yıl arası ceza verilecek, eğitim vermeyen işverene çalışan başına 500 Tl ceza verilecek. Kanun ile gelen tüm değişikliklere erişmek için
12) Yeni bir umut kapısı: TMGD...
2015 yılında İş güvenliği uzmanları sınıfları doldurdu. Kolumuza bir bilezik daha takalım mantığıyla Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı olma arzusu sardı pek çok insanı. Sektörde oluşturulan ‘TMGD olmak çok avantajlı ‘ algısı tanıdık gelse de artık aramızda pek çok TMGD var.
Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için
13) KKD kullanımına Bakanlıktan destek...
ÇSGB İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü 09 Aralık 2015’te, İşyerlerinde Güvenli ve Uygun Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının Teşvik Edilmesine Yönelik Araştırma ve Destek Projesi’ne başladığını ilan etti.
Proje ile ilgili ayrıntılar için
14) Fuarlar...
2015 yılında İSG alanını da kapsayan fuarların listesine erişmek için güvenlik ve yangın sekmesine tıklayabilirsiniz.
15) Bakan değişikliği...
İSG Camiası açısından yakından izlenen bir konu da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı’nın değişmesi oldu. Yıllardır Faruk Çelik’e aşina olan sektör, yeni bakan Süleyman Soylu’nun icraatlarını merakla bekliyor.
Süleyman Soylu’nun özgeçmişi için
16) 11 ayda 1593 işçi öldü...
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre 2015’in ilk 11 ayında 1593 işçi hayatını kaybetti. İSİG Meclisi’nin gerçekleştirdiği ve istikrarlı bir şekilde sürdürdüğü bu çalışma 2015 yılında da pek çok kişi ve kurumdan takdir gördü. Ulusal ve bölgesel basın organları İSİG Meclisi’nin raporlarını haberleştirdi.
İSİG Meclisi’nin raporlarına ve diğer çalışmalarına erişmek için